Nhân tố Iran và cuộc gặp lịch sử của ông Trump với lãnh đạo Syria

Khi công bố kế hoạch nới lỏng lệnh trừng phạt Syria và bình thường hóa quan hệ với chính phủ mới của quốc gia này, Tổng thống Mỹ Trump nói rằng ông muốn trao “một cơ hội hòa bình” cho Syria, quốc gia đang cố gắng thoát khỏi hậu quả của hơn 1 thập kỷ nội chiến tàn khốc.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống lâm thời Syria Ahmad al-Sharaa. (Ảnh: AP)

Ông Al-Sharaa được bổ nhiệm làm tổng thống lâm thời Syria vào tháng 1 năm nay, 1 tháng sau khi ông dẫn dắt lực lượng Hayat Tahrir al-Sham (HTS) tấn công thủ đô Damascus, chấm dứt 54 năm cai trị của gia tộc Assad. Mỹ đã suy tính cách ứng xử với ông al-Sharaa kể từ khi ông lên nắm quyền.

Ông al-Sharaa từng bị giam cầm ở Iraq vì tham gia phong trào nổi dậy sau chiến dịch tấn công của Mỹ vào quốc gia này năm 2003. Ông cũng từng có quan hệ với tổ chức al-Qaeda.

Nhiều nhà lãnh đạo Ả-rập vùng Vịnh ủng hộ chính phủ mới ở Damascus và vận động ông Trump ủng hộ, vì họ tin rằng đó là thành trì ngăn chặn Iran khôi phục ảnh hưởng ở Syria, sau hơn 1 thập kỷ Tehran hậu thuẫn chính quyền ông Bashar al - Assad.

Trong khi đó, Israel – đồng minh hàng đầu của Mỹ - vẫn rất hoài nghi về quá khứ cực đoan của nhà lãnh đạo al-Sharaa và cảnh báo Washington không nên công nhận chính phủ mới một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, ông Trump cho biết sự tham gia của Thái tử kế vị Ả-rập Xê-út Mohammed bin Salman là chìa khóa khiến ông đưa ra quyết định này.

Nhà Trắng cho biết, cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Trump và Tổng thống lâm thời Syria Ahmad al-Sharaa diễn ra trong thời gian ngắn - bên lề cuộc họp của Hội đồng hợp tác vùng Vịnh tại Riyadh.

Ông Al-Sharaa trở thành nhà lãnh đạo Syria đầu tiên gặp một tổng thống Mỹ kể từ cuộc gặp của hai Tổng thống Hafez Assad và Bill Clinton diễn ra tại Geneva năm 2000.

"Hy vọng sẽ thành công với chính phủ mới. Tôi muốn chúc may mắn, Syria. Hãy cho chúng tôi thấy điều gì đó đặc biệt", ông Trump phát biểu ngày 13/5.

Người dân hân hoan

Người dân Syria đã ăn mừng sau khi ông Trump thông báo Mỹ sẽ dỡ bỏ trừng phạt quốc gia Trung Đông. Hãng thông tấn SANA đăng các bức ảnh và video cho thấy người dân Syria reo hò tại quảng trường Umayyad ở thủ đô Damascus. Nhiều người bấm còi xe, huýt sáo và vẫy cờ Syria mới để ăn mừng.

Tuyên bố được Bộ Ngoại giao Syria đưa ra trong đêm 13/5 gọi đây là "bước ngoặt quan trọng đối với người dân Syria khi chúng ta tìm cách thoát khỏi một chương dài và đau thương của cuộc chiến".

Tuyên bố cũng cho rằng các lệnh trừng phạt là "để đáp trả tội ác chiến tranh mà chế độ Assad đã gây ra đối với người dân Syria", chứ không phải là chính phủ lâm thời mới của quốc gia đang bị chiến tranh tàn phá.

"Việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt mang đến cơ hội quan trọng để Syria theo đuổi sự ổn định, tự cung tự cấp và tái thiết quốc gia theo cách có ý nghĩa và vì người dân Syria", tuyên bố nêu rõ.

Trước khi cuộc nội chiến nổ ra năm 2011, Syria đã chật vật xoay xở trong tình trạng bị kiểm soát chặt chẽ và bị Mỹ đưa vào danh sách tài trợ khủng bố kể từ năm 1979.