Nhớ ngày Tết Đoan ngọ ‘giết sâu bọ’ cho cây trái sum sê

Với nhiều thế hệ, Tết Đoan ngọ, hay còn gọi là Tết 'giết sâu bọ', không chỉ là một nét văn hóa truyền thống, mà còn in đậm trong họ những ký ức khó quên.

Mới đó, quay qua quay lại, thoắt cái đã tới ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Đó là ngày Tết Đoan ngọ, hay người ta thường quen miệng gọi là Tết giữa năm. Ngày ấy còn gọi là Tết "giết sâu bọ" cho cây trái xanh tốt, sum sê.

Lúc má tôi còn sống, vào ngày Tết Đoan ngọ, nếu phát hiện cây ăn trái nào trong vườn không ra trái hay trái ít, èo uột thì vào buổi sáng, má tôi bắt tôi leo lên cây. 

Khi đó, má tôi đứng dưới đất, tay cầm con dao chặt nhẹ vào thân cây và tra hỏi: "Tại sao không chịu ra trái? Nếu năm nay tiếp tục không chịu ra trái nữa sẽ chặt cho mầy chết luôn, lấy cây làm củi".

Vì má dặn trước nên tôi ngồi trên nhánh cây trả lời to: "Dạ, tôi hứa sẽ ra trái thật sai, đừng chặt tôi tội nghiệp". 

Xong xuôi hết, tôi tuột xuống, má thưởng cho cái bánh ú và khen tôi giỏi. 

Không biết có phải đúng như vậy không, hay là sự trùng hợp, nhưng sau này lớn lên, có lúc tôi ngẫm nghĩ rõ ràng cây nào trong vườn bị má tôi "hăm he" như vậy thì ngay năm sau đều cho trái nhiều.

Ngày Tết giữa năm, hơn 10 năm trước, ở quê tôi thường có cảnh bà con ăn Tết thật to. Mọi người hùn hạp, "đậu tay" mổ heo, chia thịt. Ai có tiền góp tiền, ai không có tiền đến mùa góp lúa. Người dân quê rất tình cảm, hàng xóm mời sang nhà nhau lai rai tưng bừng.

Cũng trong ngày Tết giữa năm, những đôi trai gái, nam thanh nữ tú rủ nhau đi ăn trái cây miệt vườn Lái Thiêu (Bình Dương) hay Bình Mỹ (Củ Chi, TP.HCM). 

Vào dịp mùng 5 tháng 5 mỗi năm là mùa trái cây chín rộ, giá lại rẻ, ăn tại vườn thỏa thích, giá tiền tính theo "bụng". 

Khi ăn ớn, nuốt không vô thì thôi nhưng tuyệt đối không được hái mang về. Đặc biệt với những người trẻ, vườn cây có không khí mát mẻ nên nhiều người thích tìm đến.

Nhưng những năm gần đây, vào ngày Tết giữa năm, ở quê thường tổ chức bữa tiệc đơn giản. Trước hết là nấu mâm cơm canh cúng ông bà tổ tiên, sau đó gia đình quây quần liên hoan, ăn uống, hỏi thăm hàn huyên tâm sự một lát là hết chuyện. 

Phải chăng, khi cuộc sống hiện đại hơn và trong lo toan bộn bề công việc, ngày Tết giữa năm cũng vì thế mà bớt đi phần rộn rã?