Người bệnh gan có thể gặp biến chứng khi bị sốt xuất huyết

Theo nghiên cứu ở Singapore đăng trên MDPI - một trong những nhà xuất bản lớn nhất thế giới về sản lượng bài khoa học), gan của người có bệnh nền giống cơ quan đã kiệt sức, vừa phải chống chọi bệnh tật, vừa thực hiện loạt chức năng cơ bản. Do đó, khi virus Dengue xâm nhập và tấn công trực tiếp, lá gan vốn suy yếu càng thêm nguy cơ tổn thương.

Việt Nam hiện nằm trong top 5 quốc gia châu Á - Thái Bình Dương có số ca mắc sốt xuất huyết cao nhất, đồng thời chịu gánh nặng lớn từ loạt bệnh lý gan.

WHO chỉ ra nước ta là một trong 11 quốc gia chiếm gần 50% gánh nặng viêm gan mạn tính toàn cầu, khoảng 7,8 triệu người đang sống cùng viêm gan B và hàng triệu người mắc viêm gan C. Lạm dụng rượu bia, chế độ ăn uống không lành mạnh, yếu tố môi trường cũng góp phần khiến số người mắc bệnh gan nhiễm mỡ và viêm gan do rượu gia tăng.

Hiện dịch diễn biến phức tạp. Bộ Y tế thống kê từ 14/12/2024 đến 17/9, số ca mắc sốt xuất huyết Dengue lên đến 86.253, cao hơn 15,3 % so với cùng kỳ, trong đó có 17 ca tử vong. Người bệnh gan mạn tính sống ở vùng dịch có nguy cơ biến chứng nặng hơn.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra gan là một trong những cơ quan thường bị tổn thương khi mắc sốt xuất huyết, do độc tính trực tiếp của virus và cơ thể đáp ứng miễn dịch quá mức. Nghiên cứu đăng tải trên tạp chí World Journal of Clinical Cases năm 2021 chỉ ra 60-90% ca sốt xuất huyết Dengue gặp biến chứng về gan như gan to, vàng da, tăng men gan, nguy kịch nhất là suy gan cấp.

"Lúc này, gan gần như mất hoàn toàn khả năng thực hiện các chức năng thải độc, sản xuất yếu tố đông máu hay điều hòa chuyển hóa", tạp chí World Journal of Clinical Cases nhấn mạnh. Nhiều nghiên cứu, khác cho biết khi suy gan cấp, tỷ lệ tử vong có thể đến 47%.

Với trường hợp xơ gan, sốt xuất huyết Dengue tăng gánh nặng điều trị, kéo dài thời gian nằm viện lẫn chi phí. Theo nghiên cứu trên tạp chí The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene hồi 2021, người bệnh xơ gan khi mắc Dengue có nguy cơ tử vong gấp 3-4 lần, nằm viện thêm 23,1% và chi phí điều trị tổng thể vượt 55%.

Củng cố quan điểm trên, nghiên cứu hồi 2018 trên tạp chí PLOS One cho biết người bị gan nhiễm mỡ do thừa cân hoặc béo phì, khi thoát huyết tương do nhiễm sốt xuất huyết Dengue dễ gặp tình trạng máu cô đặc hơn, số lượng tiểu cầu trong máu giảm nhiều. Do đó, họ có thời gian nằm viện lâu hơn so với người bình thường.

Bệnh viện Nhi đồng TP HCM báo cáo giữa tháng 5, nơi đây tiếp nhận bé gái 10 tuổi, béo phì, nặng 50 kg (tuổi này thường khoảng 30-32 kg) bị xuất huyết tiêu hóa, rối loạn đông máu và tổn thương gan mức độ nặng do mắc Dengue. Sau 12 ngày điều trị tích cực (gồm truyền máu hỗ trợ gan), bệnh nhi dần hồi phục.

Trường hợp 32 tuổi được ghi nhận tại Bệnh viện 198 (Bộ Công an) cũng là hồi chuông cảnh báo về mức độ nghiêm trọng của sốt xuất huyết Dengue trên người có bệnh lý gan. Với tiền sử viêm gan B và tan máu bẩm sinh, anh nhập viện trong tình trạng sốt xuất huyết trở nặng, biến chứng xuất huyết tiêu hóa, suy gan cấp, nguy hiểm tính mạng.

Sự gia tăng nhanh ca sốt xuất huyết Dengue nặng cùng biến chứng đa cơ quan đang đặt hệ thống y tế trước nguy cơ quá tải, nhất là bệnh viện tuyến cuối. Nhiều ca sốc nặng, xuất huyết nặng, suy đa tạng, thường đi kèm bệnh lý nền ở người lớn, vừa phức tạp, vừa đòi hỏi xử trí cấp cứu đa tạng.

Trong bối cảnh dịch tăng nhanh, mở rộng sang nhóm người lớn, nhất là vào mùa mưa, chuyên gia y tế khuyến cáo áp dụng biện pháp phòng ngừa tích hợp để giảm thiểu nguy cơ dịch và gánh nặng cho hệ thống y tế.

Biện pháp phổ biến là nâng cao nhận thức cộng đồng, kiểm soát vector truyền bệnh như diệt muỗi, lăng quăng, chuẩn bị nguồn lực cho hệ thống y tế và tiêm chủng.

Tuyết Ngân