Nhà vệ sinh trường học: Chuyện tưởng nhỏ mà không nhỏ

Tình trạng nhà vệ sinh trường học, sự an toàn của bữa ăn bán trú là vấn đề được phụ huynh, học sinh cực kỳ quan tâm, đặc biệt khi chuẩn bị bước vào năm học mới.

Mối quan tâm hàng đầu của phụ huynh 

Ngày đầu tiên đi làm thủ tục nhập học lớp 1 cho con, chị N.A, ngụ P.Tân Mỹ (Q.7 cũ), TP.HCM đã vào xem nhà vệ sinh trường học. Thấy nơi này sạch, rộng rãi đúng như bài "review" (giới thiệu trước) trên mạng, chị và chồng yên tâm. "Tôi chứng kiến nhiều đứa nhỏ đi học về tới nhà là chạy một mạch vô toilet chứ không dám đi vệ sinh trong trường. Lâu dài như vậy không tốt cho sức khỏe chút nào", chị N.A nói. Khi tìm nơi học cho con, bên cạnh trường có tiếng trong giảng dạy, nhiều cha mẹ còn mong muốn trường đạt các tiêu chí như cơ sở vật chất sạch đẹp, toilet không dơ và bữa ăn bán trú chất lượng, đảm bảo an toàn.

Tại buổi tập huấn nhân viên y tế trường học hè 2025 do Sở GD-ĐT TP.HCM tổ chức hồi tháng 6 với sự tham gia của hàng trăm nhân viên y tế trường học, 2 vấn đề được cán bộ quản lý Phòng Học sinh, sinh viên (trước đây là Phòng Chính trị tư tưởng) yêu cầu các trường phải quan tâm hàng đầu và chuẩn bị tốt ngay từ trong hè này là nhà vệ sinh trường học và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Trách nhiệm của nhà trường và cả ý thức học sinh 

Bà Cao Thị Thiên Phúc, Trưởng phòng Học sinh, sinh viên, Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết trong thực tế, nhiều trường tại TP.HCM quản lý, vận hành nhà vệ sinh rất tốt, sạch sẽ, được phụ huynh, học sinh (HS) đánh giá cao. Tuy nhiên, không ít nơi còn bị phàn nàn. Vấn đề cốt lõi, theo bà Phúc, để nhà vệ sinh trường học luôn sạch, đẹp, không chỉ cần nhân viên dọn dẹp thường xuyên mà còn là ý thức của các HS. Bà Phúc cho rằng ý thức của HS quyết định tới 30% việc nhà vệ sinh trường học sạch đẹp hay không.

Một thầy giáo kiêm nhân viên y tế một trường THPT tại P.Long Bình, TP.HCM (trước đây ở TP.Thủ Đức) chia sẻ với PV Báo Thanh Niên: "Nhà vệ sinh có mới tới đâu, nhân viên dọn dẹp tích cực cỡ nào, nhưng ý thức HS kém, không giữ gìn vệ sinh chung thì không thể sạch đẹp được". Để minh chứng, thầy kể trước giờ ra chơi, nhân viên đã dọn dẹp toilet sạch sẽ, ra chơi xong thì nơi đây trở nên vừa dơ, vừa hôi. HS xả giấy khắp nơi, nhiều em nghịch ngợm phun nước khắp sàn, thậm chí còn tháo cả chốt cửa các phòng, để lại trên cánh cửa mấy cái lỗ. Đáng chú ý, có lần thầy giáo này ngửi thấy mùi thuốc lá gần toilet trường học, chạy vào trong khu HS nam kiểm tra thì không thấy gì. Hóa ra các em này đã cử người canh chừng ở bên ngoài, thấy ai tới kiểm tra là báo để các bạn bên trong phi tang.

