Nghệ sĩ Hữu Châu: 'Tôi biết ơn anh Thành Lộc'

Hữu Châu nhắc đến Thành Lộc như "một trong những người quan trọng nhất" của đời anh, trong buổi ra mắt bút ký Chiếc nôi vàng giông bão, sáng 28/6 tại TP HCM. "Anh là người ơn tôi không thể quên, người đã chắp cánh cho tôi có được như bây giờ", nghệ sĩ nói. Hữu Châu mong lời nhắn nhủ được gửi đến đàn anh, do Thành Lộc không thể góp mặt ở sự kiện vì bận việc tại sân khấu Thiên Đăng.

Trong sách, Hữu Châu kể nhiều kỷ niệm về Thành Lộc sau hơn 30 năm gắn bó, bắt đầu từ vở Lôi Vũ cuối thập niên 1980. Dần dà, họ trở thành bộ đôi được yêu thích bậc nhất sân khấu miền Nam, cùng ghi dấu ấn qua nhiều tác phẩm, như Tấm Cám, Cậu Đồng, Dạ cổ hoài lang, Bí mật vườn Lệ Chi, Ngàn năm tình sử.

Đầu những 2000, khi tham gia series Ngày xửa ngày xưa ở sân khấu Idecaf, họ được đông đảo khán giả nhí yêu thích với loạt vai phản diện như phù thủy, ác ma, mẹ con dì ghẻ và Cám. "Chúng tôi giữ vững cách suy nghĩ về 'vai ác', rằng không được diễn cho khán giả nhỏ tuổi sợ, không nên cường điệu hóa hay dọa nạt, chỉ làm cho các em nhận ra đó là cái ác và cần tránh", Hữu Châu nói.

Với nghệ sĩ, đàn anh luôn là tấm gương sáng về nhiệt huyết làm nghề. Nhiều lần, Thành Lộc gặp tai nạn vì mê diễn, song khán giả không hay biết. Một lần, trong vở Tấm Cám, Thành Lộc đang đóng thì đột nhiên dẫm phải cây đinh dài khoảng 10 cm, xuyên một nửa vào lòng bàn chân. Anh quyết định vẫn diễn vì lúc đó nếu rút đinh ra, máu chảy khắp sàn, trước mắt các em nhỏ.

Hoặc, trong vở Cậu bé rừng xanh, anh bị ngã khi đu dây, điều trị ba tháng vì chấn thương cột sống. Mỗi lần ra sân khấu, Thành Lộc, Hữu Châu và các nghệ sĩ của Ngày xửa ngày xưa vẫn "nhảy múa tung tăng như chưa hề bị tuổi tác thổi còi nhắc nhở".

Hữu Châu cho biết được người quen gợi ý ra sách từ chín năm trước, sau khi dự buổi ra mắt hồi ký của nghệ sĩ Kim Cương. Lúc ấy, anh vẫn do dự vì thấy "đời mình chưa đủ để viết sách". Năm 2022, nghệ sĩ quyết định thực hiện tác phẩm như một cách trả ơn những người đi trước, trong đó có bà nội Năm Thơ - người lèo lái gia tộc Thanh Minh Thanh Nga, cô ruột - nghệ sĩ Thanh Nga, người anh thường gọi là "má Ba".

Hữu Châu mất hơn một năm hồi tưởng, sắp xếp câu chuyện vì anh kể cho tác giả Thanh Thủy (người chấp bút) không theo trật tự thời gian, chỉ dựa vào dòng cảm xúc. Anh bình thản nhắc đến loạt biến cố trong đời, quan niệm mọi chuyện đã qua, "tận cùng của nỗi đau là nụ cười".

Hữu Châu còn điểm lại những vai diễn đáng nhớ, trong đó có vai chính phim điện ảnh Lô tô (đạo diễn Huỳnh Tuấn Anh) - xoay quanh phận đời những người chuyển giới. Sau khi phim ra rạp, một lần đi dạo chợ Bến Thành (quận 1), diễn viên được một nhóm nghệ sĩ lô tô gọi là "dì Liễu" - tên nhân vật của anh. Một người nói nhờ diễn xuất của Hữu Châu và sự lan tỏa của tác phẩm, họ thấy được đồng cảm hơn, bớt bị kỳ thị.

Là gương mặt gạo cội, nghệ sĩ từng đào tạo nhiều lứa học trò tại Đại học Sân khấu Điện ảnh TP HCM và một số sàn diễn. Tại sự kiện, đông đảo diễn viên trẻ quây quần bên Hữu Châu, kể kỷ niệm được anh dạy dỗ. Từng theo học nghệ sĩ khoảng năm 2018-2019, Minh Dự cho biết Hữu Châu nổi tiếng nghiêm khắc, sẵn sàng phạt học trò nếu không làm đúng như lời dặn. Một lần, anh tập vở kịch Sông dài, được thầy dặn mua chiếc chiếu làm đạo cụ. Đến lớp, anh bị đuổi ra, không cho học vì mua sai kích thước.

Lê Lộc nói khi dự tuyển trường Sân khấu Điện ảnh, Hữu Châu là người chấm phần thi của cô. Do áp lực, cô không hoàn thành tốt bài thi, đoán chắc sẽ rớt. Sau khi trúng tuyển, Lê Lộc xúc động khi biết thầy là người cho cô vé "vớt" vì thấy được đam mê ở diễn viên. Hữu Đằng (sân khấu Thế Giới Trẻ) nói nghệ sĩ không chỉ cho anh bài học trên sân khấu mà còn những lời khuyên về đạo đức làm nghề. "Khi tôi sắp làm điều gì đó cần cân nhắc kỹ, tôi thường nghĩ đến thầy và tự hỏi: Nếu thầy biết được, thầy có giận mình không", anh nói.

Hữu Châu 59 tuổi, là một trong những nghệ sĩ thuộc thế hệ vàng của sân khấu kịch TP HCM thập niên 1990. Hữu Châu diễn cho sân khấu kịch Idecaf từ cuối những 1990, khi ông "bầu" Huỳnh Anh Tuấn mới thành lập, mặt bằng thuê ở Viện trao đổi văn hóa với Pháp.

Anh đóng nhiều tác phẩm, từ kịch thiếu nhi (series Ngày xửa ngày xưa), kịch người lớn (Tấm Cám, Cậu Đồng, Dạ cổ hoài lang), chính sử (Bí mật vườn Lệ Chi, Ngàn năm tình sử). Từ năm 2023, anh tham gia Thiên Đăng - sàn diễn mới của thành phố. Anh còn đóng điện ảnh với các phim Lô tô (2017, Cua lại vợ bầu (2019), Công tử Bạc Liêu (2024), Lật mặt 8 (2025) cùng loạt phim truyền hình.

Mai Nhật