Nhìn mờ thoáng qua rồi tự hết cũng có thể là dấu hiệu đột quỵ nguy hiểm, vì sao?

Nam bệnh nhân 67 tuổi, quốc tịch Nhật Bản, bất ngờ xuất hiện tình trạng mắt nhìn mờ trong khoảng 30 phút, ít ai biết đây là dấu hiệu đột quỵ.

Bệnh nhân quyết định đến khám tại bệnh viện, có chẩn đoán mắc nhồi máu não cấp tính thùy chẩm trái - một dạng tai biến mạch não hay gây đột quỵ. Theo Tổ chức Đột quỵ thế giới, đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng thứ 2 trên thế giới và là nguyên nhân đứng đầu gây tàn phế ở người trưởng thành.

Mờ mắt thoáng qua - dấu hiệu nhỏ, cảnh báo lớn

Theo lời kể của bệnh nhân, cách vào viện khoảng 6 tiếng, ông đột ngột xuất hiện mắt trái nhìn mờ, kéo dài khoảng 30 phút rồi tự hồi phục. Ngoài ra ông không xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác như không đau đầu, không yếu chi, không chóng mặt, không nôn, không sốt, không khó thở và đại tiểu tiện bình thường.

Bệnh nhân cho biết có tiền sử đang điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính chồng lấp hen (hội chứng ACOS), bị viêm mũi xoang cấp mủ, nang tuyến giáp đang được quản lý và điều trị.

Dấu hiệu nhìn mờ thoáng qua dễ khiến nhiều người chủ quan, nghĩ rằng đó chỉ là dấu hiệu do mỏi mắt, hay tăng huyết áp tạm thời. Tuy nhiên đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm thăm khám lâm sàng kỹ càng, phát hiện các triệu chứng rất có ý nghĩa trên người bệnh, gồm:

• Khám thần kinh phát hiện liệt dây thần kinh sọ VII trung ương bên phải - dấu hiệu thần kinh do tổn thương não. Không còn triệu chứng nhìn mờ, không có dấu hiệu liệt tay chân, không chóng mặt.

• Khám các cơ quan bộ phận khác như: tim, phổi, bụng và dấu hiệu sinh tồn chưa phát hiện bất thường.

Bác sĩ đưa ra chẩn đoán sơ bộ theo dõi tai biến mạch máu não, nên đề nghị bệnh nhân nhập viện cấp cứu ngay để được theo dõi và điều trị.

Để làm rõ nguyên nhân và chẩn đoán xác định, người bệnh được chỉ định làm các xét nghiệm cận lâm sàng chuyên sâu, trong đó đáng lưu ý kết quả chụp cộng hưởng từ (MRI) não - mạch não cho kết quả: Ổ tổn thương nhồi máu cấp thùy chẩm trái (giai đoạn cấp tính), phù hợp với triệu chứng nhìn mờ bên trái.

Dựa trên kết quả thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng, bệnh nhân được chẩn đoán xác định: Nhồi máu cấp tính thùy chẩm trái ngày thứ 1/ Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính chồng lấp hen (ACOS).

Các chuyên gia đầu ngành chuyên khoa thần kinh đã hội chẩn về ca bệnh và không có chỉ định tiêu sợi huyết. Người bệnh được nhập viện điều trị nội khoa tích cực, kết hợp tìm nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của nhồi máu não cũng như bệnh lý nền. Sau 10 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân được xuất viện.

Thùy chẩm - "bộ xử lý hình ảnh" của não bộ

Thùy chẩm là khu vực nằm phía sau não, chịu trách nhiệm xử lý các tín hiệu thị giác từ mắt. Nếu máu nuôi khu vực này bị cắt đột ngột do tắc nghẽn mạch máu não, người bệnh có thể bị rối loạn thị lực, nhìn mờ, thậm chí mất hoàn toàn thị lực ở một phần trường nhìn, khó định hướng không gian. Đây là biểu hiện điển hình của nhồi máu não vùng thùy chẩm.

Tình trạng nhìn mờ thoáng qua như bệnh nhân kể lại chính là dấu hiệu của một cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA), hay còn gọi là "đột quỵ mini". 

Mặc dù triệu chứng có thể tự hồi phục hoàn toàn trong vài phút đến vài giờ, nhưng TIA là một lời cảnh báo nghiêm trọng, vì người từng bị TIA có nguy cơ cao bị đột quỵ thực sự trong vòng vài ngày hoặc vài tuần tiếp theo.

ThS Nguyễn Xuân Tuyến, bác sĩ chuyên khoa hồi sức - cấp cứu, cho biết: Tất cả triệu chứng bất thường dù thoáng qua cũng cần được thăm khám sớm, đặc biệt là những rối loạn thị lực, ngôn ngữ, vận động, nhận thức. 

Trường hợp của bệnh nhân quốc tịch Nhật Bản là một ví dụ cụ thể, sau cơn nhìn mờ kéo dài đến 30 phút rồi tự hết, nhưng bệnh nhân đã nhanh chóng đi khám ngay trong ngày, phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu, được chẩn đoán và điều trị phù hợp nên chưa để lại di chứng.

"Giờ vàng" - nguyên tắc quan trọng trong điều trị nhồi máu não cấp

Nhồi máu não cấp (hay còn gọi là đột quỵ thiếu máu não) là tình trạng một phần não bị hoại tử do mất nguồn máu nuôi dưỡng, thường do tắc nghẽn mạch máu bởi cục máu đông. Tình trạng này chiếm khoảng 80% các trường hợp đột quỵ, và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, tàn tật trên toàn thế giới.

Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 ca đột quỵ mới, trong đó 50% ca tử vong hoặc mang di chứng nặng nề. Nếu được cấp cứu trong giờ vàng, người bệnh có thể được cứu sống, hoặc hồi phục hoàn toàn.

Nguy hiểm hơn, độ tuổi mắc bệnh ngày càng trẻ hóa, do lối sống ít vận động, hút thuốc, stress, tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu…

"Trong nhồi máu não cấp, mỗi giây trôi qua là hàng triệu tế bào thần kinh bị tổn thương và mất đi vĩnh viễn. Thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch đạt hiệu quả tối ưu nếu được sử dụng trong vòng 4,5 giờ kể từ khi khởi phát triệu chứng. 

Can thiệp lấy huyết khối cơ học thường áp dụng trong 6-8 giờ đầu và có thể mở rộng tới 24 giờ ở một số trường hợp đặc biệt được chọn lọc. Điều trị càng sớm, khả năng phục hồi càng cao, đồng thời giảm nguy cơ tàn phế và tử vong.

Vì vậy nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu cảnh báo đột quỵ nào như mờ mắt thoáng qua, nói khó, yếu hoặc tê một bên mặt, tay hoặc chân, chóng mặt, choáng váng… dù tự hết sau vài phút, người bệnh và người nhà tuyệt đối không được chủ quan. Đây có thể là 'lời cảnh báo' khẩn cấp từ não bộ", bác sĩ Tuyến lưu ý.