Nhầm cúm A với cảm lạnh: Chủ quan điều trị gây biến chứng nặng nề

Mắc cúm, tự mua thuốc trị cảm lạnh

Bị hen suyễn, mấy ngày qua, ông N.V.T. (83 tuổi, ở TPHCM) nóng sốt, tiêu chảy, ho khan. Người nhà đưa đến Bệnh viện Nhân dân Gia Định, bác sĩ phát hiện ông T. bị đông đặc phổi rải rác 2 bên, dương tính với cúm phải nhập viện.

Trong lúc khám, ông T. than khó thở nhiều, bác sĩ chỉ định điều trị bằng kháng sinh, kháng vi rút, sử dụng ô xy trợ thở. Sau 3 ngày điều trị, ông T. bớt sốt, nhưng vẫn còn mệt mỏi, lừ đừ.

Bác sĩ Lê Thị Thu Hương thăm khám bệnh nhân tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định

Theo con gái ông T., do xung quanh nhà và trong gia đình không có ai bị cúm nên không nghĩ cha mình mắc bệnh này. Vì vậy, khi bác sĩ thông báo, chị khá bất ngờ: “Từ trước đến nay, cha tôi không mắc cúm. Mấy ngày qua trời mưa, nắng liên tục, cha lại lớn tuổi nên mọi người chỉ nghĩ ông bị cảm lạnh, không biết cha bị nặng như vậy” - chị nói.

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Thị Thu Hương - Trưởng khoa Nội Hô hấp, Bệnh viện Nhân dân Gia Định - cho biết, những trường hợp nhầm tưởng trên không hiếm. Người dân hiện còn rất chủ quan với cúm, có người tự ý điều trị gây biến chứng nặng nề. Trung bình mỗi ngày khoa tiếp nhận từ 15-20 bệnh nhân nhập viện vì cúm, đã có người bệnh diễn tiến rất nặng phải thở máy.

Điển hình như một bệnh nhân nam (45 tuổi, ở TPHCM) vô tình bị lây nhiễm cúm khi chăm sóc 2 con của mình. Anh cho biết, ban đầu khi thấy con bị sổ mũi, nóng sốt thì nghĩ con bị bệnh do trời lạnh. Qua hôm sau, vợ của anh cũng có triệu chứng tương tự, rồi đến lượt anh đau họng, mệt mỏi, nhức người, nóng sốt.

Cả nhà tự chăm sóc nhau, mua thuốc tây gần nhà uống, cho đến khi anh liên tục sốt cao, khó thở, vào bệnh viện cấp cứu mới biết bị cúm A gây biến chứng viêm phổi. Bác sĩ phải cho anh thở máy, điều trị kháng sinh… theo dõi sát hơn 1 tuần mới ổn định.

Tại Bệnh viện Nhi Đồng 1, số lượng trẻ mắc cúm đang có xu hướng tăng, chủ yếu là trẻ dưới 5 tuổi. Một số trường hợp trẻ cúm diễn tiến nặng, viêm phổi phải nhập viện. Theo các bác sĩ, nếu những năm trước, vi rút gây cúm A là H1N1 thì năm nay vi rút đa số là H3N2, chủng này có khả năng biến đổi nhanh và gây bệnh cảnh nặng hơn ở nhóm nguy cơ. Vì vậy, bệnh có thể ảnh hưởng nhiều đối tượng hơn chứ không riêng trẻ em.

Bác sĩ Trần Nguyên Khôi - Phó trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Nhi Đồng 2 - cho biết cúm A hoạt động mạnh nhất vào tháng Chín kéo dài đến tháng Mười một hằng năm. Đáng lưu ý, nhiều trường hợp khi bệnh nhi được đưa đến khám đã vào giai đoạn nặng. Khai thác bệnh sử, đa số phụ huynh cho rằng do con bị ho, sổ mũi thường ra tiệm thuốc tây mua thuốc cho trẻ uống. Thậm chí, có cha mẹ lấy thuốc dư hoặc toa thuốc từ đợt bệnh trước cho trẻ dùng vì thấy triệu chứng bệnh giống nhau.

