Nhập khẩu thép HRC khổ rộng từ Trung Quốc tăng sốc, nhiều doanh nghiệp 'khóc ròng'

Chỉ trong tháng 5-2025, lượng thép cuộn cán nóng (HRC) khổ rộng từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam bất ngờ vọt lên 181.000 tấn, tăng gấp 25 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Nhiều doanh nghiệp "khóc ròng" khi xu hướng nhập khẩu thép đang tăng trở lại.

Thép HRC khổ rộng từ Trung Quốc: Giá giảm, lượng tăng

Theo số liệu từ Cục Hải quan, thép khổ rộng loại 2.000mm hiện chiếm tới 86,7% tổng lượng nhập khẩu trong 5 tháng đầu năm. Lũy kế, con số này đạt tới 430.000 tấn, cao gấp 12 lần so với 5 tháng đầu năm ngoái, chủ yếu là thép khổ rộng 2.000mm, loại không thuộc diện áp thuế chống bán phá giá.

Đây chủ yếu là các mác thép thông dụng như Q235B, Q355B, SAE 1006, SS400, A36… được dùng sản xuất tôn, ống thép, kết cấu xây dựng, tương tự thép HRC (thép cán nóng) thông thường đang bị áp thuế chống bán phá giá.

Giá nhập khẩu trung bình trong tháng 5 của loại thép này ở mức 534 USD/tấn, giảm 6% so với cùng kỳ năm năm ngoái.

Theo các doanh nghiệp trong ngành thép, điều này càng làm nổi bật nghịch lý giá giảm nhưng lượng nhập tăng đột biến, nhất là trong bối cảnh thị trường thép trong nước vẫn đang chịu áp lực từ chính sách thuế chống bán phá giá.

Sự tăng trưởng đột ngột của lượng thép HRC khổ rộng nhập khẩu từ Trung Quốc khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại về hành vi lẩn tránh thuế chống bán phá giá, cạnh tranh không lành mạnh.

Băn khoăn lỗ hổng từ ranh giới khổ thép

Ngày 21-2-2025, Bộ Công Thương đã chính thức áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng từ Trung Quốc và Ấn Độ, với điều kiện hàng hóa có chiều rộng không quá 1.880mm.

Ngay sau đó, thị trường ghi nhận xu hướng dịch chuyển mạnh sang nhập khẩu thép HRC có khổ từ 1.900mm đến 2.000mm, tức vượt ranh giới áp thuế một cách vừa đủ để không bị điều chỉnh, nhưng vẫn giữ nguyên bản chất, mục đích sử dụng và kênh phân phối.

Theo Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), đang có hiện tượng tăng nhanh lượng thép khổ rộng nhập khẩu từ Trung Quốc trong thời gian gần đây. Loại hàng hóa này không nằm trong phạm vi điều tra và áp thuế chống bán phá giá theo Quyết định 460/QĐ-BCT ban hành tháng 2-2025.

Theo quy định tại Điều 73 và Điều 78 Nghị định 10/2018/NĐ-CP, mới nhất là Nghị định 86/2025/NĐ-CP, hành vi cố ý điều chỉnh thông số kỹ thuật hàng hóa để né tránh biện pháp phòng vệ thương mại là vi phạm pháp luật.

Hiện Bộ Công Thương đã có văn bản gửi Tổng cục Hải quan đề nghị tăng cường giám sát và kiểm tra kỹ lưỡng hoạt động nhập khẩu nhóm hàng thép HRC có khổ lớn hơn 1.880mm, tránh tình trạng khai báo không chính xác hoặc lách luật.

Nhiều chuyên gia cảnh báo, nếu không có biện pháp chặn đứng kịp thời, xu hướng nhập khẩu thép khổ rộng từ Trung Quốc sẽ còn lan rộng sang các khổ lớn hơn 2.000mm, tiếp tục làm suy giảm hiệu quả chính sách chống bán phá giá đã được thiết lập để bảo vệ sản xuất trong nước.