Nhiều doanh nghiệp xem phát triển bền vững là hoạt động 'đánh bóng' tên tuổi

Thay vì gắn phát triển bền vững với chiến lược kinh doanh lâu dài, doanh nghiệp coi hoạt động này như chương trình marketing nhằm đánh bóng thương hiệu.

Tại tọa đàm trong khuôn khổ Diễn đàn Chuyển đổi xanh & Ngày hội Tái chế 2025, diễn ra ngày 31/7, bà Phạm Minh Hương, Giám đốc Dịch vụ Phát triển bền vững (Deloitte Việt Nam), đã đưa ra những con số đáng chú ý về hoạt động phát triển bền vững của doanh nghiệp trong nước. 

Cụ thể, 60% doanh nghiệp Việt được khảo sát đã nghe tới khái niệm phát triển bền vững, trong đó, 15% doanh nghiệp có chiến lược hoặc có thực hiện phát triển bền vững (chiếm 1/4). Tuy nhiên, chỉ 5% trong số 15% đơn vị có kế hoạch hành động rõ ràng liên quan tới khái niệm này.

Bà Hương cho rằng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự chậm trễ trong việc triển khai phát triển bền vững tại doanh nghiệp. Đầu tiên, đó là do thiếu tài chính và nguồn nhân lực có chuyên môn cho chuyển đổi xanh. Thứ hai, mức độ sẵn sàng chi trả cho các sản phẩm bền vững, thân thiện môi trường của người tiêu dùng còn thấp. 

Đại diện Deloitte chỉ ra rằng 50% người tiêu dùng quan tâm đến kinh tế tuần hoàn, sản phẩm xanh, nhưng chưa đến 30% người được khảo sát cho hay sẵn sàng chi trả mức giá cao hơn cho các sản phẩm này, từ đó, doanh nghiệp thiếu động lực trong việc chuyển đổi xanh.

Ở góc độ đơn vị tư vấn, ông Nguyễn Huy - Tổng Giám đốc Chứng nhận và Dịch vụ thực phẩm Intertek Việt Nam & Campuchia, cho biết, dữ liệu đánh giá phát triển bền vững còn là một thách thức với doanh nghiệp.

Ông dẫn chứng, trong danh sách của Financial Times về 350 doanh nghiệp dẫn đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương về giảm biến đổi khí hậu, không có một cái tên nào đến từ Việt Nam.

Lý do, các tiêu chí đánh giá mức giảm phát thải ròng của doanh nghiệp được xếp hạng kéo dài trong 5 năm, từ năm 2018-2023. Tiêu chí này chiếm tới 80% số điểm. Lượng phát thải trên mỗi 1 triệu USD doanh thu cũng là tiêu chí được chấm điểm rất cao. 

Do trường dữ liệu đánh giá trong khoảng thời gian dài nên doanh nghiệp Việt không thể đáp ứng. Trái lại, bảng xếp hạng có sự góp mặt của một số doanh nghiệp Thái Lan, nhưng phần lớn vẫn đến từ Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) và Úc. Doanh nghiệp nước bạn đã sớm áp dụng thống nhất các dữ liệu phát triển bền vững. 

Tại Việt Nam, theo ông Huy, nếu không có hệ thống quản lý để có dữ liệu tin cậy và được thế giới công nhận, doanh nghiệp Việt sẽ mất rất nhiều thời gian để đạt được các tiêu chí phát triển bền vững.

“Thách thức tiếp theo là nhiều doanh nghiệp coi kế hoạch giảm phát thải hay phát triển bền vững là chương trình marketing, chương trình đánh bóng nhãn hiệu nhiều hơn là gắn hành động đó với chiến lược kinh doanh lâu dài”, ông lưu ý.

Liệu rằng các số liệu trên có ảnh hưởng tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050 của Việt Nam? Để trả lời cho câu hỏi này, ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TPHCM (HIDS), dẫn thông tin từ một khảo sát của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) hồi cuối năm 2024.

Theo đó, 64% doanh nghiệp Việt chưa chuẩn bị về chuyển đổi xanh. Không chỉ hạn chế về nguồn lực tài chính, các doanh nghiệp còn thiếu thông tin, kết nối dữ liệu và nhiều vấn đề liên quan. Ông An đánh giá đây là một thách thức không nhỏ.

“Nếu các doanh nghiệp không sẵn sàng vào cuộc, mục tiêu Net Zero vào năm 2050 không chỉ là chiếc áo quá rộng đối với Việt Nam, mà lộ trình này có thể không dành cho chúng ta”, ông lo ngại. 

Tuy nhiên, vị Phó Viện trưởng cũng kỳ vọng vào những chuyển động rất lớn từ phía Chính phủ trong thời gian qua sẽ sớm lan tỏa vào khu vực kinh tế tư nhân, bao gồm cả các doanh nghiệp nhỏ và vừa, thậm chí cả doanh nghiệp siêu nhỏ, nhằm thúc đẩy lộ trình Net Zero quốc gia. 

Còn đại diện Intertek Việt Nam & Campuchia cho rằng, để gắn phát triển bền vững vào hoạt động sản xuất, kinh doanh lâu dài, cần tính toán những con số kết quả cụ thể về giảm chi phí hoạt động, tăng hiệu quả cho doanh nghiệp để làm căn cứ cho đầu tư vào phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, nhận thức và chuyên môn của nhà lãnh đạo, người trực tiếp thực hiện các công việc liên quan tới phát triển bền vững là rất quan trọng. Ngoài việc có kiến thức theo chuẩn quốc tế, doanh nghiệp cần đáp ứng các yêu cầu luật định, nộp các báo cáo giảm phát thải chuẩn theo mẫu từ đầu để giảm rủi ro tuân thủ luật pháp về sau. Nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn đang triển khai tốt việc này để có nguồn dữ liệu phát triển bền vững, mang tính chính xác cao.