Nghi vấn cơ trưởng chuyến bay thảm họa 260 người chết có dấu hiệu tâm thần, từng nghỉ phép chữa bệnh: Air India nói gì?

Công tắc nhiên liệu trên máy bay Air India bị ngắt ngay trước khi xảy ra tai nạn thảm khốc 260 người tử vong. Thông tin này khiến nhiều ánh mắt bắt đầu đổ dồn vào hai phi xấu số.

Cục Điều tra Tai nạn Hàng không Ấn Độ ngày 11/7 đã công bố kết quả điều tra sơ bộ vụ tai nạn máy bay Air India khiến 260 người chết hồi tháng 6. Theo đó, trong vòng một giây, cả hai công tắc điều khiển nhiên liệu bị gạt từ vị trí “hoạt động” sang “ngắt”, đúng thời điểm máy bay bắt đầu giảm tốc độ.

Trong đoạn ghi âm từ buồng lái, một phi công tỏ ra bối rối hỏi đồng nghiệp tại sao lại ngắt nhiên liệu, nhưng người kia khẳng định mình không làm điều đó. Ngay sau sự cố, máy bay mất nhanh độ cao. Dù các công tắc được chuyển lại trạng thái “hoạt động” và động cơ tái khởi động, một phi công đã phát tín hiệu khẩn cấp “Mayday”.

Báo cáo không nêu giả thiết nguyên nhân dẫn tới tình huống trên, đồng thời không nêu ai là người hỏi ai là người đáp.

Theo Reuters, thông tin này khiến nhiều ánh mắt bắt đầu đổ dồn vào hai phi công Sumeet Sabharwal và Clive Kunder đã điều khiển chiếc máy bay xấu số.

New York Times cho biết gia đình cơ trưởng Sabharwal và cơ phó Kunder đều bén duyên với ngành hàng không. Cha ông Sabharwal, hiện đã nghỉ hưu, từng là sĩ quan tại Cục Hàng không Dân dụng Ấn Độ, trong khi mẹ ông Kunder làm tiếp viên hàng không cho hãng Air India.

Cơ trưởng Sumeet Sabharwal năm nay 56 tuổi. Giấy phép phi công vận tải hàng không của ông Sabharwal có hiệu lực tới ngày 14/5/2026. Ông được cấp phép với tư cách cơ trưởng trên một số dòng máy bay, bao gồm Boeing 787, Boeing 777 và Airbus. Vị phi công có kinh nghiệm bay 15.638 giờ, trong đó 8.596 giờ trên Boeing 787.

Ông Sabharwal chưa lập gia đình và chủ yếu chăm sóc cho người cha 80 tuổi. Mẹ ông mất cách đây 3 năm, còn chị gái sống cùng gia đình riêng ở New Delhi. Hàng xóm và bạn bè mô tả vị cơ trưởng là người đàn ông ít nói, kín đáo và thường xuyên đi dạo cùng cha trong khu nhà. Một phi công khác còn gọi ông Sabharwal là “quý ông”.

"Cơ trưởng Sumeet là một phi công rất giỏi và giàu kinh nghiệm. Sự ra đi của ông là mất mát to lớn cho Air India", cựu phi công Sanjeev Pai chia sẻ. "Ông ấy điềm tĩnh và ôn hòa. Chưa có ai từng phàn nàn gì về ông ấy. Ông ấy rất chuyên nghiệp, từ hành vi lẫn cách ứng xử ngoài đời".

Theo nhà lập pháp Dilip Lande - người đến thăm gia đình ông Sabharwal sau vụ tai nạn, vị phi công từng cân nhắc sẽ nghỉ hưu để dành nhiều thời gian cho cha chỉ 3 ngày trước đó. “Một giờ trước khi chuyến bay Air India cất cánh, ông ấy đã gọi điện cho cha và hứa sẽ gọi lại sau khi hạ cánh xuống London”, ông Lande kể.

Tờ The Telegraph dẫn lời chuyên gia an toàn hàng không Mohan Ranganathan cho biết nhiều phi công trong hãng Air India nói cơ trưởng Sabharwal có dấu hiệu trầm cảm và từng nghỉ phép y tế trong 3–4 năm gần đây. Tuy nhiên, ông phỏng đoán rằng nếu cơ trưởng được phép bay thì chắc chắn đã được bác sĩ của hãng kiểm tra và cấp chứng nhận y tế.

