Nhập tịch cầu thủ không thể là con đường phát triển bền vững

Đội tuyển Trung Quốc từng là một trong những đội tiên phong trong việc nhập tịch. Trung Quốc từng sử dụng rất nhiều cầu thủ gốc Brazil, với mong muốn giành vé dự World Cup 2022.

Cầu thủ nhập tịch: Hai mặt của một vấn đề

Tuy nhiên, dàn cầu thủ nhập tịch này không những không giúp cho đội tuyển của quốc gia tỉ dân mạnh lên, mà trái lại còn yếu đi. Thậm chí, ở vòng loại World Cup 2022, đội tuyển Trung Quốc nhận trận thua 1-3 trước đội tuyển VN (lần đầu tiên trong lịch sử đội tuyển Trung Quốc thua đội tuyển VN ở một giải đấu chính thức). Trung Quốc hiện cũng không kiếm nổi vé dự World Cup 2026.

Tương tự như thế là trường hợp của Qatar và UAE. Để chuẩn bị cho World Cup 2022 trên sân nhà, Qatar sử dụng một loạt cầu thủ nhập tịch. Bất chấp điều đó, Qatar vẫn thảm bại, toàn thua cả 3 trận vòng bảng. Còn với UAE, họ gọi lên đội tuyển quốc gia khoảng chục cầu thủ gốc nước ngoài, với mục tiêu là vượt qua vòng loại World Cup 2022 và 2026, nhưng họ vẫn thất bại.

Đa phần các nền bóng đá lớn nhất thế giới và châu Á đều phát triển dựa vào nguồn cầu thủ do chính họ đào tạo. Brazil, Đức, Argentina, Tây Ban Nha cực mạnh ở khâu đào tạo trẻ. Đội tuyển Pháp cũng chú trọng khâu này. Những Zidane, Henry, Trezeguet, Mbappe… có thể khác biệt về hoàn cảnh xuất thân, nhưng họ đều được đào tạo tại Pháp.

Nhóm "ngũ đại gia" châu Á gồm Nhật Bản, Iran, Ả Rập Xê Út, Hàn Quốc, Úc cũng vậy. Các thế hệ tài năng của họ cứ nối tiếp nhau, giúp cho nhóm các đội vừa nêu luôn giữ vững vị thế hàng đầu châu lục, luôn có suất tham dự World Cup. Uzbekistan cũng đi theo con đường này. Họ đã hái quả ngọt, đội tuyển quốc gia Uzbekistan lần đầu tiên trong lịch sử lọt vào VCK World Cup. Họ vượt qua chính 2 đội bóng sử dụng nhiều cầu thủ nhập tịch Qatar và UAE ở vòng loại.

Điều đó phản ánh, nếu các nền bóng đá làm tốt khâu đào tạo trẻ, tạo được chân đế vững chắc cho chính mình, họ không cần quan tâm đến chuyện đối thủ nhập tịch. Một ví dụ khác, đội bóng sử dụng hầu hết các cầu thủ nhập tịch là Indonesia đã 2 lần thua đậm đội bóng thuần nội Nhật Bản tại vòng loại World Cup, 1 trận thua 0-4 và 1 trận thua 0-6.

Bóng đá Việt Nam phải biết chọn lọc

Cựu HLV đội tuyển U.23 VN Hoàng Anh Tuấn bình luận, Nhật Bản sở hữu yếu tố mà không có bất kỳ đội bóng nhập tịch nào có được, đó là tính đồng nhất về mặt lối chơi, tính bản sắc mà chỉ có những nền bóng đá làm tốt công tác đào tạo trẻ mới có. Tính bản sắc cũng là điều có thể nói đến khi nói về các đội Brazil, Argentina hay Đức. Họ có những nét không lẫn vào đâu được.

Bóng đá VN hiện tại cần nghiên cứu tất cả những điều trên. Chúng ta không thể đứng ngoài xu thế sử dụng cầu thủ sinh ra ở nước ngoài, nhưng việc phát triển thông qua nguồn cầu thủ do chính mình đào tạo mới là bền vững nhất. Nếu sử dụng cầu thủ nhập tịch, đội tuyển VN chỉ nên hạn chế ở mức cho phép, vừa giúp kích thích cầu thủ nội, vừa chừa khoảng trống cho các tài năng trẻ vươn lên. Đặc biệt, khi sử dụng cầu thủ sinh ra ở nước ngoài, những cầu thủ gốc Việt (như Nguyễn Filip, Cao Pendant Quang Vinh) cần được ưu tiên, vì như thế sẽ giúp kích thích Việt kiều về đóng góp cho quê hương.