Mỹ - Ukraine ký thỏa thuận khoáng sản quan trọng

TPO - Washington và Kiev đã ký một thỏa thuận khoáng sản, đưa Mỹ trở thành đối tác trong việc phát triển tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Yuliya Sviridenko thông báo.

Thỏa thuận này được ký kết khi Ukraine tìm kiếm sự đảm bảo an ninh từ Washington như một phần của thỏa thuận hòa bình tiềm năng với Mátxcơva mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang nỗ lực đàm phán.

Toàn văn thỏa thuận chưa được công bố. Nhưng theo Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Sviridenko, Quỹ đầu tư tái thiết Mỹ - Ukraine sẽ được thành lập và do hai nước cùng quản lý "trên cơ sở 50/50, không bên nào nắm giữ quyền áp đảo".

50% doanh thu từ các giấy phép mới trong lĩnh vực vật liệu quan trọng, dầu mỏ và khí đốt sẽ được chuyển vào quỹ.

“Quyền sở hữu và kiểm soát hoàn toàn vẫn thuộc về Ukraine”, Bộ trưởng Sviridenko nói thêm. “Nhà nước Ukraine sẽ quyết định khai thác gì và ở đâu. Tài nguyên dưới lòng đất vẫn thuộc quyền sở hữu của Ukraine, điều này được nêu rõ trong thỏa thuận”.

Theo bà Sviridenko, thỏa thuận sẽ không làm thay đổi các quy trình tư nhân hóa hoặc quản lý các công ty nhà nước. Bà cho biết gã khổng lồ dầu khí Ukrnafta, cũng như Energoatom - đơn vị điều hành các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine - sẽ vẫn thuộc sở hữu của chính phủ.

"Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn phát triển mối quan hệ giữa người dân Mỹ và người dân Ukraine, để thể hiện cam kết của cả hai bên đối với hòa bình và thịnh vượng lâu dài tại Ukraine", Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent cho biết trong một tuyên bố.

Trong khi chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden đã phê duyệt các gói viện trợ lớn cho Ukraine, bao gồm cả việc cung cấp vũ khí tiên tiến, thì Tổng thống Trump lại muốn chuyển gánh nặng viện trợ cho những người ủng hộ Kiev ở châu Âu. Vào tháng 2, Mỹ đã dừng mọi hỗ trợ quân sự cho Ukraine sau cuộc họp căng thẳng tại Phòng Bầu dục giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump, Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. (Ảnh: Reuters)

Theo nhiều ước tính khác nhau, Washington đã cung cấp ít nhất 170 tỷ đô la cho Kiev. Nhà Trắng nhấn mạnh, rằng những khoản chi phí đó phải được bù đắp thông qua việc tiếp cận các nguồn tài nguyên khoáng sản của Ukraine, bao gồm các nguyên tố đất hiếm quan trọng đối với các ngành công nghiệp công nghệ cao.

Các cuộc đàm phán giữa hai nước về một thỏa thuận khoáng sản đã được tiến hành kể từ những ngày đầu ông Trump trở lại nhiệm sở. Một bản ghi nhớ sơ bộ về các điều khoản đã được ký vào ngày 17/4, nhưng tổng thống Mỹ đã công khai chỉ trích sự chậm trễ của Ukraine trong việc hoàn tất thỏa thuận. Trong một bài đăng trên Truth Social vào ngày 25/4, ông Trump cáo buộc ông Zelensky “chậm trễ ba tuần" trong việc ký kết và yêu cầu phải hoàn thành thỏa “thuận ngay lập tức".

Mặc dù thỏa thuận khoáng sản không bao gồm rõ ràng các đảm bảo an ninh của Mỹ cho Ukraine, nhưng nó được mô tả là "biểu hiện của sự liên kết chiến lược rộng hơn, dài hạn và là minh chứng rõ ràng cho sự ủng hộ của Mỹ đối với an ninh, thịnh vượng, tái thiết và hội nhập của Ukraine vào các khuôn khổ kinh tế toàn cầu", theo Financial Times.

Tuần trước, Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết Kiev hy vọng sẽ nhận được hỗ trợ an ninh dài hạn từ Washington, tương tự mô hình Mỹ - Israel.

Trong khi đó, ông Trump từ chối nói rõ liệu Mỹ có tiếp tục cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine hay không, nếu không đạt được thỏa thuận hòa bình giữa Kiev và Mátxcơva. "Tôi muốn giữ bí mật, vì tôi không muốn phá hỏng một cuộc đàm phán", ông nói trong một cuộc phỏng vấn với ABC News vào thứ Ba.

Tuần trước, Axios cho biết Washington đã đưa ra cho Kiev "lời đề nghị cuối cùng" để giải quyết xung đột. Mỹ đã bày tỏ sự thất vọng ngày càng tăng về việc các cuộc đàm phán hòa bình không đạt được tiến triển. Tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Washington có thể rút hoàn toàn khỏi các cuộc đàm phán nếu chúng bị đình trệ.