Người trẻ xoay xở thế nào trong thời gian thất nghiệp ?

Dù thất nghiệp chỉ chiếm phần nhỏ trong cả chặng đường làm việc, nhưng đây lại là giai đoạn gây nhiều áp lực và ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần, cuộc sống. Trong giai đoạn này, người trẻ phải xoay xở thế nào để không bị stress và mất phương hướng?

Áp lực tâm lý do thất nghiệp

Có những bạn trẻ chia sẻ, khi vừa rời khỏi một công việc cũ hoặc mới tốt nghiệp chưa tìm được việc làm, cảm giác bức bối, lo lắng thường trực. Thời gian rảnh rỗi quá nhiều khiến họ suy nghĩ nhiều hơn, so sánh bản thân với bạn bè đồng trang lứa, từ đó dễ nảy sinh stress, mất tự tin.

Từng trải qua 4 lần thất nghiệp, Lại Thị Thanh Huyền, 26 tuổi, làm việc tại đường Đinh Công Tráng, P.Sài Gòn (trước đây là Q.1), TP.HCM, kể những ngày đầu thất nghiệp, cô vẫn cố gắng nhìn mọi thứ theo hướng tích cực. "Ban đầu vui lắm, mình nghĩ đây là khoảng thời gian chữa lành, xả hơi, đi chơi cho đã. Nhưng chỉ được thời gian ngắn, mình bắt đầu lao đầu vào các khóa học, học thêm cái này, cái kia để tỏ ra bận rộn, vì sợ bản thân bị thụt lùi", Huyền kể.

Thế nhưng càng về sau, cô càng rơi vào trạng thái tiêu cực. Cảm giác tự ti, hụt hẫng xuất hiện khi liên tục nộp CV (hồ sơ xin việc) mà không có phản hồi hoặc bị rớt phỏng vấn. "Có giai đoạn mình tự cô lập bản thân, từ chối mọi cuộc hẹn, một phần vì ngại, phần khác vì... nghèo. Ở trọ một mình, có những ngày điện thoại không có nổi một thông báo, cảm giác như mình biến mất khỏi thế giới", Huyền kể.

Những lúc tâm trạng xuống dốc, Huyền thường ngủ rất nhiều, sống lệch múi giờ, sinh hoạt đảo lộn. Đôi khi cô nộp CV vào cả những vị trí không yêu thích, chỉ vì áp lực cơm áo gạo tiền. "Khi ai đó hỏi thăm, mình luôn cố tỏ ra ổn, nhưng bên trong thì sầu lắm", Huyền bày tỏ.

Với Huyền, áp lực lớn nhất trong giai đoạn thất nghiệp là tâm lý. Làm việc trong ngành marketing, lĩnh vực cạnh tranh và thay đổi liên tục nên Huyền dễ bị so sánh bản thân với người khác. "Nhiều khi nghĩ nhiều quá mà bật khóc luôn. Lúc đó ai hỏi về công việc là mình trốn biệt", cô kể.

Ông Lê Sỹ Tấn, người sáng lập Công ty Jobvui (Hà Nội), chia sẻ rằng trong bối cảnh kinh tế hiện nay, người lao động nói chung và đặc biệt là người trẻ đang gặp rất nhiều khó khăn trong tìm kiếm việc làm. "Cơ hội ít hơn, tỷ lệ cạnh tranh lại cao hơn, trong khi yêu cầu từ phía nhà tuyển dụng ngày càng khắt khe", ông nhận định.

Xoay xở để không gục ngã

Để không bị cuốn vào vòng xoáy tiêu cực, nhiều người trẻ đã chủ động tìm cách cân bằng cuộc sống. Họ nhận các công việc bán thời gian, làm tự do. Dù thu nhập không ổn định, nhưng nó giúp duy trì năng lượng tích cực và tránh khoảng trống kéo dài.

