Người Mỹ chật vật vì lạm phát

Báo cáo Triển vọng Kỳ nghỉ lễ 2025 của PwC công bố hôm 3/9 dự báo mỗi người Mỹ chi trung bình 1.552 USD cho quà tặng, du lịch và giải trí dịp cuối năm, giảm 5% so với 2024. Đây là mức sụt giảm đáng kể nhất kể từ năm 2020.

Bà Alison Furman, lãnh đạo ngành hàng tiêu dùng của PwC, cho rằng người tiêu dùng buộc phải chi tiêu chặt chẽ hơn. "Lạm phát đang âm thầm len lỏi và ảnh hưởng đến ví tiền của họ", bà Furman nói.

Kiến trúc sư Kevin Ervin Kelley ở Los Angeles cho biết gia đình anh cắt giảm ngân sách ở mọi cấp độ. Những buổi hẹn hò tối tốn kém 150 USD không còn, các kỳ nghỉ ở Hawaii hay Mexico cũng được thay bằng chuyến về thăm gia đình. Dù thu nhập ổn định, sự biến động của quỹ hưu trí và lo ngại giá cả leo thang khiến họ phải suy nghĩ lại.

"Cảm giác lần này thật khác, bạn phải cố thủ và chờ đợi", anh nói.

Gia đình Kelleys vẫn chiều theo một vài yêu cầu của con gái, nhưng gần đây cô bé bị từ chối khi muốn có một chiếc ba lô mới. "Con bé có thể tiếp tục dùng chiếc túi từ năm ngoái", anh nói và nhận thấy trong các bữa tiệc sinh nhật của trẻ con, phụ huynh bắt đầu gợi ý "không cần quà".

"Kiểu mua sắm ngẫu hứng đã hoàn toàn biến mất, chúng tôi chỉ mua những thứ thực sự cần thiết", Kelley nói.

Xu hướng này cũng thể hiện ở các chuỗi bán lẻ. Tại siêu thị Kroger, khách hàng đi chợ thường xuyên hơn nhưng mua ít đồ hơn mỗi lần, đồng thời quay lại sử dụng phiếu giảm giá và cắt bớt các mặt hàng không thiết yếu.

"Khách hàng đang tìm kiếm giá trị", Giám đốc điều hành Kroger, Ron Sargent, nói.

Các gia đình cũng chọn những lựa chọn ăn ngoài rẻ hơn. Chuỗi nhà hàng bình dân Olive Garden ghi nhận nhiều khách hàng từ các hộ thu nhập trên 150.000 USD/năm, trong khi chuỗi burrito Chipotle có giá cao hơn lại giảm doanh số.

Gen Z (sinh năm 1997-2012) là thế hệ thắt chặt chi tiêu mạnh nhất. Nhóm tuổi 17-28 tham gia khảo sát cho biết sẽ cắt giảm 23% ngân sách, cao hơn bất kỳ thế hệ nào khác. Nguyên nhân đến từ thị trường việc làm khó khăn, chi phí sinh hoạt gia tăng và các trách nhiệm tài chính mới như mua nhà, lập gia đình.

"Đây là giai đoạn trưởng thành của thế hệ này", bà Furman nhận định.

Trong khi đó, thế hệ Millennials (1981-1996) và Gen X (1965-1980) giữ ngân sách gần như không đổi. Baby Boomers (1946-1964) là nhóm duy nhất dự kiến tăng chi tiêu, khoảng 5%.

Anzhelika Parenchuk, 23 tuổi, nghiên cứu sinh tại Đại học George Washington, đang tìm đến các nhà bán lẻ giảm giá như Dollar Tree để mua quà cho kỳ nghỉ lễ cuối năm. Sau khi chi tiêu quá tay năm ngoái và hiện không còn thu nhập ổn định, cô nghiêm khắc hơn với ngân sách. "Ở đó có những thứ giống hệt các cửa hàng khác nhưng rẻ hơn", cô nói.

Theo bà Furman, Gen Z thắt chặt ngân sách cho quà tặng nhưng lại ưu tiên vung tiền cho trải nghiệm như các buổi hòa nhạc, sự kiện. Họ cũng đón nhận "văn hóa hàng dupe" (hàng nhái chất lượng tốt), tìm kiếm các lựa chọn thay thế rẻ hơn cho hàng hiệu.

Những thay đổi này phản ánh một xu hướng lớn trong nền kinh tế. Các nhà bán lẻ phục vụ người tiêu dùng có ngân sách eo hẹp như Walmart, TJ Maxx báo cáo doanh số tốt hơn mong đợi. Ngược lại, các công ty nhắm đến phân khúc thu nhập trung bình - cao như Target lại gặp khó khăn.

Theo một cuộc khảo sát vào tháng 6 của Empower, người Mỹ hiện dành gần bốn giờ mỗi ngày để suy nghĩ về tiền bạc. Hơn một nửa trong số 2.206 người trưởng thành được khảo sát cho biết họ nghĩ về tiền thường xuyên hơn so với năm ngoái.

Bên cạnh đó, nhiều người Mỹ đang nỗ lực cắt giảm chi tiêu triệt để. Chelsea Hollins, 26 tuổi, hủy dịch vụ giao đồ ăn và tải ứng dụng phiếu giảm giá để so sánh khuyến mãi. Amanda Verdino, 39 tuổi, giám đốc marketing, rà soát lại các chi phí đăng ký định kỳ và hủy nhiều đơn hàng tự động trên Amazon.

Cuộc thăm dò vào tháng 5 của công ty tư vấn McKinsey cho thấy hầu hết mọi người đều có kế hoạch điều chỉnh chi tiêu để đối phó với thuế quan. Giá cả tăng cao là mối quan tâm hàng đầu của những người được khảo sát, vượt xa các vấn đề khác.

Kiara Carniewski, 31 tuổi, đang mang thai con thứ hai, đã cắt giảm 60-70% chi tiêu, từ hóa đơn thực phẩm đến mỹ phẩm cao cấp. "Nếu không cần thiết, nó sẽ không được mua nữa", cô nói.

Vài tuần trước, cô cảm thấy tội lỗi khi chi 5 USD cho một ly cà phê. Carniewski cho rằng kinh tế Mỹ đang có một bài toán sai lầm: "Mọi thứ ngày càng đắt đỏ nhưng lương thì không".

Minh Phương (Theo WSJ, CBS News)