Ngày xưa cầm 20.000 đồng ra chợ còn phải trả giá, giờ tụi con nít chỉ bấm một cái là tiền đã bay

Đôi lúc thấy tụi nhỏ tiêu tiền nhanh hơn mình kịp hiểu.

“Ngày xưa cầm 20 nghìn ra chợ còn phải trả giá, bây giờ con chỉ bấm một cái là tiền đã bay đi rồi.” Đó là chia sẻ của chị H. (45 tuổi, Hà Nội) khi nhìn cậu con trai lớp 6 mua skin game bằng thẻ liên kết chỉ trong vài giây. Với nhiều phụ huynh ở độ tuổi 40-50, việc chứng kiến con mình tiếp cận tiền nong theo cách quá dễ dàng vừa khiến họ thấy choáng ngợp, vừa lo lắng không yên.

Nếu thế hệ 7x, 8x từng phải mất hàng năm trời mới có được chiếc thẻ ATM đầu tiên, thì Gen Alpha lớn lên trong bối cảnh chỉ cần một chiếc smartphone là đã chạm vào thế giới “tiền số”. Từ việc thanh toán QR ở quán trà sữa, đặt gói Netflix, Disney, đến mua thêm vật phẩm trong game, mọi thao tác đều nhanh - gọn - lẹ. Vấn đề không nằm ở số tiền nhỏ lẻ ấy, mà ở chỗ bọn trẻ dường như chưa bao giờ phải đổ mồ hôi để kiếm ra nó.

Nhiều phụ huynh thừa nhận, đôi khi họ còn phải nhờ con chỉ cách hủy gói gia hạn app hay quản lý ví điện tử. Một mặt, điều đó cho thấy Gen Alpha thông minh, nhanh nhạy với công nghệ. Nhưng mặt khác, sự “rành rọt” ấy cũng khiến bố mẹ thêm bất an: “Có những lúc con bấm nhanh quá, mình còn chưa kịp hiểu nó vừa chi bao nhiêu.” Nỗi sợ không nằm ở vài chục nghìn mua skin, mà ở cảm giác con cái đang lớn lên trong một thế giới nơi tiền chỉ là con số trên màn hình: dễ dàng ra đi, và cũng dễ dàng bị coi nhẹ.

Cách tiêu tiền ấy làm nhiều bậc cha mẹ đặt câu hỏi: liệu Gen Alpha có thật sự hiểu giá trị của đồng tiền? Khi mọi thứ đều được quy về vài cái chạm màn hình, liệu chúng có học được thói quen quản lý, hay sẽ quen với việc “quẹt trước tính sau”? Một số phụ huynh buộc phải tự đặt ra luật chơi: giới hạn tiền tiêu vặt qua ví điện tử, bắt con báo cáo lịch sử chi tiêu mỗi tuần, thậm chí biến mỗi lần mua đồ ảo thành cơ hội để “mặc cả” bằng việc nhà.

Tuy vậy, bên cạnh nỗi lo cũng có chút hy vọng. Việc tiếp cận công cụ tài chính từ sớm có thể giúp Gen Alpha trở thành thế hệ khôn ngoan hơn về tiền, nếu được hướng dẫn đúng cách. Chúng quen với subscription, với khái niệm chi phí định kỳ - thứ mà nhiều người lớn phải học mãi mới hiểu. Chúng cũng có khả năng so sánh giá nhanh chóng, biết tận dụng nền tảng số để tìm sự lựa chọn có lợi hơn.

Nhưng cuối cùng, như nhiều bậc cha mẹ thừa nhận, công nghệ chỉ khiến tiền ra đi nhanh hơn, chứ không làm thay đổi giá trị lao động. Nếu Gen Alpha không được dạy về sự đánh đổi đằng sau những con số trên màn hình, có lẽ chúng sẽ phải tự học lại bài học này bằng một cái giá đắt hơn nhiều trong tương lai.