Nga 'giữa muôn trùng vây'

Nga hiện đối mặt với sức ép đa chiều trong bối cảnh Mỹ gia tăng đòn ngoại giao và kinh tế nhằm buộc Moscow ngồi vào bàn đàm phán, trong khi châu Âu ngày càng cứng rắn trước các vụ máy bay không người lái (UAV) xâm phạm.

"Chiêu bài" của ông Trump

Phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc (LHQ) khóa 80 tại New York ngày 23.9, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định nước này đã chuẩn bị sẵn sàng để áp đặt một loạt thuế quan mạnh mẽ lên Nga nếu Moscow không đạt thỏa thuận chấm dứt xung đột ở Ukraine. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng kêu gọi châu Âu ngừng mua dầu Nga vì cho rằng điều đó chẳng khác nào "tự tài trợ cho cuộc chiến chống lại chính mình", theo Reuters. Những tuyên bố trên đánh dấu sự leo thang trong lập trường cứng rắn của ông Trump đối với Điện Kremlin giữa bối cảnh cuộc xung đột ở Ukraine vẫn kéo dài.

Ngoài ra, Tổng thống Trump còn "đổi giọng" về vấn đề Ukraine. Sau cuộc gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề Đại hội đồng LHQ ngày 23.9, ông Trump viết trên nền tảng Truth Social: "Sau khi hiểu rõ hơn tình hình quân sự và kinh tế giữa Ukraine và Nga, và thấy những khó khăn của nền kinh tế Nga, tôi tin Ukraine có thể chiến đấu và giành lại toàn bộ lãnh thổ với sự hậu thuẫn của châu Âu". Ông Trump cũng ví Nga như một "hổ giấy" và bày tỏ sự thất vọng với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố Washington sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để khối này "toàn quyền sử dụng".

Những bước chuyển lập trường của Tổng thống Trump được Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, thành viên đảng Cộng hòa Mỹ, gọi là "yếu tố thay đổi cuộc chơi". Tuy nhiên, giới quan sát nhận định phát biểu của ông Trump chủ yếu nhằm tạo sức ép ngoại giao để buộc Nga ngồi vào bàn đàm phán, chứ chưa phản ánh một thay đổi chính sách cụ thể nào từ Washington, theo Politico. Vài giờ sau những tuyên bố của ông Trump, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio khẳng định xung đột Nga - Ukraine "không thể kết thúc bằng quân sự", mà phải thông qua con đường đàm phán. Điều này cho thấy Mỹ vẫn để ngỏ kênh đối thoại, song song với việc tăng sức ép lên Nga.

Về phần mình, Tổng thống Zelensky gọi phát biểu này là "một thay đổi lớn, rất tích cực", đồng thời nhấn mạnh: "Giờ đây ông Trump đã hiểu rằng chúng tôi không thể nhượng lãnh thổ. Như vậy là không công bằng". Trước đó, ông Trump từng đề cập Ukraine sẽ phải nhượng lại một phần lãnh thổ để đổi lấy thỏa thuận hòa bình với Nga.

"Bẫy leo thang UAV"

Trong một diễn biến khác, Tổng thống Trump ngày 23.9 cho biết NATO nên bắn hạ UAV của Nga nếu chúng xâm phạm không phận của khối. Ông Trump nhấn mạnh việc Mỹ có hỗ trợ các đồng minh trong NATO bắn hạ máy bay Nga hay không sẽ "phụ thuộc vào hoàn cảnh".

Sau động thái của ông Trump, Ngoại trưởng Ba Lan Radek Sikorski nhanh chóng viết trên mạng xã hội X: "Rõ rồi". Trong khi đó, Tổng thư ký NATO Mark Rutte tái khẳng định cam kết bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của liên minh, song khẳng định việc bắn hạ bất kỳ máy bay Nga nào vi phạm không phận sẽ dựa trên thông tin tình báo thời gian thực và mức độ đe dọa mà chúng có thể gây ra, theo The Kyiv Independent.

Khác với Mỹ và Ba Lan, phía Đức lại tỏ ra thận trọng. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius kêu gọi các nước thành viên NATO cần bình tĩnh, cho rằng phản ứng thái quá trước các cuộc xâm nhập đang đe dọa hòa bình và an ninh châu Âu. Theo ông Pistorius, Tổng thống Putin muốn khiêu khích các đồng minh NATO phản ứng mạnh tay như một phần của "cái bẫy leo thang".