Nhà Trắng 'chơi lớn' trừng phạt Đại học Harvard

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa qua tuyên bố thu hồi quyền tuyển sinh sinh viên quốc tế của Đại học Harvard, một động thái leo thang căng thẳng mới giữa chính quyền và ngôi trường danh giá này.

Mất quyền tuyển sinh quốc tế

Reuters dẫn lời Bộ trưởng An ninh nội địa Kristi Noem ngày 22.5 cho biết trong một tuyên bố: "Harvard mất quyền tuyển sinh sinh viên nước ngoài và những sinh viên quốc tế đang học phải chuyển trường hoặc mất tư cách pháp lý".

Bà Noem cũng ra lệnh chấm dứt chứng nhận Chương trình sinh viên và trao đổi khách mời (SEVP) của Harvard, sẽ có hiệu lực từ năm học 2025 - 2026. Bà cho biết quyết định trên được đưa ra sau khi Harvard từ chối cung cấp hồ sơ hành vi của sinh viên quốc tế theo yêu cầu của Bộ An ninh nội địa Mỹ, đồng thời gửi "tối hậu thư" yêu cầu Harvard nộp tài liệu trên trong vòng 72 giờ đồng hồ để có thể lấy lại chứng nhận của trường. Trong thư gửi nhà trường, bà Noem cũng cáo buộc Harvard "kích động bạo lực, bài Do Thái và hợp tác với Đảng Cộng sản Trung Quốc", đồng thời cảnh báo sẽ mở rộng biện pháp này sang các trường khác.

Nhà Trắng cho hay việc tuyển sinh quốc tế là một đặc ân, không phải là quyền để các trường đại học có thể hưởng lợi từ học phí cao hơn và củng cố các quỹ tài trợ hàng tỉ USD của họ. "Họ đã nhiều lần thất bại trong việc hành động để giải quyết những vấn đề nghiêm trọng đang ảnh hưởng tiêu cực tới sinh viên Mỹ. Và giờ đây, họ phải đối mặt hậu quả từ chính sự buông lỏng đó", theo CNN dẫn lời phát ngôn viên Nhà Trắng Abigail Jackson ngày 22.5.

Tuyên bố cấm tuyển du học sinh là động thái mới nhất trong chiến dịch gây sức ép của chính quyền Tổng thống Trump lên Harvard nhằm buộc trường này tăng cường trấn áp tư tưởng bài Do Thái. Theo tờ The New York Times, chính quyền Trump trước đó đã mở ít nhất 8 cuộc điều tra và đóng băng loạt khoản viện trợ cho Harvard. Gần đây nhất, Bộ Y tế và Dịch vụ nhân sinh Mỹ hôm 19.5 thông báo cắt khoản tài trợ liên bang trị giá 60 triệu USD cho Harvard.

Harvard bất bình

Động thái cứng rắn của chính quyền Tổng thống Trump đã vấp phải phản ứng dữ dội từ Harvard khi trường gọi việc thu hồi quyền tuyển sinh quốc tế là hành động trả đũa bất hợp pháp, đe dọa nghiêm trọng sứ mệnh học thuật cũng như cộng đồng sinh viên quốc tế. Harvard khẳng định "cam kết bảo vệ khả năng tiếp nhận sinh viên và học giả quốc tế - những người đến từ hơn 140 quốc gia và đóng góp vô giá cho đại học này cũng như cho nước Mỹ". "Hành động mang tính trừng phạt này đe dọa nghiêm trọng đến Harvard và cả đất nước", phát ngôn viên Harvard Jason Newton cho biết. Theo AFP, quyết định của chính quyền Trump có thể ảnh hưởng đến hơn 1/4 số sinh viên quốc tế đông đảo của Harvard.

Trước tình hình trên, nhiều người lo ngại việc mất sinh viên quốc tế sẽ ảnh hưởng sâu rộng tới năng lực nghiên cứu và học thuật không chỉ của riêng trường mà cả hệ thống giáo dục đại học Mỹ, theo CNN. Tuy nhiên, ông Jay Greene, chuyên gia tại Heritage Foundation (Mỹ), nhận định: "Các chuỗi động thái này không phải thảm họa. Đây chỉ là cuộc chiến để định vị một thỏa thuận tốt hơn cho mỗi bên".

Đối với các quốc gia có sinh viên du học tại Harvard, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 23.5 tuyên bố nước này sẽ bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của sinh viên và học giả nước ngoài, đồng thời lên án việc "chính trị hóa" các hoạt động trao đổi giáo dục của Mỹ. Đại sứ Úc tại Mỹ Kevin Rudd cho biết chính quyền Trump "sẽ gây đau buồn cho nhiều sinh viên Úc của Harvard". Chính phủ Úc đang cung cấp cho sinh viên lời khuyên và theo dõi chặt chẽ tình hình.