Người Iran lo lắng khi xung đột leo thang

(Dân trí) - Người dân Iran chia rẽ giữa quyết tâm đáp trả Israel và nỗi lo xung đột leo thang. Có người tuyên bố sẵn sàng “chiến đấu và hy sinh”, một số khác tìm đường rời khỏi đất nước trong tâm thế bất an.

Người dân Iran đã phản ứng với các cuộc không kích của Israel vào ngày 13/6 bằng sự phẫn nộ và lo sợ. Một số kêu gọi trả đũa, trong khi số khác lo ngại cuộc xung đột sẽ kéo theo nhiều khó khăn cho một đất nước vốn đã kiệt quệ vì khủng hoảng.

Trong bối cảnh Tehran và nhiều thành phố khác rung chuyển sau một đêm hứng chịu không kích từ Israel, một số người dân cho biết họ đã lên kế hoạch rời sang Thổ Nhĩ Kỳ, chuẩn bị tinh thần cho leo thang xung đột sau khi Israel tuyên bố chiến dịch của họ sẽ tiếp diễn “chừng nào còn cần thiết”.

Ông Mousavi, 51 tuổi, một nhân viên ngân hàng đã nghỉ hưu, cho biết ngay sáng cùng ngày, ông đã đứng đợi các tiệm đổi ngoại tệ mở cửa “để mua đồng Lira Thổ Nhĩ Kỳ và đưa gia đình sang đó bằng đường bộ vì không phận đã đóng”.

“Tôi phản đối mọi cuộc chiến, bất kỳ đòn tấn công nào khiến người vô tội thiệt mạng. Tôi sẽ ở lại Thổ Nhĩ Kỳ cùng gia đình cho đến khi tình hình này kết thúc”, ông nói từ thành phố Shiraz.

Marziyeh, 39 tuổi, sống tại thành phố Natanz, nơi đặt một trong các cơ sở hạt nhân của Iran và được ghi nhận có tiếng nổ, chia sẻ: “Tôi tỉnh dậy vì một tiếng nổ chói tai. Người dân trên phố của tôi ùa ra khỏi nhà trong hoảng loạn, ai cũng sợ hãi tột độ. Tôi vô cùng lo cho sự an toàn của các con nếu tình hình leo thang”.

Hai nhân viên đổi tiền tại Tehran cho biết lượng khách đến mua ngoại tệ đông hơn bình thường sau vụ tấn công, nhưng một người nói rằng người dân không quá hoảng loạn.  

“Chúng tôi đã trải qua quá nhiều rồi. Tôi lên án cuộc tấn công của Israel và tôi hiểu tại sao các lãnh đạo Iran cảm thấy cần phải trả đũa”, bà Besharati, 64 tuổi, giáo viên đã nghỉ hưu sống cùng con cháu ở thành phố Tabriz, chia sẻ.

“Nhưng còn chúng tôi thì sao? Chẳng phải chúng tôi đã chịu quá nhiều khổ đau rồi hay sao?”, bà bày tỏ thêm.

Nhiều người Iran vẫn tin vào quyền được phát triển chương trình hạt nhân dân sự, nhưng một số cho rằng cái giá phải trả giờ đã quá lớn.

“Chúng ta đang trả cái giá quá đắt. Giờ lại đến chiến tranh… Không, tôi không muốn phải chịu thêm khổ đau nữa”, Mohammadreza, 29 tuổi, giáo viên tại thành phố ven biển Chalus phía Bắc, nói.

Ali, người có cha thiệt mạng trong cuộc chiến Iran-Iraq kéo dài suốt 8 năm, cho biết anh sẵn sàng hy sinh vì nước Cộng hòa Hồi giáo.

“Tôi là thành viên lực lượng dân quân tự nguyện Basij. Tôi sẽ chiến đấu và hy sinh để bảo vệ quyền phát triển chương trình hạt nhân. Israel và đồng minh Mỹ không thể tước đi điều đó bằng những đòn tấn công như thế này”, anh nói qua điện thoại từ thành phố linh thiêng Qom.

Một số người phản đối chính quyền giáo sĩ Iran bày tỏ hy vọng cuộc tấn công của Israel có thể dẫn đến sự sụp đổ của nhà nước Cộng hòa Hồi giáo, trong khi một cư dân Tehran cho biết anh ủng hộ việc Iran trả đũa, dù bản thân không đứng về phía chính quyền.

“Chúng ta không thể không đáp trả. Hoặc là đầu hàng và để họ lấy tên lửa của chúng ta, hoặc là ta bắn trước. Không còn lựa chọn nào khác - nếu không làm vậy, cuối cùng chúng ta cũng sẽ phải đầu hàng”, người này nói, giọng đầy giận dữ trước các đòn tấn công của Israel.

Nhân chứng tại một số thành phố, trong đó có Tehran, cho biết lực lượng cảnh sát và an ninh mặc thường phục đã được triển khai xuống đường vào ngày 13/6.

Giới lãnh đạo Iran đang đối mặt với hàng loạt khủng hoảng, từ thiếu điện nước cho đến sự sụp đổ của đồng nội tệ và làn sóng phẫn nộ ngày càng gia tăng vì đời sống kinh tế khó khăn, phần lớn bắt nguồn từ các lệnh trừng phạt của Mỹ liên quan đến chương trình hạt nhân và cách quản lý kinh tế còn hạn chế.

Tuy nhiên, bộ máy giáo quyền vẫn kiểm soát chặt chẽ đất nước, nhờ sự hậu thuẫn của lực lượng an ninh trung thành.  

Israel cho biết họ đã tấn công các cơ sở hạt nhân, nhà máy sản xuất tên lửa đạn đạo và các chỉ huy quân sự trong chiến dịch nhằm ngăn Tehran phát triển bom nguyên tử. Trong khi đó, Iran khẳng định chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ mục đích hòa bình.

Người Iran đã quá quen với bất ổn kể từ sau Cách mạng Hồi giáo năm 1979 - khi chế độ quân chủ do Mỹ hậu thuẫn bị lật đổ và tầng lớp giáo sĩ lên nắm quyền - từ cuộc chiến với Iraq trong thập niên 1980, các cuộc đàn áp phong trào biểu tình chống chính phủ, cho đến nhiều năm bị phương Tây áp đặt các lệnh trừng phạt nặng nề.

Khó khăn kinh tế cùng những hạn chế về chính trị và xã hội đã thổi bùng làn sóng biểu tình chống giới giáo sĩ cầm quyền những năm gần đây, đặc biệt vào năm 2022, khi một phụ nữ trẻ thiệt mạng trong lúc bị cảnh sát giam giữ vì bị cáo buộc vi phạm quy định trang phục.