Nam giới quên sức khỏe sinh sản của mình?

Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy khoảng 40% các trường hợp vô sinh bắt nguồn từ nam giới, tương đương với tỉ lệ từ nữ giới. Điều này có nghĩa nguyên nhân vô sinh có thể xuất phát từ nam hoặc nữ hoặc cả hai phía.

Trong thực tế phần lớn nam giới vẫn chưa quan tâm đúng mức đến sức khỏe sinh sản của bản thân, dẫn đến tình trạng phát hiện bệnh muộn và việc điều trị gặp nhiều khó khăn.

Bất ngờ khi tinh trùng yếu

Sau hơn ba năm kết hôn, anh Minh (34 tuổi) và chị Lan (32 tuổi) vẫn chưa đón được tin vui. Ban đầu cả hai nghĩ có lẽ do "chưa gặp thời" nên chưa vội đi khám. Nhưng khi thấy bạn bè đồng trang lứa lần lượt lên chức bố mẹ, còn mình thì mãi vẫn chưa có con, hai vợ chồng bắt đầu sốt ruột và căng thẳng.

Chị Lan chia sẻ, ngay từ trước khi kết hôn, chị thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ, các chỉ số sinh sản đều bình thường. Trong khi đó, anh Minh vốn khỏe mạnh, hiếm khi ốm đau, cũng không nghĩ mình có vấn đề. "Vợ chồng mình tin rằng nếu có trục trặc gì thì chắc là ở phía mình thôi. Lúc đầu mình cũng giục chồng đi khám, nhưng anh bảo đàn ông khỏe mạnh thì không cần", chị Lan kể lại.

Khi hai vợ chồng quyết định đến bệnh viện chuyên khoa để kiểm tra, kết quả chị Lan hoàn toàn bình thường, nhưng tinh dịch đồ của anh Minh cho thấy tinh trùng yếu, di động kém, hình dạng bất thường chiếm tỉ lệ cao.

Anh Minh chia sẻ lúc đó vô cùng sốc. Anh kể bản thân chưa từng nghĩ những thói quen sinh hoạt của mình lại có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đến vậy. Công việc văn phòng khiến anh phải ngồi liên tục từ sáng đến tối.

Ngoài ra, do thường xuyên tăng ca và tiếp khách, anh hay thức khuya, uống rượu bia nhiều, hút thuốc lá để "giải tỏa căng thẳng". "Ngày xưa tôi nghĩ đó chỉ là thói quen bình thường. Ai mà chẳng uống rượu bia, hút thuốc một chút, ngồi lâu làm việc thì có sao đâu. Không ngờ nó lại ảnh hưởng trực tiếp đến chuyện con cái như vậy", anh Minh nói.

PGS Nguyễn Quang - giám đốc Trung tâm Nam học, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức - cho biết nhiều trường hợp vô sinh nam hiện nay liên quan chặt chẽ đến lối sống và thói quen sinh hoạt. Các yếu tố như hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên, thức khuya, ngồi làm việc lâu trong thời gian dài, ít vận động… đã âm thầm làm suy giảm chất lượng tinh trùng. Đây là tình trạng không hiếm gặp trong xã hội hiện đại, đặc biệt ở nam giới trẻ tuổi, làm tăng nguy cơ hiếm muộn và vô sinh.

Thói quen nhỏ gây ảnh hưởng chất lượng tinh trùng

Ông Quang cho biết khoảng 40 - 50% các trường hợp vô sinh, hiếm muộn có liên quan đến chất lượng tinh trùng. "Điều đáng lo ngại là không chỉ những bệnh lý như viêm nhiễm, giãn tĩnh mạch thừng tinh hay rối loạn nội tiết mà nhiều thói quen sinh hoạt tưởng chừng vô hại hàng ngày cũng có thể âm thầm làm suy giảm chất lượng tinh trùng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản", ông Quang cho hay.

Bác sĩ Nguyễn Văn Phúc, khoa nam học Bệnh viện Trung ương quân đội 108, cho hay có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng sinh sản của nam giới. Trong đó, hút thuốc lá có tác động trực tiếp đến chức năng sinh sản của cả nam và nữ.

Các nghiên cứu cho thấy những nam giới hút thuốc lá có số lượng tinh trùng và chất lượng tinh trùng thấp hơn so với những nam giới không hút thuốc. Thời gian hút thuốc càng lâu và số lượng thuốc hút càng nhiều (một ngày hút trên 20 điếu) thì nguy cơ vô sinh càng cao. Ngoài ra, hút thuốc lá cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn cương dương ở nam giới.

Uống rượu bia nhiều ảnh hưởng đến một số hormone ở nam giới (Testosterone, LH, FSH) làm cản trở sự phát triển của tinh trùng. Các độc tố trong rượu bia có thể làm hỏng cấu trúc DNA của tinh trùng, làm tăng nguy cơ dị tật, giảm chất lượng và số lượng của tinh trùng.

Bác sĩ Phúc cho hay theo các nhà khoa học, trong các món ăn chiên rán tẩm bột có chứa thành phần acrylamide - chất này làm cho chất lượng tinh trùng giảm và có thể gây ra một số bệnh ung thư. Ngoài ra trong các đồ ăn chiên rán đều có một loại acid béo không bão hòa. Chất này ảnh hưởng trực tiếp đến hormone nam giới, làm gián đoạn quá trình sản xuất tinh trùng ở nam giới.

Bác sĩ Quang cho biết thêm một trong những thói quen tưởng chừng vô hại như mặc quần chật, tắm nước quá nóng. Thói quen này vô tình làm tăng nhiệt độ tinh hoàn và làm giảm chất lượng tinh trùng. Do vậy nam giới không nên ngâm mình trong bồn tắm nước nóng quá lâu, và nên mặc quần lót rộng rãi thoáng mát.

Căng thẳng thường xuyên có thể ảnh hưởng đến hormone Testosterone và LH, điều này ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Ngoài ra, các vấn đề về tâm lý gây ra các rối loạn chức năng tình dục như rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, khó xuất tinh.

"Thức khuya, thói quen khá phổ biến của nhiều nam giới hiện nay, cũng gây ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng. Các nghiên cứu cho thấy việc thức khuya sau 0h khiến nam giới giảm chất lượng tinh trùng.

Một nghiên cứu được công bố trên Medical Science Monitor cho thấy nam giới khỏe mạnh ngủ ít hơn 6 giờ đã có lực lượng tinh trùng bị suy yếu. Tinh trùng từ nam giới thiếu ngủ có tỉ lệ sống sót thấp hơn", bác sĩ Phúc nói.