Nhà Trắng phản đối việc tòa Mỹ chặn đòn thuế của ông Trump

"Việc giải quyết tình trạng khẩn cấp quốc gia không phải là điều mà các thẩm phán không do dân bầu quyết định. Tổng thống Trump đã cam kết đặt lợi ích nước Mỹ lên trên hết. Chính quyền sẽ tận dụng mọi quyền hạn trong tay để đối phó với cuộc khủng hoảng này và đưa nước Mỹ trở lại thời kỳ huy hoàng", phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai nói sau khi Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) ngày 28/5 ra phán quyết chặn đòn thuế mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp với hàng loạt đối tác thương mại toàn cầu hồi tháng 4.

Phó chánh văn phòng Nhà Trắng phụ trách chính sách Stephen Miller đăng trên X rằng: "Cuộc đảo chính tư pháp đã vượt ngoài tầm kiểm soát".

CIT cho rằng đòn thuế không phù hợp với Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) năm 1977 mà chính quyền Mỹ viện dẫn. "Tòa án không thấy IEEPA trao quyền lực không giới hạn như vậy và hủy bỏ các mức thuế quan gây tranh cãi được áp dụng dựa theo đạo luật đó", tuyên bố của hội đồng ba thẩm phán nêu rõ.

Quốc hội Mỹ thường chịu trách nhiệm về thuế quan, song đã chuyển giao nhiều quyền hạn liên quan tới vấn đề này cho tổng thống trong các thập kỷ qua. Khi viện dẫn IEEPA cho đòn thuế hồi tháng 4, ông Trump cho biết thâm hụt thương mại hiện tại của Mỹ gây ra tình trạng khẩn cấp quốc gia, làm tê liệt nền kinh tế, cũng như tạo ra mối đe dọa bất thường và đáng chú ý.

Trong khi đó, các thẩm phán nhấn mạnh bất kỳ cách giải thích nào về việc IEEPA trao quyền không giới hạn về thuế quan đều là "vi hiến". IEEPA là đạo luật cho phép tổng thống áp các biện pháp trừng phạt kinh tế trong trường hợp khẩn cấp "nhằm chống lại mối đe dọa bất thường và đáng chú ý". Hội đồng thẩm phán cho rằng thâm hụt thương mại của Mỹ không phù hợp để được coi là mối đe dọa như vậy.

CIT chuyên xét xử các vụ kiện dân sự liên quan đến luật thương mại quốc tế và hải quan Mỹ, cũng như các biện pháp phòng vệ thương mại.

Nhà Trắng có thể kháng cáo phán quyết. Thuế quan của ông Trump đã vấp một số thách thức tại CIT và các tòa án liên bang trên khắp nước Mỹ. CIT là tòa án đầu tiên ra phán quyết sau khi tổ chức hai phiên điều trần. Các đơn kháng cáo từ CIT sẽ được tòa phúc thẩm liên bang thụ lý và cuối cùng có thể được đưa lên Tòa án Tối cao.

Tổng thống Trump ngày 2/4 công bố áp mức thuế chung 10% với 180 đối tác thương mại toàn cầu, đồng thời áp dụng thuế đối ứng cao hơn với nhiều đối tác khác gồm cả Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, ông sau đó đã tạm hoãn áp thuế đối ứng để đàm phán với từng bên.

Thùy Lâm (Theo AFP, WSJ)