Ngừng tim ngoại viện: Mối nguy âm thầm, ngày càng trẻ hóa

(Dân trí) - Ngừng tim đột ngột đang là hiểm họa âm thầm đe dọa cả những người tưởng như vẫn khỏe mạnh. Vì sao tình trạng này lại xảy ra? Và làm sao để nhận diện, phòng tránh?

Ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, đã đột ngột qua đời vào chiều 31/7 do ngừng tim ngoại viện. Ông được biết đến là người truyền cảm hứng về đổi mới, tư duy sáng tạo và năng lượng tích cực.

Sự ra đi của ông Tiến, một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong giới công nghệ Việt Nam, đã gây bàng hoàng và nhiều thương tiếc trong cộng đồng.

Ngừng tim đột ngột: Những thủ phạm chính

Tình trạng ngừng tim đột ngột là một căn bệnh đang có xu hướng trẻ hóa.

Theo ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, ngừng tim xảy ra khi tim đột ngột mất khả năng bơm máu đi nuôi cơ thể, đặc biệt là não.

Nếu không được cấp cứu trong vòng 3-5 phút, người bệnh có thể tử vong do thiếu oxy não. Nguyên nhân gây ngừng tim rất đa dạng, nhưng phần lớn liên quan đến các bệnh lý tim mạch tiềm ẩn hoặc tổn thương mạch máu.

Nguyên nhân phổ biến nhất là nhồi máu cơ tim, khi mảng xơ vữa trong động mạch vành nứt vỡ, tạo cục máu đông làm tắc dòng máu nuôi tim. Điều này dẫn đến hoại tử cơ tim, gây rối loạn nhịp hoặc ngừng tim đột ngột.

Bên cạnh đó, rối loạn nhịp tim ác tính như rung thất hoặc nhịp nhanh thất cũng là thủ phạm. Những rối loạn này thường xảy ra ở người có sẵn bệnh lý tim nhưng không được chẩn đoán, ví dụ như phì đại cơ tim, viêm cơ tim do virus, hoặc di truyền bất thường điện học tim. Rung thất khiến tim co bóp vô tổ chức, không thể bơm máu hiệu quả.

Ngừng tim cũng có thể bắt nguồn từ đột quỵ não cấp, đặc biệt là xuất huyết não hoặc tắc mạch lớn gây rối loạn chức năng trung tâm điều hòa tim mạch. Trong nhiều trường hợp, ngừng tim là biến chứng sau cơn đột quỵ nặng không được kiểm soát kịp thời.

Căn bệnh ngày càng trẻ hóa

Lối sống hiện đại đang góp phần thúc đẩy hàng loạt yếu tố nguy cơ dẫn tới ngừng tim. Làm việc căng thẳng kéo dài, thức khuya, bỏ bữa, ăn nhiều chất béo, hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, ít vận động và lạm dụng chất kích thích khiến cơ thể rơi vào trạng thái mất cân bằng thần kinh và tuần hoàn.

Tình trạng thừa cân, béo phì, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường… đều tạo nền cho mạch máu bị xơ cứng và dễ vỡ. Khi trái tim hoạt động trong điều kiện thiếu oxy, thiếu dưỡng chất và liên tục phải bơm máu với áp lực cao, nguy cơ rối loạn nhịp và ngừng tim tăng mạnh.

BS Mạnh cho biết: “Có không ít trường hợp người trẻ đột tử vì ngừng tim, chưa từng được chẩn đoán bệnh tim trước đó. Họ có thể chỉ thấy mệt nhẹ, hồi hộp, chóng mặt thoáng qua nhưng không kiểm tra sức khỏe. Khi sự cố xảy ra, không ai kịp can thiệp”.

Điều chỉnh lối sống để phòng bệnh

Theo BS Mạnh, ngừng tim hoàn toàn có thể phòng tránh nếu nhận diện sớm các yếu tố nguy cơ và chủ động thay đổi lối sống. Điều quan trọng là không nên chờ cơ thể “lên tiếng” mới bắt đầu lo cho sức khỏe.

Người từ 30 tuổi trở lên cần đo huyết áp, kiểm tra mỡ máu, đường huyết định kỳ. Những người làm việc trong môi trường căng thẳng, thức khuya thường xuyên, thừa cân hoặc có tiền sử gia đình bị bệnh tim mạch cần đi khám chuyên khoa tim mạch ít nhất mỗi năm một lần.

Việc bỏ thuốc lá, giảm muối, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, ăn nhiều rau xanh, uống đủ nước và vận động đều đặn mỗi ngày là những bước đơn giản nhưng có ý nghĩa lớn với sức khỏe tim mạch. Giấc ngủ sâu từ 7-8 giờ mỗi đêm giúp tim được nghỉ ngơi đúng cách và hạn chế rối loạn nhịp nguy hiểm.

"Với người thừa cân cần tuân thủ chặt chẽ chế độ ăn và vận động giảm cân, hạ BMI, vòng bụng để giảm nguy cơ", BS Mạnh khuyến cáo.

Khi gặp triệu chứng bất thường như đau ngực, đánh trống ngực, khó thở, ngất hoặc mệt mỏi vô cớ, cần đến bệnh viện ngay để được kiểm tra. Việc phát hiện sớm rối loạn nhịp, hẹp mạch vành, phì đại tim có thể giúp ngăn chặn những ca ngừng tim đột ngột đáng tiếc.