Neil Pais, một đồng nghiệp cũ, nhận xét ông là người đàng hoàng, tử tế và xác nhận rằng cơ trưởng đang tính nghỉ hưu sớm. Ông Pais nói thêm: “Chúng ta đều là con người. Đúng là có những người có vấn đề về tâm lý và lập tức bị đình bay. Việc này không bao giờ bị bỏ qua. Cuộc sống cá nhân ảnh hưởng đến công việc là điều dễ hiểu, nhưng nếu có nghi vấn gì, hãng sẽ can thiệp ngay".

Trước những nghi vấn đặt ra, Air India từ chối bình luận, nhưng một quan chức thuộc Tập đoàn Tata – công ty mẹ của hãng – cho biết cơ trưởng Sabharwal không xin nghỉ y tế gần đây. Ông chỉ nghỉ tang vào năm 2022 và các hồ sơ y tế đã được nộp cho cơ quan điều tra, trong đó không có điểm nào đáng lo ngại.

Cả hai phi công đều vượt qua kiểm tra y tế hạng I trong vòng hai năm qua, bao gồm đánh giá thể chất và tâm lý.

Trong khi đó, cơ phó Clive Kundar là người có lý lịch gia đình gắn bó với ngành hàng không – mẹ anh từng là tiếp viên hàng không. Anh khởi đầu sự nghiệp bằng khóa học bảo trì máy bay tại Câu lạc bộ Hàng không Mumbai trước khi trở thành phi công và đã tích lũy được 1.100 giờ bay trong giai đoạn đầu sự nghiệp. Anh lớn lên tại khu tập thể của Air India ở Kalina trước khi chuyển về Borivali.

Đừng bôi nhọ phi hành đoàn chuyến bay gặp nạn

Người thân và bạn bè của các nạn nhân gọi kết luận ban đầu của báo cáo là “cái tát vào mặt”, đặt câu hỏi vì sao “một điều đơn giản như tắt một công tắc” lại gây ra thảm họa lớn đến vậy.

Trước sức ép của dư luận, Hiệp hội Phi công Thương mại Ấn Độ (ICPA) khẳng định phi hành đoàn “đã hành động đúng trách nhiệm và được đào tạo trong điều kiện đầy thách thức và không nên bôi nhọ các phi công chỉ dựa trên suy đoán”.

“Việc tùy tiện ám chỉ phi công tự tử mà không có bằng chứng xác đáng là vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp và làm tổn hại đến phẩm giá của nghề”, BBC dẫn tuyên bố của ICPA cho biết thêm.

Báo cáo điều tra sơ bộ công bố hôm 12/7 không đổ lỗi cho các phi công nhưng cũng không làm rõ vì sao các công tắc chuyển sang vị trí “ngắt”. Từ đó, một số phương tiện truyền thông và mạng xã hội tràn ngập giả thuyết về vai trò của phi công.

"Chúng tôi lo ngại trước những câu chuyện võ đoán trên các phương tiện truyền thông và diễn đàn công cộng, đặc biệt ám chỉ vô căn cứ rằng phi công tự tử”, ICPA nói.

“Chúng tôi khẳng định những tuyên bố như vậy hoàn toàn không có cơ sở ở thời điểm hiện tại. Việc viện dẫn cáo buộc nghiêm trọng dựa trên thông tin không đầy đủ hoặc sơ bộ không chỉ vô trách nhiệm mà còn ảnh hưởng tới các cá nhân và gia đình liên quan”.

ICPA nhấn mạnh cho đến khi cuộc điều tra chính thức kết thúc và báo cáo cuối cùng được công bố, “mọi suy đoán đều không thể chấp nhận được và phải bị lên án”.

Cùng với đó, Hiệp hội Phi công Hàng không Ấn Độ (ALPA Ấn Độ) bày tỏ lo ngại về cách thức xử lý cuộc điều tra.

"Chúng tôi nhận thấy cuộc điều tra đang bị dẫn dắt theo hướng giả định phi công có tội. Chúng tôi phản đối mạnh mẽ quan điểm này", Sam Thomas - Chủ tịch ALPA Ấn Độ - phát biểu. "Chúng tôi kêu gọi giới chức cho phép chúng tôi tham gia, có thể với tư cách quan sát viên để đảm bảo tính minh bạch trong quá trình điều tra".