Nhật Bản phẫn nộ khi OpenAI ngang nhiên sao chép anime như Thanh gươm diệt quỷ, Pokémon

Chính phủ Nhật vừa chính thức gửi yêu cầu đến OpenAI, đề nghị không sử dụng nhân vật manga, game hay anime như Pokémon, Thanh gươm diệt quỷ, Bảy viên ngọc rồng... trong công cụ tạo video Sora 2.

Ra mắt ngày 1-10, Sora 2 là phiên bản nâng cấp của công cụ tạo video bằng trí tuệ nhân tạo, cho phép người dùng dễ dàng tạo ra những clip với đồ họa giống hệt các thương hiệu nổi tiếng như Thanh gươm diệt quỷ, One Piece... 

Chỉ vài ngày sau khi ra mắt, mạng xã hội đã tràn ngập những video do Sora 2 tạo ra với hình ảnh các nhân vật nổi tiếng như Luffy (One Piece), Nezuko (Thanh gươm diệt quỷ), Pikachu (Pokémon) hay Mario - tất cả đều là nhân vật thuộc sở hữu của các studio Nhật Bản.

Theo thông cáo từ Chính phủ Nhật Bản, đây được xem là hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nghiêm trọng.

AI dễ dàng sao chép One Piece, Thanh gươm diệt quỷ

Trong cuộc họp báo của Văn phòng Nội các, Bộ trưởng phụ trách chiến lược sở hữu trí tuệ và AI Minoru Kiuchi khẳng định chính phủ đã gửi yêu cầu trực tuyến tới OpenAI, đề nghị hãng "ngừng xâm phạm các tài sản trí tuệ của Nhật Bản". 

Ông Kiuchi nhấn mạnh: "Manga và anime là những báu vật không thể thay thế, là niềm tự hào mà Nhật Bản mang đến với thế giới".

Bộ trưởng Chuyển đổi kỹ thuật số Masaaki Taira cũng bày tỏ hy vọng OpenAI sẽ tự nguyện tuân thủ, song cảnh báo nếu tình hình không được cải thiện, các điều khoản trong Luật Thúc đẩy AI (AI Promotion Act) có thể được kích hoạt. 

Luật này, có hiệu lực từ 1-9-2025, đặt mục tiêu biến Nhật Bản thành "quốc gia thân thiện nhất với AI", khuyến khích phát triển và ứng dụng công nghệ này cho tăng trưởng kinh tế - xã hội. 

Tuy nhiên, luật cũng quy định nguyên tắc xử lý các hành vi sử dụng AI sai mục đích, trong đó có xâm phạm bản quyền.

Theo tờ ITMedia trích dẫn điều 16 của luật, chính phủ có thể "phân tích các trường hợp quyền lợi công dân bị xâm phạm do việc nghiên cứu, phát triển hay ứng dụng AI không phù hợp và xem xét biện pháp đối phó". 

Song, văn bản hiện chưa quy định hình phạt cụ thể, thay vào đó kêu gọi các doanh nghiệp hợp tác với chính phủ để đảm bảo tính minh bạch.

Theo Reuters, trước khi ra mắt, OpenAI đã liên hệ một số hãng phim và công ty quản lý nghệ sĩ để họ có thể chọn không cho phép sử dụng hình ảnh. 

Hiện chưa rõ các hãng lớn của Nhật - như Toei Animation, Shueisha hay Nintendo - có nằm trong danh sách đó hay không. 

Việc Sora 2 dễ dàng tạo ra video chứa hình ảnh nhân vật Nhật Bản đã khiến dư luận nước này phản ứng dữ dội, cho rằng cả OpenAI lẫn Chính phủ Nhật chưa hành động đủ nhanh để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Làn sóng tranh chấp sẽ còn dai dẳng

Trong bài viết ngày 4-10, Giám đốc điều hành OpenAI Sam Altman thừa nhận vấn đề và hứa sẽ bổ sung tính năng kiểm soát chi tiết hơn cho các chủ sở hữu bản quyền. 

Dù vậy, đến nay OpenAI vẫn chưa có phản hồi chính thức về yêu cầu mới nhất từ phía Tokyo.

Sự việc diễn ra trong bối cảnh các tập đoàn lớn như Disney, Universal hay The Pokémon Company đều đã hành động mạnh mẽ trước nguy cơ AI xâm phạm bản quyền. 

Về phía Nhật Bản, The Pokémon Company gần đây phải lên tiếng khi hình ảnh Satoshi (Ash Ketchum) và nhạc phim Pokémon bị cơ quan an ninh Mỹ sử dụng trong một video tuyên truyền. 

Hãng khẳng định: "Chúng tôi không tham gia và cũng không cho phép sử dụng tài sản trí tuệ của mình trong nội dung đó".

Trước đó, nghị sĩ Satoshi Asano từng đăng bài cáo buộc Nintendo "vận động chính phủ" để hạn chế AI trong ngành game. Công ty lập tức phủ nhận và tuyên bố: "Dù có liên quan đến AI hay không, Nintendo sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp cần thiết nhằm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình".

Với sức ảnh hưởng toàn cầu của anime và game Nhật Bản, động thái mạnh mẽ của Nhật được xem là lời cảnh báo sớm cho làn sóng tranh chấp bản quyền đang lan rộng trong kỷ nguyên AI.