Nghề cần tương tác xã hội chiếm 92% tăng trưởng việc làm, 50% công việc văn phòng sẽ biến mất vì AI

"Với tư cách là người trong ngành, chúng tôi thấy cần có nghĩa vụ nói sự thật với mọi người. Dường như chẳng ai nghiêm túc về thách thức này cả. Nghe có vẻ điên rồ nhưng điều này chắc chắn sẽ xảy ra", CEO Amodei cảnh báo.

Báo cáo việc làm tháng 5/2025 của Mỹ cho thấy tổng số việc làm phi nông nghiệp tăng 139.000, tương đương với mức tăng trung bình 149.000 việc làm mỗi tháng trong 12 tháng qua.

Tuy nhiên, toàn bộ mức tăng này "tập trung hầu như hoàn toàn" vào hai nhóm ngành: y tế, dịch vụ xã hội và giải trí, nhà hàng khách sạn, trong khi hầu hết những ngành còn lại, đặc biệt là các công việc văn phòng, gần như đứng yên hoặc suy giảm.

Trong tháng 5, riêng lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đã bổ sung thêm 62.200 việc làm mới, chiếm gần nửa tổng số việc làm toàn bộ nền kinh tế.

Nếu tính từ tháng 2 đến tháng 5, nhóm "giáo dục tư nhân và dịch vụ y tế" đã tăng tới 252.000 việc làm, với những đóng góp lớn đến từ bệnh viện, dịch vụ cá nhân và gia đình.

Bộ thống kê lao động Mỹ (BLS) cũng dự báo ngành này sẽ tiếp tục là động lực chính, với tốc độ tăng trưởng việc làm lên đến 10% trong giai đoạn 2023–33, cao hơn mức trung bình 4,2% của toàn bộ nền kinh tế.

Tương tự, mảng dịch vụ ăn uống, giải khát, khách sạn đã tạo thêm 122.000 việc làm từ tháng 2 đến tháng 5, chủ yếu nhờ 30.000 việc mới trong mảng nhà hàng và quán bar chỉ riêng trong tháng 5. Mức tăng trung bình 20.000 việc làm mỗi tháng trong 12 tháng qua khẳng định xu hướng phục hồi mạnh mẽ sau làn sóng dịch bệnh.

Trái lại, trong khi hai nhóm ngành trên "gánh" gần 92% tổng tăng trưởng việc làm thì lĩnh vực công việc văn phòng và sản xuất không những không tăng mà còn giảm nhẹ.

Tờ Business Insider cho hay mảng sản xuất từ tháng 2 đến tháng 5 của Mỹ đã mất 2.000 việc làm còn khu vực dịch vụ chuyên nghiệp và kinh doanh (tư vấn pháp lý, kế toán, quảng cáo, hành chính nhân sự...) mất đến 18.000 vị trí.

50% công việc văn phòng biến mất

Trên thực tế, nhiều chuyên gia đã cảnh báo về tình hình trên.

CEO Dario Amodei của Anthropic thậm chí từng cảnh báo rằng AI có thể xóa sổ đến 50% công việc văn phòng trong vòng 5 năm tới, gây ra mức thất nghiệp tăng vọt 10–20% nếu không có biện pháp đối phó kịp thời.

"Với tư cách là người trong ngành, chúng tôi thấy cần có nghĩa vụ nói sự thật với mọi người. Dường như chẳng ai nghiêm túc về thách thức này cả. Nghe có vẻ điên rồ nhưng điều này chắc chắn sẽ xảy ra", CEO Amodei cảnh báo.

Ngay cả khi doanh nghiệp vẫn tung ra các mô hình AI mới, nhiều ông chủ chọn thuê người giỏi AI hơn là tuyển thêm thực tập sinh hay nhân viên chưa có kinh nghiệm.

Tình trạng này đã bắt đầu rõ nét khi nhiều công ty trong lĩnh vực tài chính, tư vấn, luật… đang hoãn hoặc cắt giảm tuyển dụng vị trí cấp thấp, ưu tiên những nhân sự có kinh nghiệm sử dụng công cụ AI.

Ví dụ Klarna – công ty công nghệ tài chính – đã giảm từ 5.500 xuống còn 3.000 nhân viên trong hai năm qua và thay thế 700 vị trí chăm sóc khách hàng bằng trợ lý ảo, tiết kiệm 40 triệu USD mỗi năm.

Ngay cả CEO Barbara Ping của tờ BI cũng phải thừa nhận đang dồn toàn lực cho công nghệ AI, đồng nghĩa với việc cắt giảm khoảng 21% biên chế để tối ưu hóa chi phí.

Đồng quan điểm, CEO Alan Paton của Qodea cho biết hầu hết các nhiệm vụ có cấu trúc, nặng về dữ liệu trong kiểm toán, thuế và tư vấn chiến lược sẽ được tự động hóa trong vòng ba đến năm năm tới, loại bỏ khoảng 50% các vai trò. Thậm chí Paton thừa nhận đã có những ví dụ về các giải pháp AI có khả năng thực hiện 90% quy trình kiểm toán.

Trong mảng ngân hàng, công nghệ AI hiện có thể tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại như nhập liệu, phân tích dữ liệu, gánh bớt khối lượng công việc cho bộ phận văn phòng. Thậm chí vào tháng 1/2025, Bloomberg Intelligence dự báo các ngân hàng toàn cầu sẽ cắt tới 200.000 vị trí trong 3–5 năm tới nhờ AI và tự động hóa.

Kể cả mảng luật sư, báo cáo của Thomson Reuters và Harvard Law cho thấy AI có thể thay thế tới 44% khối lượng công việc pháp lý hiện nay, tương đương hàng trăm triệu giờ làm việc mỗi năm. Một công cụ AI có thể quét hồ sơ nhanh gấp 58 lần luật sư thực tập.

Theo ABC News, các chuyên gia cảnh báo rằng AI đang làm "gãy" lộ trình thăng tiến truyền thống của cử nhân mới tốt nghiệp, khi nhiều vị trí làm việc văn phòng cấp thấp, vốn là bước đệm để tích lũy kinh nghiệm, đang dần biến mất hoặc được chuyển giao cho máy móc. Điều này buộc thế hệ Gen Z phải nhanh chóng trang bị kỹ năng AI và tìm kiếm cơ hội tại các ngành nghề đòi hỏi tương tác thực tế.

*Nguồn: BI