Mỹ, Thụy Sĩ tranh cãi về giá bán tiêm kích F-35

Giới chức Thụy Sĩ hôm 25/6 cho biết Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ (DSCA) thuộc Lầu Năm Góc muốn nước này chịu thêm chi phí trong thương vụ đặt mua 36 tiêm kích tàng hình F-35, bên cạnh con số thỏa thuận ban đầu là 6 tỷ franc (khoảng 7,5 tỷ USD).

"Nhiều thách thức nảy sinh trong những tháng gần đây. Theo quan điểm của DSCA, Thụy Sĩ sẽ phải chịu thêm chi phí do lạm phát cao tại Mỹ trong những năm qua, cũng như giá nguyên liệu thô và năng lượng tăng mạnh sau đại dịch Covid-19", Hội đồng Liên bang, cơ quan điều hành cao nhất của Thụy Sĩ, cho hay.

Cơ quan này tiết lộ DSCA hồi tháng 2 đưa ra quan điểm rằng "mức giá cố định là hiểu lầm, không tính đến các chi phí bổ sung". Tuy nhiên, Hội đồng Liên bang Thụy Sĩ khẳng định "đang bám sát chi phí cố định", nhấn mạnh số tiền này đã được thống nhất trong hợp đồng và được đại sứ quán Mỹ tại Thụy Sĩ xác nhận công khai.

Urs Loher, lãnh đạo cơ quan phụ trách mua sắm vũ khí của Thụy Sĩ, cho biết các điều khoản mới của DCSA có thể khiến nước này phải chi thêm từ 650 triệu đến 1,3 tỷ USD, tùy thuộc vào tác động tiềm ẩn của chính sách thuế Mỹ, xu hướng lạm phát có thể xảy ra và bất ổn địa chính trị.

Giới chức Thụy Sĩ cho biết phải tìm kiếm giải pháp ngoại giao để xử lý bất đồng liên quan thương vụ. Bộ Quốc phòng Thụy Sĩ đã được giao nhiệm vụ đưa ra đề xuất giải quyết tranh chấp nói trên.

"Chấm dứt hợp đồng sẽ gây ra những hậu quả đáng kể. Quân đội Thụy Sĩ sẽ không còn khả năng đảm bảo an toàn cho không phận và người dân từ năm 2032, do các tiêm kích F/A-18 sắp hết niên hạn sử dụng", chính phủ Thụy Sĩ cho hay.

Thụy Sĩ hồi năm 2022 đặt mua 36 tiêm kích F-35A, những chiếc đầu tiên dự kiến được bàn giao năm 2027, nhằm thay thế cho phi đội F/A-18C đã lạc hậu. Vào thời điểm ký kết hợp đồng, 6 tỷ franc có giá trị tương đương 6,2 tỷ USD.

Tiêm kích tàng hình F-35 có giá khoảng 80-100 triệu USD mỗi chiếc, tùy phiên bản. F-35A là biến thể được phát triển cho không quân Mỹ và các nước đồng minh. Đây là phiên bản nhỏ và nhẹ nhất trong dòng F-35, có khả năng cơ động cao hơn nhiều so với F-35B thủy quân lục chiến và F-35C hải quân, cũng là mẫu F-35 duy nhất mang pháo GAU-22/A cỡ nòng 25 mm trong thân.

Khoảng 1.000 chiếc đã xuất xưởng và bàn giao cho quân đội Mỹ cùng đồng minh. Các tiêm kích F-35 dự kiến hoạt động tới năm 2088, chương trình sẽ tốn hơn 2.000 tỷ USD để chế tạo và duy trì hoạt động của máy bay.

Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, Reuters)