Người Việt mua ô tô: 'Xe anh trang bị gì, xe tôi cũng phải có'

Mua ô tô ở Việt Nam không chỉ để đi lại mà còn là câu chuyện thể diện. Với quan niệm "Xe anh trang bị gì, xe tôi cũng phải có" đang đẩy nhiều người vào cuộc đua hình thức, bỏ qua giá trị thực sự của ô tô.

Trong bài viết trước đề cấp về "Người Việt mua ô tô, chọn SUV to, rộng dù không xài hết công năng" có thể thấy được góc nhìn của người dùng khi có xu hướng thích mua xe kích thước to lớn dù nhu cầu thực tế không nhiều. Ở góc độ khác, tâm lý mua ô tô của người Việt khá mang tính "hơn thua", sẵn sàng chi tiền mua xe để thỏa mãn sĩ diện.

Mua ô tô vì "sĩ"

Nếu như ở các đô thị có sự phát triển lớn mạnh về kinh tế, cơ hội mua ô tô trở nên dễ dàng thì tại các tỉnh, thành việc sở hữu xe hơi có phần khó hơn.

Ở nhiều địa phương, ô tô không chỉ là phương tiện chở người mà còn "chở" thể diện, bộ mặt của cá nhân, gia đình. Chuyện hàng xóm mua ô tô mới có thể sẽ là đề tài bàn tán của các thành viên trong gia đình, tâm lý cố gắng mua xe cho bằng hàng xóm láng giềng cũng sẽ được nhen nhóm.

Điều đáng nói, nhiều người Việt khi mua ô tô thường không cân nhắc đến nhu cầu thực tế của bản thân và gia đình mà chủ yếu nhìn vào lựa chọn của người khác để cố mua cho bằng hoặc hơn.

Trò chuyện với PV Thanh Niên, chị T.N.N ngụ huyện Cần Đước, tỉnh Long An cười nói: "Nhà tôi không rành xe cộ nhưng thấy hàng xóm mới mua chiếc Mazda hơn 700 triệu đồng thì cũng muốn có chiếc tương đương. Gia đình bàn bạc, gom góp rồi mua một chiếc Toyota với giá gần 830 triệu đồng. Dù ít sử dụng nhưng sở hữu ô tô khiến tôi tự tin hơn, thoát cảnh gia đình đèo bồng trên xe máy mỗi khi di chuyển về quê."

Trường hợp của anh N.B sống tại TP. Quảng Ngãi cũng thú vị không kém. Sau khi hàng xóm cách nhà anh N.B ba căn mua một chiếc Mazda CX-5 có cửa sổ trời, anh cũng quyết định mua một chiếc Toyota Corolla Cross trang bị cửa sổ trời toàn cảnh.

Anh N.B quan niệm: "Không mua thì thôi, đã mua thì xe anh có cái gì, xe tôi phải có cái đó, thậm chí phải hơn. Mỗi lần mua xe là một lần khó, tôi ráng mua những thứ tốt nhất có thể để hạn chế lỗi thời về sau". Dù vậy sau một thời gian sử dụng, anh N.B thừa nhận rằng, thời tiết nắng nóng ở miền Trung, dùng xe có cửa sổ trời kích thước quá lớn khiến khoang cabin nhanh nóng. Điều này khiến anh phải tốn thêm chi phí để dán phim cách nhiệt loại cao cấp cho cửa sổ trời nhưng hiệu quả không đáng kể.

Thậm chí, nhiều gia đình khi thấy hàng xóm mua ô tô phổ thông cũng ráng góp nhặt, vay mượn mua xe sang tiền tỉ, hoặc mua xe sang đời cũ, sản xuất 5 - 7 năm về trước. Sau thời gian ngắn sử dụng mới vỡ mộng khi chi phí bảo dưỡng, sửa chữa quá cao, nằm ngoài dự tính ban đầu.

Áp lực vô hình từ tâm lý mua xe kiểu "hơn thua"

Ở một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, câu chuyện mua ô tô có nhiều góc nhìn thú vị khi người dùng không chỉ chạy đua theo giá trị vật chất mà còn chịu tác động từ tâm lý. Thấy người khác sở hữu xe hơi, nhiều người dễ nảy sinh cảm giác thôi thúc phải "lên đời", dù điều kiện kinh tế còn eo hẹp.

Ở một số vùng, trong những dịp quan trọng như đám cưới, giỗ, họp mặt gia đình, bạn bè, đối tác... ô tô còn được xem là "bộ mặt" của chủ sở hữu. Xe càng đẹp, càng đắt tiền, càng to thì chủ xe càng được nể trọng một cách âm thầm từ những người xung quanh.

Tuy nhiên, mua ô tô theo kiểu "hơn thua" dễ kéo theo nhiều áp lực vô hình, nhất là khi phải lo chi phí nuôi xe, bảo dưỡng, chăm sóc đến xăng cộ... Không ít người mua xe sang đã rơi vào cảnh khốn đốn khi đối mặt với các khoản chi phí vượt xa dự tính ban đầu.

Việc mua ô tô lẽ ra nên dựa vào mục đích sử dụng, thói quen di chuyển và khả năng tài chính của từng người. Thực tế, nhiều người lại ra quyết định chỉ vì bị tác động từ những yếu tố bên ngoài. Hệ quả là sau khi sở hữu đã thấy bị áp lực tài chính, nhận ra phương tiện không phù hợp, thậm chí phải bán hoặc cắt giảm chi tiêu để "gồng gánh" chi phí sử dụng xe.

Một chiếc ô tô phù hợp với cá nhân, gia đình không chỉ mang lại tiện nghi, thoải mái mà còn giúp nâng cao chất lượng sống. Ngược lại, nếu mua ô tô chỉ để chứng tỏ "bằng người ta" thì chiếc xe ấy rất dễ trở thành gánh nặng ngoài mong muốn.