Bà Cao Thị Thiên Phúc cũng nhấn mạnh về trách nhiệm của mỗi trường học, của nhân viên y tế học đường. Theo bà Phúc, bên cạnh việc dọn dẹp, trực nhật, nhân viên y tế trường học cần tuyên truyền, giáo dục ý thức cho các em HS và đây là điều rất quan trọng. Nhân viên có thể thực hiện khéo léo, lồng ghép thông qua các hoạt động giáo dục để giúp HS hiểu rõ trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn nhà vệ sinh trường học. Đồng thời nhà trường thường xuyên sắp xếp người trực và kiểm tra nhà vệ sinh ở các khung giờ trước - sau giờ ra chơi, đầu - cuối giờ học… Từ đó, nhân viên y tế, nhân viên trường học sẽ phát hiện những vấn đề chưa tốt để tham mưu, đề xuất với cán bộ quản lý nhà trường.

Coi nhà vệ sinh trường học là "góc nghỉ sạch sẽ"

Một trong những nhà trường làm rất tốt công tác nhà vệ sinh thời gian qua là Trường tiểu học Trần Hưng Đạo, P.Cầu Ông Lãnh (trước đây thuộc Q.1), TP.HCM. Tại đây, các khu vệ sinh đều được trang bị máy xịt thơm phòng, quạt thông gió, gương soi, giấy lau tay đầy đủ, tạo nên một "góc nghỉ sạch sẽ" cho HS.

Cô Lê Thanh Hương, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết trong mỗi nhà vệ sinh đều có sổ trực vệ sinh ghi rõ thời gian thực hiện, có ký xác nhận của nhân viên, tổ trưởng và phó hiệu trưởng phụ trách. Nhân viên được tập huấn, làm việc với thái độ chuyên nghiệp, tận tâm trên tinh thần phục vụ HS. Đồng thời, trường còn gắn camera giám sát bên ngoài nhà vệ sinh để hỗ trợ theo dõi, nhắc nhở và xử lý kịp thời các tình huống phát sinh.

Đặc biệt, trường tổ chức và phát triển nhóm HS tự quản "Đội áo xanh". Trong đó, các em được khuyến khích tuyên truyền, nhắc nhở lẫn nhau, tạo nên thói quen giữ gìn vệ sinh. Ban giám hiệu còn kiểm tra định kỳ và đột xuất để đảm bảo chất lượng nhà vệ sinh luôn đạt yêu cầu.

"Nội dung văn hóa vệ sinh học đường được chúng tôi tích hợp trong tiết sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ và hoạt động trải nghiệm. Hằng năm, nhà trường tổ chức chuyên đề "Điều em muốn nói" nhằm lắng nghe tiếng nói của HS, góp phần cùng xây dựng một ngôi trường đúng như mong muốn của các em", cô Lê Thanh Hương nêu kinh nghiệm trong vận hành, quản lý nhà vệ sinh trường học hiệu quả.

Ngoài ra, ở TP.HCM còn nhiều nhà vệ sinh trường học rất sạch sẽ. Như tại Trường THCS Nguyễn Văn Phú, P.Bình Thới (Q.11 trước đây), từ năm học 2011-2012, 5 khu nhà vệ sinh đã được nhà nước đầu tư kinh phí sửa chữa, cải tạo. Hơn 10 năm qua, nhà trường và phụ huynh cùng chung tay giữ gìn các khu nhà vệ sinh sạch đẹp, an toàn, cho HS có cảm giác thoải mái khi sử dụng. Ở khu nhà vệ sinh nữ, các phòng rộng, thoáng, có cả nhà vệ sinh kinh nguyệt với nhà tắm, ổ cắm điện để các em có thể sấy tóc, sấy quần áo nếu lỡ bị ướt…

Trường tiểu học Trưng Trắc, P.Phú Thọ (Q.11 trước đây) có 8 khu nhà vệ sinh, với tổng diện tích 384 m². Tất cả đều sạch đẹp nhờ sự quản lý, vận hành hiệu quả của đội ngũ nhân viên trường học, giáo viên trực ban, ban giám hiệu nhà trường.