Những câu chuyện thời hoa lửa: Chuyến hành quân lịch sử

Ở một góc nhỏ yên bình của xóm 3, xã Khánh Thiện, tỉnh Ninh Bình, ông Bùi Đình Chiến, 79 tuổi, sống một cuộc đời giản dị, ngày ngày miệt mài với công tác cựu chiến binh, hội thanh niên xung phong của xã.

Dáng người nhỏ nhắn, giọng nói trầm ấm và nụ cười hiền hậu của ông Chiến dường như không hề mang dấu vết của một thời đạn bom khói lửa. Tuy nhiên, ẩn sâu trong đôi mắt ông là cả một miền ký ức hào hùng về những năm tháng tuổi trẻ sôi nổi, khi ông và các đồng đội đã dâng hiến thanh xuân cho đất nước.

Ông Chiến là một trong những thành viên của "Lớp Anh Trỗi 1", Đội Thanh niên xung phong (TNXP) đặc biệt đầu tiên mang tên K53, được T.Ư Đoàn cử thẳng vào chiến trường miền Nam năm 1965.

Cuộc hành quân bộ ròng rã gần 2 tháng trời

Năm 1965, khi cuộc kháng chiến của quân và dân ta bước vào giai đoạn ác liệt nhất, tiếng gọi của Tổ quốc vang dội khắp các làng quê miền Bắc. Chàng trai trẻ Bùi Đình Chiến, cũng như bao thanh niên cùng thế hệ, mang trong mình nhiệt huyết sục sôi, mong muốn được cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Tuy nhiên, một rào cản nhỏ suýt nữa đã khiến ước mơ của ông phải dang dở. "Khám đi bộ đội không được, vì tôi chỉ nặng có 39 cân thôi. Họ đuổi xuống khỏi bàn cân luôn", ông cười nhớ lại.

Thế nhưng, con đường đến với cách mạng của ông lại mở ra theo một cách khác, đặc biệt hơn. Chính Bí thư Đảng ủy xã đã đến tận nhà vận động, giới thiệu ông vào một đơn vị mới thành lập: Đội TNXP đặc biệt, quy tụ những thanh niên ưu tú, có lý lịch trong sạch và tinh thần giác ngộ cao. Thế là ông được tham gia "Lớp Anh Trỗi 1". Sau 2 tháng huấn luyện cấp tốc tại T.Ư Đoàn, ngày 16.8.1965, ông Chiến cùng hơn 300 đồng đội trong tiểu đoàn chính thức bước vào cuộc hành quân lịch sử tiến vào Nam.

Hành trình ấy không có xe cơ giới, không có những con đường bằng phẳng. Đó là một cuộc trường chinh đi bộ ròng rã gần 2 tháng trời. Để tránh những trận bom dữ dội của địch, đoàn quân thực hiện phương châm "đêm đi ngày nghỉ". Bóng đêm của núi rừng Trường Sơn trở thành người bạn đồng hành, che chở cho những bước chân không mỏi của họ. "Đi đâu, qua địa bàn nào cũng không biết, chỉ nhớ những điểm nó hay đánh phá như mấy cái bến phà ở Thanh Hóa, ở Quảng Bình thôi", ông hồi tưởng.

Máu, mồ hôi và nước mắt

Vượt sông Bến Hải, đến địa phận Quảng Trị, ông Chiến và đồng đội được biên chế vào phục vụ trên đường dây 559 huyền thoại - đường mòn Hồ Chí Minh. Nhiệm vụ của họ rất khó khăn và nguy hiểm: vừa làm giao liên dẫn đường, vừa vận chuyển hàng hóa cho chiến trường. Họ cõng trên lưng những hòm đạn nặng trịch, những bao gạo, và cả những quả đạn B40. Lúc trở ra, những đôi vai ấy lại gánh trọng trách thiêng liêng hơn: cáng đồng đội bị thương từ mặt trận về tuyến sau.

Con đường họ đã đi không chỉ có dấu chân người mà còn thấm đẫm máu, mồ hôi và nước mắt. Một trong những ký ức đau thương nhất mà ông Chiến không bao giờ quên là lần vượt sông Thạch Hãn. Nước lũ từ thượng nguồn đổ về cuồn cuộn, dữ dội. Họ phải căng một sợi dây thừng và lần lượt bám vào để bơi qua sông. Trong một chuyến đi định mệnh, sợi dây bị đứt, và người đồng đội tên Hưởng bị dòng nước lũ cuốn trôi. "Đã hy sinh luôn. Chưa hề đánh nhau, chưa gì hết", ông Chiến nghẹn ngào.

Năm 1967, trước tình hình chiến trường ngày càng khốc liệt và sự thiếu hụt quân số, đơn vị TNXP của ông được lệnh bổ sung thẳng vào lực lượng Quân giải phóng. Ông chính thức trở thành người lính của Trung đoàn 6, Quân khu Trị Thiên - đơn vị sau này được vinh danh là Trung đoàn Phú Xuân Anh hùng.

