Nam giới hai con, không vợ, có thể được ưu tiên mua nhà xã hội

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết dự thảo Luật Dân số được xây dựng nhằm giải quyết tình trạng mức sinh đang giảm thấp hơn mức thay thế và mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao. Sau hơn 20 năm thi hành Pháp lệnh Dân số 2003, nhiều quy định không còn phù hợp khi xu hướng sinh ít, sinh muộn và áp lực kinh tế khiến việc sinh, nuôi dạy con ngày càng khó khăn.

Dự luật xác định việc quyết định thời điểm, số con và khoảng cách sinh là quyền của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân, song Nhà nước khuyến khích duy trì mức sinh thay thế. Theo đó, phụ nữ sinh con thứ hai được nghỉ thêm một tháng thai sản; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con. Phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi, phụ nữ dân tộc thiểu số và ở địa phương có mức sinh thấp được hỗ trợ tài chính theo chính sách của Nhà nước.

Dự luật bổ sung quy định ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với phụ nữ sinh đủ hai con, hoặc nam giới nuôi hai con mà không có vợ hoặc vợ đã mất. Các địa phương được giao căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội từng thời kỳ để quy định cụ thể, bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp ngân sách. Ngoài ra, chính quyền có thể mở rộng các phúc lợi xã hội cho gia đình sinh đủ hai con như giảm học phí, ưu tiên dịch vụ giữ trẻ, hỗ trợ giáo dục mầm non.

Bác sĩ tiết lộ giới tính thai nhi bị đình chỉ hành nghề

Để giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, Chính phủ đề xuất đưa nội dung bình đẳng giới và không lựa chọn giới tính thai nhi vào hương ước, quy ước cộng đồng. Người hành nghề y tiết lộ giới tính thai nhi ngoài mục đích chẩn đoán, điều trị bệnh di truyền sẽ bị đình chỉ hành nghề.

Dự thảo cũng chú trọng phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi, khuyến khích các tổ chức, cá nhân cấp học bổng hoặc hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí cho người theo học chuyên ngành lão khoa, đặc biệt ở vùng khó khăn. Nhà nước sẽ có chính sách thu hút nhân lực y tế làm việc trong lĩnh vực này.

Về chăm sóc sức khỏe sinh sản, Chính phủ đề xuất thực hiện sàng lọc, chẩn đoán, điều trị bệnh, tật bẩm sinh trước sinh và sơ sinh cho phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ, kinh phí do ngân sách nhà nước bảo đảm.

Theo Chính phủ, các chính sách trong dự thảo được nghiên cứu từ kinh nghiệm của nhiều quốc gia đã thành công trong việc duy trì mức sinh thay thế, như kéo dài thời gian nghỉ sinh, cho phép bố nghỉ chăm con, bảo đảm việc làm sau thai sản và khuyến khích lao động bán thời gian. Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tính toán mỗi USD đầu tư cho sức khỏe bà mẹ có thể mang lại 8,4 USD lợi nhuận kinh tế, còn đầu tư vào kế hoạch hóa gia đình sinh lợi hơn 10 USD.

Ủy ban Văn hóa - Giáo dục tán thành các định hướng của dự thảo song đề nghị có giải pháp tổng thể, căn cơ và lâu dài để đạt mức sinh bền vững; nâng mức hỗ trợ cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi; làm rõ tiêu chí "địa phương có mức sinh thấp" và tính khả thi của quy định ưu tiên nhà ở xã hội. Một số đại biểu kiến nghị bổ sung chính sách hỗ trợ điều trị vô sinh, hiếm muộn, giảm tỷ lệ phá thai và bảo đảm quyền tiếp cận dịch vụ khám thai cho phụ nữ chưa có bảo hiểm y tế.

Quốc hội dự kiến xem xét, thông qua dự án Luật Dân số theo quy trình rút gọn ngay tại kỳ họp 10.

Sơn Hà