Ngôi chùa ở TP.HCM ẩn mình giữa rừng xanh, mang kiến trúc như Angkor Wat

Thiền viện Tổ đình Bửu Long là ngôi chùa ở TP.HCM nằm trên đồi, có bảo tháp xá lợi trang nghiêm và kiến trúc gợi nhớ Angkor Wat, giữa không gian xanh.

Ẩn mình giữa không gian xanh mát của Công viên Lịch sử Văn hóa dân tộc (TP.Thủ Đức), thiền viện Tổ đình Bửu Long (hay còn gọi là chùa Bửu Long) nằm trên đồi gây ấn tượng bởi lối kiến trúc gợi nhớ quần thể Angkor Wat cùng bảo tháp xá lợi trang nghiêm. Ít ai ngờ rằng có một ngôi chùa ở TP.HCM mang đậm dấu ấn Phật giáo nguyên thủy như thế.

Theo tư liệu, thiền viện có diện tích 11 ha, nằm phía tây bờ sông Đồng Nai. Thiền viện được sáng lập năm 1942 bởi cư sĩ Võ Hà Thuật, sau khi ông quy y và thọ nhận giáo pháp từ thiền sư Hộ Tông. Tâm nguyện ban đầu của người sáng lập là kiến tạo một đạo tràng, nơi thiền sư Hộ Tông có thể sớm về truyền bá chân lý cho nhóm bạn bè đồng tu, cùng nhau tinh tấn trên con đường tu tập.

Vào năm 1958, khi Giáo hội tăng già nguyên thủy Việt Nam ra đời, cư sĩ Võ Hà Thuật cúng dường toàn bộ tịnh thất cho thiền sư Hộ Tông, vị tổ khai sáng và cũng là đức tăng thống đầu tiên của Phật giáo nguyên thủy Việt Nam. Từ đó, Thiền viện Bửu Long trở thành trung tâm tu học lớn, thu hút đông đảo chư tăng và phật tử.

Năm 1961, một sự kiện ý nghĩa khi trưởng lão Narada Mahàthera (Sri Lanka) đã trao tặng thiền viện một cây bồ đề quý giá. Cây có nguồn gốc từ chính cây đại bồ đề nơi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni thành đạo tại Bồ đề Đạo tràng, Ấn Độ. Thiền sư Hộ Tông vô cùng trân trọng món quà này và đã cho xây dựng bồ đề Phật Cảnh, một không gian linh thiêng để tưởng niệm Đức Phật trong khuôn viên thiền viện.

Đến năm 1965, sau hơn 10 tận tâm hầu cận, cư sĩ Võ Hà Thuật mới chính thức được thiền sư Hộ Tông truyền trao đại giới, ban pháp hiệu Lão Tâm. Năm 1969, đại đức Lão Tâm viên tịch, hưởng thọ 68 tuổi. Để bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đối với những đóng góp của đại đức, chư tăng và phật tử đã cùng nhau xây dựng một tháp thờ trang nghiêm trên ngọn đồi phía đông nam khuôn viên thiền viện.

Năm 1981, thiền sư Hộ Tông viên tịch, trụ thế 88 năm. Tháp thờ của ngài được Giáo hội tăng già nguyên thủy Việt Nam trang trọng xây dựng ngay sau bồ đề Phật Cảnh để tưởng nhớ công đức cao dày của vị tổ.

Năm 1982, theo di chúc của tổ Hộ Tông, hòa thượng Viên Minh đã được Giáo hội tăng già nguyên thủy Việt Nam bổ nhiệm làm Viện chủ thiền Viện Bửu Long. Trong suốt thời gian đảm nhiệm, hòa thượng Viên Minh đã tin tưởng giao phó thượng tọa Bửu Đức làm trụ trì và cùng nhau thực hiện việc trùng tu, tôn tạo ngôi chùa ngày càng khang trang, trở thành một danh lam tiêu biểu cho văn hóa Phật giáo nguyên thủy Việt Nam trong Công viên Lịch sử Văn hóa dân tộc.

Đến năm 1992, nơi đây xây dựng thêm ni viện với mục đích đào tạo ni chúng theo truyền thống nam Tông. Năm 1993, trùng tu lại thiền thất đơn sơ của tổ Hộ Tông để trở thành tổ đường, đặc biệt, trong tổ đường còn tôn trí tượng sáp của tổ, tái hiện hình ảnh ngài an nhiên ngồi thuyết giảng cho tăng, ni, phật tử mỗi khi họ đến thỉnh vấn.

Năm 1995, hòa thượng Viên Minh cùng với hòa thượng Hộ Pháp khởi động việc trùng tu bồ đề Phật Cảnh, thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với tổ và thực hiện tâm nguyện của ngài trước khi viên tịch.

Năm 2000, chùa mở rộng hơn và xây dựng trai đường, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt truyền thống của tăng đoàn và phật tử.

Đặc biệt, từ năm 2004, chùa trùng tu chánh điện. Việc trùng tu chủ yếu nhằm tôn tạo cho chánh điện thêm khang trang và tiện nghi, nhưng vẫn giữ nguyên hình dáng kiến trúc ban đầu, chỉ bổ sung thêm phần tiền đường và một số chi tiết mang đậm dấu ấn kiến trúc Phật giáo Đông Nam Á hòa quyện với kiến trúc triều đại nhà Nguyễn.

Từ năm 2005 - 2007, nơi đây khởi công, xây dựng tượng đài niết bàn Phật cảnh, nổi bật với một tượng Phật nhập niết bàn bằng đá granite nguyên khối dài 8 m và nặng trên 50 tấn. Xung quanh tôn trí 10 trụ đèn cũng được chế tác từ đá granite, điêu khắc theo mẫu trụ đá của vua Asoka tại các Phật tích ở Ấn Độ.

Ngoài ra, chùa cũng xây dựng đại bảo tháp Gotama Cetiya, một công trình lớn với diện tích xây dựng trên 2000 m², chiều cao khoảng 70 m so với mực nước biển. Đây là một kiến trúc hoành tráng, nằm trong tổng thể kiến trúc tổ đình Bửu Long, thể hiện sự hoàn hảo cổ kính của văn hóa Suvarnabhumi ở khu vực Đông Nam Á, nơi tôn thờ xá lợi Phật và các bậc đại thánh tăng.

Đến nay, thiền viện tổ đình Bửu Long vẫn mang những đặc điểm văn hóa và tín ngưỡng sâu sắc theo truyền thống Phật giáo nguyên thủy (Theravàda). Thiền viện duy trì nếp sinh hoạt dựa trên Tam Tạng Pāḷi, hòa mình vào dòng chảy của Phật giáo Nam tông tại các quốc gia Đông Nam Á.

Theo tư liệu của chùa, về kiến trúc các công trình tại thiền viện mang đậm dấu ấn văn hóa Phật giáo cổ đại, có nguồn gốc trực tiếp từ vùng văn hóa Suvarnabhumi, chịu ảnh hưởng từ các văn bản Phật giáo Ấn Độ thời đại vua Asoka, và có sự tương đồng với kiến trúc Angkor Wat cũng như các tháp Chăm tại Việt Nam.