Ông đã tham gia chiến dịch Mậu Thân năm 1968 suốt 26 ngày đêm tại Huế. Những năm tháng trong quân ngũ, ông và đồng đội phải đối mặt với nhiều gian khổ. "Người rận, quần áo rận, rồi đầu thì chấy, rồi ghẻ lở hắc lào đầy thân", ông kể. Họ sống và chiến đấu trong điều kiện thiếu thốn nhưng tinh thần thì chưa bao giờ nao núng. Ông Chiến đã được vinh danh trong bảng vàng ghi công do đã đóng góp nhiều thành tích xuất sắc vào truyền thống của trung đoàn.

Bản thân ông Chiến cũng nhiều lần đối mặt với tử thần, là một trong những người đầu tiên của đơn vị bị sốt rét ác tính. Cơn sốt quật ngã ông khi đang cõng 2 thùng đạn B40 nặng hơn

30 kg. "Sốt lâu ngày rồi nhưng tôi vẫn cố đi", ông kể. Ông ngất đi và bất tỉnh suốt 3 ngày liền. Các đồng đội đã thay nhau cáng ông cùng vũ khí, quân trang, vượt qua những đỉnh núi cao rét buốt để xuống núi chữa trị. "Nếu hôm ấy tiểu đội trưởng mà không nhiệt tình, bảo nghỉ trên đỉnh cao là tôi không qua khỏi rồi", ông bồi hồi nhớ lại.

Năm 1972, khi đang làm liên lạc cho trung đội trưởng hậu cần, một trận bom B-52 đã đánh sập căn hầm của ông Chiến. Một thanh gỗ lớn từ nóc hầm rơi xuống, đập thẳng vào đầu ông. "Chảy máu nhiều lắm", ông kể, nhưng ông đã nén đau để không bị đưa về tuyến sau, không được tiếp tục ở lại chiến đấu cùng anh em.

Trở về "vác tù và hàng tổng"

Năm 1973, sau nhiều năm xa nhà, ông được về phép. Mẹ già thấy con trai đã lớn tuổi, cứ khóc và giục ông cưới vợ. Chiều lòng mẹ, ông kết hôn. Đám cưới diễn ra chóng vánh, và chỉ 12 ngày sau ông lên đường trở lại chiến trường. Đó là lần cuối cùng ông được gặp mẹ. Năm 1974, mẹ ông qua đời khi ông vẫn đang ở tiền tuyến.

Năm 1976, ông Bùi Đình Chiến xuất ngũ, trở về quê hương. Chiến tranh đã lùi xa, nhưng trong ông, tinh thần người lính vẫn vẹn nguyên. Không cho phép mình nghỉ ngơi, ông miệt mài cống hiến cho cộng đồng. Ông làm Bí thư chi bộ hơn 10 năm, kiêm cả xóm trưởng, rồi tham gia Ban Chấp hành Hội Cựu chiến binh, và hiện là Chủ tịch Hội Cựu TNXP của xã.

Khi có người hỏi tại sao ông tuổi cao mà vẫn cứ "vác tù và hàng tổng" mãi, ông cười hiền trả lời: "Tôi ăn cơm Nhà nước từ năm 18 tuổi, đến giờ là bệnh binh, vẫn là ăn "gạo" của Nhà nước. Không vác tù và hàng tổng thì làm cái gì?".

Câu nói mộc mạc ấy chứa đựng một triết lý sống sâu sắc: triết lý về sự cống hiến và trách nhiệm. Với ông, phục vụ nhân dân, phục vụ quê hương không phải là gánh nặng, mà là một niềm vinh dự, một cách để trả ơn đất nước. Hành trang tự hào của ông là hàng chục tấm huân, huy chương về một thời hoa lửa và bằng khen, giấy khen khi tham gia công việc thời bình, trong đó có Huân chương Kháng chiến hạng 3 do Chủ tịch Hội đồng Nhà nước trao tặng.

Chia sẻ với phóng viên Thanh Niên, ông Phạm Văn Toàn, Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ VN xã, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Khánh Thiện, cho biết ông Bùi Đình Chiến là cán bộ hội nhiệt tình, trách nhiệm, luôn đi đầu trong mọi nhiệm vụ được giao. Ông Chiến đã được các cấp khen thưởng với nhiều bằng khen, giấy khen.

Cuộc đời ông Bùi Đình Chiến là bản trường ca về lòng yêu nước, về sự hy sinh thầm lặng của cả một thế hệ. Câu chuyện của ông mãi là bài học quý giá, là ngọn lửa truyền lại cho thế hệ trẻ hôm nay về tình yêu Tổ quốc và tinh thần phụng sự không bao giờ tắt.