Mỹ - Trung chỉ trích nhau tại Đối thoại Shangri-La

Diễn đàn quốc phòng Đối thoại Shangri-La ngày 31/5 chứng kiến những chỉ trích lẫn nhau giữa hai phái đoàn Mỹ và Trung Quốc, khi mỗi bên đều cho rằng đối phương đang tìm cách làm tăng lo ngại an ninh ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth có bài phát biểu cứng rắn vào phiên thảo luận sáng nay tại Shangri-La, với thông điệp kêu gọi các đồng minh ở châu Á tăng ngân sách quốc phòng và nêu lo ngại sâu sắc về các động thái quân sự của Trung Quốc ở khu vực.

Lãnh đạo Lầu Năm Góc nhấn mạnh cam kết lâu dài của Mỹ đối với an ninh khu vực. Mỹ sẽ chuyển trọng tâm sang "khu vực ưu tiên" là Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, trong bối cảnh các đồng minh tại châu Âu đang tham gia chủ động hơn và đóng góp nhiều hơn trong giải quyết khủng hoảng tại Ukraine.

Ông nhấn mạnh rằng Mỹ không tìm kiếm xung đột với Trung Quốc và không muốn gây áp lực buộc các quốc gia châu Á phải "chấp nhận hay theo đuổi những chính sách hay hệ tư tưởng nhất định", mà thay vào đó Mỹ muốn hợp tác ở những vấn đề đôi bên cùng có lợi để hướng đến hòa bình và thịnh vượng.

Dù vậy, Washington lo ngại Bắc Kinh đẩy mạnh phát triển quân sự, thậm chí có thể dùng vũ lực để thu hồi đảo Đài Loan. Ông cũng chỉ trích những cuộc tập trận, diễn tập của Trung Quốc trong các vùng biển khu vực.

"Cần nói rõ rằng Bắc Kinh đang nghiêm túc chuẩn bị dùng sức mạnh quân sự thay đổi cán cân quyền lực ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Không cần nói giảm nói tránh: Mối đe dọa từ Trung Quốc là có thật và cận kề", ông Hegseth nói, đồng thời kêu gọi các đồng minh trong khu vực nhanh chóng nâng cấp năng lực phòng thủ vì đang đối diện mối đe dọa "lớn hơn châu Âu".

Sau khi ông Hegseth kết thúc bài phát biểu, phái đoàn Trung Quốc đăng đàn phản ứng mạnh mẽ.

Zhang Chi, thành viên đoàn Trung Quốc, cho rằng Washington không thật sự ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, đồng thời chất vấn Mỹ sẽ xử trí thế nào khi có bất đồng giữa các nước ASEAN với những liên minh mà Mỹ đang dẫn dắt. Ông Hegseth không trả lời trực tiếp câu hỏi, mà chỉ nói Mỹ sẵn sàng đối thoại với mọi quốc gia và ủng hộ giải quyết bất đồng thông qua đối thoại.

Trên mạng xã hội, đại sứ quán Trung Quốc tại Singapore gọi bài phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ là "khiêu khích và kích động", cáo buộc Washington gây bất ổn và "trục lợi từ thổi phồng nguy cơ chiến tranh".

Trong phiên thảo luận buổi chiều, tướng Hu Gangfeng, Phó chủ tịch Đại học Quốc phòng Trung Quốc và trưởng phái đoàn Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), phản bác nhiều lập luận trong bài phát biểu của ông Hegseth, nhưng không trực tiếp nhắc tên lãnh đạo Lầu Năm Góc.

"Một số nước đang liều lĩnh thúc đẩy việc lập các khối mang tính đối đầu và hạn chế thành viên, gia tăng hiện diện quân sự đáng kể, thường xuyên mượn danh nghĩa tự do hàng hải để xem thường chủ quyền và quyền hàng hải của những nước khác", ông Hu phát biểu.

Ông Hu cho rằng các cáo buộc nhắm vào Trung Quốc tại Đối thoại Shangri-La là "vô căn cứ", được đưa ra nhằm "kích động đối đầu và gây bất ổn khu vực châu Á - Thái Bình Dương".

Lãnh đạo phái đoàn Trung Quốc phủ nhận lo ngại về an ninh hàng hải tại khu vực, cho rằng Biển Đông là "một trong những tuyến hàng hải an toàn và sôi động nhất thế giới". Ông thêm rằng hợp tác an ninh hàng hải ở châu Á - Thái Bình Dương đang đối mặt những thách thức nghiêm trọng, cáo buộc một số bên "ủng hộ các thế lực đòi độc lập ở Đài Loan", cho rằng điều này sẽ hủy hoại hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan.

PLA năm nay không cử Bộ trưởng Quốc phòng Đổng Quân dự Đối thoại Shangri-La. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2019 Trung Quốc không cử Bộ trưởng Quốc phòng tham dự sự kiện này. Phát ngôn viên quân đội Trung Quốc cho hay việc ông Đổng Quân không tham dự diễn đàn là "điều bình thường", nhưng không nêu lý do cụ thể.

Theo thống kê của Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (IISS) có trụ sở tại Anh, đơn vị điều hành Đối thoại Shangri-La, cho biết các quốc gia châu Á năm 2024 đầu tư trung bình 1,5% GDP cho quốc phòng, mức tương đối ổn định trong thập kỷ qua. Tuy nhiên, chi tiêu cho vũ khí và nghiên cứu quốc phòng "đang tăng đột biến" ở một số quốc gia trong khu vực.

"Điều này xảy ra khi các quốc gia châu Á phản ứng với viễn cảnh an ninh xấu đi, bằng cách mở rộng quan hệ đối tác với nước ngoài và thúc đẩy lĩnh vực công nghiệp quốc phòng nội địa", IISS cho biết.

Nguyễn Tiến - Thanh Danh (Theo AFP, Xinhua)