Nguy cơ chính sách visa H-1B mới của ông Trump phản tác dụng

Các chuyên gia cảnh báo chính sách mới có thể khiến Washington "tự giáng đòn chí mạng", gây tổn hại sâu sắc đến ngành công nghệ và nền kinh tế Mỹ.

Ngày 19-9, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ áp đặt mức phí lên tới 100.000 USD cho mỗi hồ sơ xin visa H-1B - loại thị thực dành cho lao động nước ngoài có tay nghề cao.

Chính quyền khẳng định đây là biện pháp nhằm ngăn chặn tình trạng lạm dụng thị thực và bảo vệ việc làm cho người lao động Mỹ.

Tuy nhiên các chuyên gia cảnh báo chính sách này có thể gây tác động tiêu cực sâu rộng đến nền kinh tế, đặc biệt ngành công nghệ cao - nơi vốn phụ thuộc lớn vào nguồn nhân lực quốc tế.

Theo Hãng tin Reuters, ngay sau thông báo từ Nhà Trắng, nhiều doanh nghiệp rơi vào trạng thái "hỗn loạn", thậm chí tạm hoãn các kế hoạch về nước hay đi lại quốc tế của đội ngũ nhân viên nước ngoài.

'Hiểu sai' thị trường lao động

Đáp lại cáo buộc từ Tổng thống Trump rằng các tập đoàn đang “lách luật” để thay thế lao động Mỹ bằng nhân công giá rẻ thông qua chương trình visa H-1B, các công ty công nghệ lớn như Google, Amazon hay Microsoft khẳng định đó là một “ngộ nhận nghiêm trọng”.

Theo tờ Financial Times, trên thực tế người lao động theo diện H-1B được các công ty công nghệ Mỹ trả lương không hề rẻ, thường là ngang bằng, thậm chí cao hơn so với người Mỹ ở cùng vị trí.

Thậm chí các doanh nghiệp và người lao động muốn tiếp tục làm việc tại Mỹ còn phải gánh chịu các khoản phí gia hạn visa, theo Đài CNBC.

Cô Gaurav Saxena, một lao động sở hữu visa H-1B sinh sống tại Virginia, chia sẻ: "Cứ ba năm chúng tôi phải làm thủ tục gia hạn visa, đồng thời chịu phí gia hạn và cả việc thuê luật sư hỗ trợ".

Ngoài ra, lý do chính khiến các công ty này phải tìm đến nhân sự quốc tế không nằm ở chi phí, mà ở chất lượng và sự khan hiếm khi nguồn cung nhân lực trong nước không theo kịp về các lĩnh vực công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu hay an ninh mạng.

Theo họ, đây là vấn đề về năng lực, chứ không phải sự thay thế có chủ đích.

Hơn nữa, luật lao động Mỹ đã đặt ra những ràng buộc rất rõ ràng: doanh nghiệp phải minh bạch trong việc tuyển dụng người nước ngoài và không được phép phân biệt về lương hay điều kiện làm việc. Điều này càng cho thấy H-1B không phải là công cụ bị lạm dụng, mà là một cơ chế chiến lược để Mỹ thu hút nhân tài từ khắp thế giới.

Nhiều chuyên gia cảnh báo nếu Washington tiếp tục siết chặt H-1B, Mỹ có thể tự đẩy mình ra khỏi đường đua toàn cầu về đổi mới khi các doanh nghiệp công nghệ, thay vì chờ đợi chính sách ổn định, có thể chọn cách chủ động chuyển các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) sang những quốc gia như Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ hay Estonia - nơi có hạ tầng công nghệ tốt và lực lượng lao động trình độ cao.

Cần mở cửa để dẫn đầu

Trong lịch sử, nước Mỹ vươn lên thành cường quốc không chỉ nhờ sức mạnh nội tại, mà còn nhờ chính sách nhập cư cởi mở - một cánh cửa rộng mở cho những bộ óc xuất chúng từ khắp thế giới.

Tạp chí Forbes dẫn một nghiên cứu của Quỹ Quốc gia về chính sách Mỹ (NFAP) cho biết 55% các công ty có giá trị tỉ đô ở Mỹ có ít nhất một nhà sáng lập là người nhập cư, và 52% start-up ở Thung lũng Silicon cũng do người nhập cư thành lập.

Ngày nay, những người đang dẫn dắt các đế chế công nghệ toàn cầu như Sundar Pichai (Google), Satya Nadella (Microsoft), Jensen Huang (Nvidia) hay Elon Musk (Tesla) đều là những người nhập cư, từng đặt chân đến Mỹ nhờ các chương trình như H-1B.

Tuy nhiên theo Cục Thống kê lao động Mỹ, Washington hiện đang phải đối mặt tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực có kỹ năng cao, đặc biệt trong giai đoạn 2023 - 2033.

Do đó thay vì dựng thêm rào cản, giới chuyên gia cho rằng Washington nên tập trung vào chiến lược dài hạn để tiếp tục thu hút nhân tài, đơn cử như chính sách mở rộng hạn ngạch H-1B, cấp quyền định cư cho những người có bằng tiến sĩ trong ngành STEM, cải cách giáo dục trong nước để đào tạo lực lượng lao động...