Thất nghiệp hơn 1 năm nay, B.T.T.P, 24 tuổi, ngụ đường Đình Phong Phú, P.Tăng Nhơn Phú (trước là P.Tăng Nhơn Phú B, TP.Thủ Đức), TP.HCM, chia sẻ: "Mình nghỉ việc ở công ty cũ đã một năm nay, do công ty chuyển đi nơi khác. Hiện tại mình vẫn luôn tìm việc làm nhưng chưa có. Để có tiền sống qua ngày, mình đi làm đủ công việc thời vụ như: diễn viên quần chúng, bưng quả, làm mẫu trang điểm…".

Vì vậy mà thu nhập của P. rất bấp bênh. Bên cạnh áp lực về tài chính, P. còn đối mặt một số vấn đề khác. "Những ngày không có công việc, mình thức dậy là bấm điện thoại lướt mạng, chơi game để giết thời gian, cũng chẳng muốn đi ra ngoài. Mình thấy áp lực khi nhìn bạn bè đi du lịch khắp nơi, dùng điện thoại xịn, ăn uống sang chảnh. Thật sự rất tủi thân", P. tâm sự.

Bên cạnh những người rơi vào khủng hoảng khi mất việc, cũng có không ít bạn trẻ biết cách xoay xở, biến khoảng lặng này thành cơ hội để tích lũy kỹ năng. Lê Văn Hướng, 27 tuổi, ngụ đường Lũy Bán Bích, P.Tân Sơn Nhì (trước đây là P.Tân Thành, Q.Tân Phú), TP.HCM, đã thất nghiệp được hơn 3 tháng. Trước đó, Hướng làm trong lĩnh vực truyền thông nhưng quyết định dừng lại vì cảm thấy công việc không còn phù hợp. "Mình suy nghĩ khá kỹ trước khi nghỉ, nên khi chính thức rời công ty cũng không quá suy sụp; chỉ có chút buồn vì phải chia tay nơi đã gắn bó nhiều năm. Sau khoảng một tuần nghỉ ngơi, mình nhanh chóng lấy lại tinh thần và quay về trạng thái bình thường", Hướng kể.

Thay vì rơi vào stress hay cảm giác mất phương hướng, Hướng chọn cách xem thất nghiệp như một giai đoạn tạm dừng để nâng cấp bản thân. "Thời gian này giúp mình nhìn lại, xác định rõ hơn con đường nghề nghiệp trong tương lai và chuẩn bị thêm kỹ năng mới để sẵn sàng bắt đầu một công việc phù hợp hơn", Hướng nói.

Ông Lê Sỹ Tấn cũng cho rằng thay vì để thời gian trôi qua một cách vô định trong lúc thất nghiệp, người trẻ có thể chủ động làm các dự án cá nhân, tham gia những khóa học cấp chứng chỉ liên quan ngành nghề, tìm hiểu về công nghệ mới và trí tuệ nhân tạo, hoặc xây dựng các mối quan hệ giá trị. Ngoài ra, việc tham gia các cuộc thi, sân chơi chuyên môn cũng là cách tốt để trau dồi kỹ năng và làm dày thêm thành tích cá nhân.

Theo ông Tấn, để hạn chế rơi vào tình trạng bị động khi tìm kiếm việc làm, các bạn trẻ cần chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. "Ngoài kiến thức chuyên môn, các bạn nên rèn luyện kỹ năng thực tế, va chạm nhiều hơn để hiểu sâu về công việc tương lai. Giữ sự bình tĩnh, xác định mục tiêu rõ ràng và lập kế hoạch cụ thể cho bản thân, đó chính là chìa khóa giúp người trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn này", ông Tấn nhấn mạnh.

Thạc sĩ tâm lý Bùi Vĩnh Nghi, giảng viên Trường ĐH Công nghệ TP.HCM, khuyến nghị thay vì coi thất nghiệp là thất bại, hãy xem đây là khoảng nghỉ cần thiết để tái tạo năng lượng. "Trong giai đoạn thất nghiệp, việc chăm sóc sức khỏe tinh thần là điều vô cùng quan trọng. Hãy giữ thói quen sinh hoạt điều độ, duy trì kết nối xã hội và đặt ra những mục tiêu nhỏ để hoàn thành, tránh rơi vào trạng thái buông xuôi", thạc sĩ Nghi cho hay.