Không tự ý mua thuốc điều trị cúm

Bác sĩ Lê Thị Thu Hương cho biết, về nguyên tắc, người bệnh phải được điều trị theo cá thể. Nếu chia sẻ hoặc dùng chung toa thuốc thì người bệnh có khả năng đối mặt với dị ứng thuốc, tương tác thuốc. Vì vậy, khi bị bệnh, đặc biệt với trẻ em và người lớn tuổi nên được theo dõi đúng cách, đưa đến bệnh viện kịp thời để bác sĩ thăm khám.

Quan trọng, sau khi uống thuốc, người bệnh thấy giảm triệu chứng nên thường có tâm lý chủ quan. Điều này dễ bỏ qua các dấu hiệu bệnh tăng nặng, cho đến khi không chịu nổi, đưa đến bệnh viện thì đã trễ. “Bên cạnh đó, lạm dụng toa thuốc cũ khá nguy hiểm bởi với bệnh hô hấp có rất nhiều tác nhân, nhiều loại vi rút, vi khuẩn khác nhau, nhưng biểu hiện bệnh giống nhau. Cầm toa thuốc cũ đi mua rất dễ bị sai thuốc, sai liều, dễ gây ra tác dụng phụ hoặc lạm dụng thuốc. Người bệnh đối mặt với nguy cơ kháng thuốc, kháng kháng sinh rất cao” - bác sĩ Lê Thị Thu Hương nói.

Theo bác sĩ Trần Khôi Nguyên, đã có trường hợp trẻ bị viêm phế quản, người nhà đi ra tiệm thuốc tây nói con bị ho, nóng sốt, thì nhân viên bán thuốc hạ sốt, kèm thực phẩm chức năng, kháng sinh… Trẻ uống được vài ngày, bệnh tái đi tái lại, khi đưa đến bệnh viện đã vào viêm phổi cấp, nhiễm trùng hô hấp nặng.
Bác sĩ Trần Khôi Nguyên cũng cho rằng, tuy số lượng trẻ bị viêm hô hấp cấp đang tăng nhưng do giao mùa chứ chưa phải là dịch bệnh. Vì vậy, cha mẹ cần bình tĩnh, tránh ồ ạt đưa con vào bệnh viện hoặc tự ý cho trẻ uống thuốc làm che lấp các triệu chứng nghiêm trọng khiến việc điều trị bị muộn màng.

Trong khi chăm sóc trẻ bệnh, nếu trẻ sốt cao không hạ, đặc biệt là trẻ dưới 3 tháng tuổi, sốt trên 38 độ C, trẻ sốt cao, khó thở, li bì, mệt mỏi, biếng ăn, quấy khóc, không chạy chơi, tri giác kém, khó tiếp xúc, nên đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Với người đang mắc bệnh nên cách ly tại nhà hoặc tại bệnh viện (khi có chỉ định), phải đeo khẩu trang khi tiếp xúc với mọi người hoặc khi ra khỏi nhà cho đến khi khỏi bệnh.

Để phòng ngừa cúm, người lớn, trẻ nhỏ, người thuộc nhóm nguy cơ nên tiêm ngừa vắc xin cúm, giữ ấm cơ thể khi thời tiết trở lạnh, nhất là khi ra ngoài trời vào buổi tối hoặc sáng sớm. Mọi người nên uống nước ấm, tránh ăn thức ăn lạnh; tập thói quen mang khẩu trang, rửa tay bằng xà bông; hạn chế dùng tay lau chùi mắt, mũi; che miệng, mũi khi ho, hắt hơi, vứt bỏ khăn giấy đúng nơi. Ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, bổ sung trái cây, vitamin giúp tăng cường hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng.

Phạm An - Thanh Hương