Người dân thông báo lắp đặt điện mặt trời mái nhà dễ hay khó mà EVN yêu cầu xử phạt?

Trong khi các cơ quan chức năng và ngành điện khẳng định việc thông báo lắp đặt điện mặt trời mái nhà là rất đơn giản, thuận tiện, song thực tế đang có những vướng mắc trong triển khai thực hiện.

Việc thông báo, đăng ký khi lắp đặt sử dụng điện mặt trời mái nhà đã được quy định tại Nghị định 58 của Chính phủ, quy định một số chính sách trong phát triển điện năng lượng tái tạo, điện mặt trời mái nhà.

Đã quy định rõ quy trình, thủ tục

Ông Trần Hoài Trang, Phó cục trưởng Cục Điện lực (Bộ Công Thương), cho hay các trường hợp phải có nghĩa vụ thông báo khi lắp đặt hệ thống này bao gồm: Tổ chức, cá nhân phát triển nguồn điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ không đấu nối với hệ thống điện quốc gia. 

Hộ gia đình lắp công suất nhỏ hơn 100kW và đấu nối với hệ thống điện quốc gia; tổ chức, cá nhân lắp công suất nhỏ hơn 1.000kW có đấu nối với hệ thống điện và không bán điện dư.

Với những trường hợp phải đăng ký là có đấu nối với hệ thống điện quốc gia. Bao gồm tổ chức, cá nhân lắp công suất từ 1.000kW trở lên. Đơn vị lắp công suất nhỏ hơn 1.000kW không bán điện dư nhưng có nhu cầu cấp giấy chứng nhận; đơn vị lắp công suất nhỏ hơn 1.000kW đăng ký bán điện dư. 

Những trường hợp lắp điện mặt trời mái nhà không phải đăng ký gồm: hộ gia đình phát triển nguồn điện có công suất nhỏ hơn 100kW trên mái công trình nhà ở riêng lẻ và đối tượng phát triển tại khu vực miền núi, biên giới, hải đảo chưa được cấp điện từ hệ thống điện quốc gia.

"Theo nghị định, đơn vị chỉ cần có thông báo cho cơ quan chức năng theo mẫu đã được quy định, mà không cần phải chờ trả lời. Người dân có thể gửi qua hình thức online hay bưu điện, do không yêu cầu trả lời đối với thông báo. Đối với thủ tục mua bán điện lên lưới cũng đã quy định rõ ràng" - vị này cho hay. 

Đại diện EVN cũng khẳng định thủ tục đăng ký và thông báo đã được quy định rõ và "không phức tạp". Các hồ sơ thủ tục đã được quy định rõ trong luật, các bước triển khai thực hiện cũng đã được EVN hướng dẫn cụ thể. 

Về căn cứ thanh toán điện mua bán trên lưới, EVN cũng đã ban hành quy định và công bố hệ số PVout (hiệu suất phát điện trung bình của hệ thống điện mặt trời mái nhà trong một tháng cụ thể tại một địa phương nhất định), để các cơ quan điện lực địa phương tính giá điện thanh toán cho khách hàng. 

Triển khai thực tế có nhiều vướng mắc

Tuy nhiên trên các diễn đàn, nhiều trường hợp cho rằng trên thực tế quy trình không phức tạp nhưng triển khai thực hiện và thủ tục lại phức tạp, dù EVN đã ban hành quy trình quản lý đối với điện mặt trời tự sản, tự tiêu để các đơn vị điện lực thực hiện.

Theo đó, các bước chủ yếu là gửi thông báo/đăng ký với các hồ sơ, giấy tờ theo mẫu và chờ kiểm tra, nghiệm thu mới đi vào hoạt động hoặc bán điện lên lưới. Song thực tế người dân phải đi xin chứng nhận từ các cơ quan chức năng khác cho nhiều loại giấy tờ như bản vẽ thiết kế, phòng cháy chữa cháy, môi trường... nên mất nhiều thời gian.

Một đơn vị lắp đặt tại địa bàn Vĩnh Long, Trà Vinh (cũ) cho hay sau khi đăng ký và thông báo, ngành điện sẽ kiểm tra hoặc nghiệm thu khi lắp đặt. Trong đó ngoài mẫu đơn đăng ký thì đơn vị lắp đặt phải có các giấy tờ liên quan tới xây dựng, bản vẽ thiết kế và phòng cháy chữa cháy... trong hồ sơ. 

Mặc dù trong mẫu đăng ký đưa ra yêu cầu các giấy tờ trên đi kèm điều kiện "nếu có". Song trên thực tế khi ngành điện kiểm tra, nghiệm thu thì đây là yêu cầu bắt buộc mới được đưa hệ thống đi vào vận hành. Vì thế có những trường hợp gặp khó khăn trong thực hiện khi phải đi làm nhiều giấy tờ liên quan. 

Đặc biệt với những trường hợp bán điện lên lưới, thủ tục phức tạp hơn trong quá trình thực hiện. Thậm chí có những đơn vị thông báo chưa có hướng dẫn, nên người lắp "nản" và "bỏ cuộc" luôn việc bán điện lên lưới khi sản lượng quy định cũng chỉ đạt 20% công suất.