Ngành học đang 'hấp hối' tại Vương quốc Anh

Ngành Vật lý tại Vương quốc Anh gặp khó khăn vì thiếu nguồn tiền phục vụ nghiên cứu. Ảnh: Pexels.

Các trưởng khoa Vật lý tại Vương quốc Anh cảnh báo ngành học này đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng quốc gia, khi cứ 4 khoa lại có một khoa đứng trước nguy cơ phải đóng cửa do khó khăn về tài chính, theo The Guardian.

Đây là thông tin được đưa ra thông qua một khảo sát ẩn danh do Viện Vật lý (IoP) tại nước này tiến hành. Kết quả cho thấy 26% trưởng khoa nói rằng đơn vị của họ có khả năng đóng cửa trong vòng 2 năm tới, trong khi 60% dự đoán số lượng khóa học sẽ bị cắt giảm.

Đáng chú ý, 4/5 khoa đã tiến hành cắt giảm nhân sự, nhiều nơi xem xét phương án sáp nhập hoặc hợp nhất. Các nhà vật lý hàng đầu lo ngại đây là mối đe dọa nghiêm trọng đối với vị thế khoa học và thành công trong tương lai của Vương quốc Anh.

Bàn về vấn đề này, một trưởng khoa tại một trường đại học chia sẻ rằng ngôi trường nơi ông làm việc đang thâm hụt 30 triệu bảng Anh. Việc tuyển dụng bị đóng băng, tinh thần nhân viên xuống thấp. Dù vậy, các giảng viên vẫn phải gánh khối lượng công việc ngày càng lớn trong áp lực nặng nề.

Giáo sư Daniel Thomas, Trưởng khoa Vật lý - Toán học tại Đại học Portsmouth, nhấn mạnh kết quả khảo sát là “mối lo ngại lớn” cho vị thế dẫn đầu của Vương quốc Anh trong nhiều lĩnh vực chiến lược.

Ông khẳng định vật lý là nền tảng cho mọi tiến bộ công nghệ, từ lượng tử, quang tử, không gian vũ trụ, công nghệ xanh, khoa học dữ liệu, công nghiệp quốc phòng đến khoa học hạt nhân.

“Nếu chúng ta mất đi những kỹ năng này, nếu thế hệ tiếp theo không được đào tạo, kéo theo đó vị thế dẫn đầu toàn cầu của đất nước chắc chắn sẽ bị đe dọa”, ông Thomas nói.

Nói thêm về tình hình hiện tại, giáo sư Thomas cho rằng nguyên nhân gây áp lực lớn nhất là sự suy giảm giá trị học phí trong nước và lượng sinh viên quốc tế giảm, qua đó khiến các khoa nhỏ trở nên suy yếu.

Điều này đồng nghĩa việc giảng dạy chương trình vật lý sẽ ngày càng tập trung tại một số cơ sở, làm mất đi sự phân bố địa lý và đi ngược lại mục tiêu mở rộng tiếp cận cho các nhóm yếu thế.

Ông Keith Burnett, Chủ tịch IoP, đồng thời là nguyên Trưởng khoa Vật lý tại Đại học Oxford, cảnh báo Vương quốc Anh đang tiến gần tới bờ vực, nhưng vẫn còn thời gian để ngăn chặn cuộc khủng hoảng có thể khiến nhiều khoa Vật lý phải đóng cửa hoàn toàn.

"Các nhà nghiên cứu và sinh viên tài năng ngành Vật lý chính là tương lai, nhưng nếu không hành động ngay để ổn định và duy trì, họ sẽ bị bỏ mặc", ông nhấn mạnh.

Để ngăn chặn nguy cơ này, IoP kêu gọi chính phủ có hành động khẩn cấp, bao gồm tăng cường kinh phí hỗ trợ phòng thí nghiệm và cơ sở nghiên cứu, thiết lập “hệ thống cảnh báo sớm” đối với các khoa có nguy cơ đóng cửa và giảm áp lực trong công tác tuyển sinh quốc tế.

Về lâu dài, IoP đề nghị cải cách căn bản cơ chế tài chính giáo dục đại học để các trường có thể trang trải chi phí giảng dạy những ngành học trọng yếu như vật lý.

Trước vấn đề này, người phát ngôn chính phủ cho biết Vương quốc Anh đang tăng chi cho nghiên cứu và đổi mới công lên hơn 22,5 tỷ bảng mỗi năm vào năm 2029-2030, tương đương mức tăng 3% so với giai đoạn 2025-2026.

“Khoản 86 tỷ bảng cho nghiên cứu và phát triển công đến năm 2030 sẽ giúp các trường đại học top đầu của Vương quốc Anh tiếp tục dẫn đầu các phát minh”, người phát ngôn thông tin.