Nhà Trắng gửi đề xuất thỏa thuận hạt nhân cho Iran

"Tổng thống Donald Trump đã khẳng định rõ là Iran không bao giờ được sở hữu vũ khí hạt nhân. Đặc phái viên Steve Witkoff đã gửi đề xuất chi tiết và có thể chấp nhận được cho Iran. Nhằm thể hiện tôn trọng thỏa thuận, chúng tôi sẽ không nêu các điều khoản cho truyền thông. Tốt nhất là Iran nên chấp nhận nó", Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết hôm nay.
Giới chức Iran chưa bình luận về thông tin.
Ngoại trưởng Iran Seyed Abbas Araghchi hôm 31/5 cho hay người đồng cấp Oman đã thăm thủ đô Tehran để trình bày đề xuất của Mỹ. "Chúng tôi sẽ phản hồi phù hợp với nguyên tắc, lợi ích quốc gia và quyền của người dân Iran", ông cho hay.
Truyền thông Mỹ nhận định đề xuất chỉ đưa ra loạt điểm chính cho thỏa thuận, thay vì bản thảo chi tiết. Trong đó, Mỹ kêu gọi Iran ngừng mọi hoạt động làm giàu uranium và đề nghị thành lập nhóm hợp tác khu vực để sản xuất năng lượng hạt nhân gồm Iran, Arab Saudi, Mỹ cùng các quốc gia Arab khác.
Kể từ ngày 12/4, Mỹ và Iran đã tổ chức 5 vòng đàm phán tập trung vào vấn đề hạt nhân. Đây là tiếp xúc cấp cao nhất giữa hai nước trong suốt nhiều năm qua.
Tổng thống Trump ngày 30/5 cho hay Mỹ và Iran "đã tiến khá gần" tới thỏa thuận mới. "Tôi nghĩ chúng tôi có cơ hội đạt thỏa thuận. Họ không muốn bị giáng đòn. Họ muốn đạt thỏa thuận và tôi nghĩ điều đó có thể xảy ra trong tương lai không xa", ông nói.
Iran hồi năm 2015 đạt thỏa thuận mang tên Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA) với các cường quốc, trong đó Tehran sẽ hạn chế làm giàu uranium để được nới lỏng các biện pháp cấm vận quốc tế.
Sau khi rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran hồi năm 2018, ông Trump đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran, trong đó có gây sức ép để các nước không mua dầu của Tehran. Iran tiếp tục tuân thủ thỏa thuận này trong vòng một năm sau đó, trước khi bắt đầu giảm dần cam kết.
Các nước phương Tây, trong đó có Mỹ, những năm qua cáo buộc Iran tìm cách phát triển vũ khí nguyên tử. Tehran khẳng định chương trình hạt nhân của nước này chỉ nhằm mục đích hòa bình.
Sau khi trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1, Tổng thống Trump khôi phục chính sách "áp lực tối đa" với Iran. Ông ủng hộ nỗ lực ngoại giao với Tehran về vấn đề hạt nhân, song cảnh báo sẽ có hành động quân sự nếu không đạt được thỏa thuận.
Iran hiện làm giàu uranium lên tới 60%, mức cao nhất đối với mọi quốc gia không có vũ khí hạt nhân. Tỷ lệ này vẫn thấp hơn ngưỡng 90% cần thiết để sản xuất vũ khí hạt nhân, nhưng cao hơn nhiều so với giới hạn 3,67% được đặt ra theo thỏa thuận năm 2015.
Thùy Lâm (Theo The Hill, AFP)