Mỹ phát tín hiệu có thể bán F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ

(Dân trí) - Trong cuộc gặp tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã thảo luận về việc Ankara mua dầu Nga, cũng như về các thương vụ vũ khí.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25/9 đã kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ ngừng mua dầu của Nga, đồng thời ám chỉ rằng ông có thể dỡ bỏ lệnh cấm Ankara mua các máy bay chiến đấu tàng hình của Mỹ.

Ông Erdogan có chuyến thăm Nhà Trắng đầu tiên kể từ năm 2019, cùng năm Washington loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình tiêm kích F-35 vì đồng minh NATO này đã mua hệ thống phòng không S-400 của Nga.

Vào thời điểm đó, Mỹ lo ngại việc Thổ Nhĩ Kỳ vận hành cả S-400 và F-35 sẽ có thể khiến Moscow thu thập được các thông tin tình báo quan trọng về vũ khí của Washington. Ankara nhiều lần bác bỏ điều này.

Ông Trump nói rằng 2 bên thảo luận “rất nghiêm túc” về việc xử lý bất đồng liên quan đến dòng máy bay công nghệ cao.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh việc Thổ Nhĩ Kỳ từ chối tham gia các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Moscow và thậm chí còn tăng cường mua dầu của Nga trong thời gian qua.

“Tôi muốn ông ấy ngừng mua dầu nào từ Nga”, ông Trump nói với các phóng viên khi bắt đầu cuộc gặp kéo dài 2 giờ tại Phòng Bầu Dục.

Ông Trump cho biết ông Erdogan được cả nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky “rất tôn trọng” và “có thể có ảnh hưởng lớn nếu ông ấy muốn. Hiện tại ông ấy giữ thái độ rất trung lập.

“Điều tốt nhất ông ấy có thể làm là không mua dầu và khí đốt từ Nga", ông Trump nói thêm.

Thổ Nhĩ Kỳ là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Nga, theo Viện Bruegel châu Âu, với kim ngạch trao đổi trị giá 52 tỷ USD trong năm 2024, phần lớn là nhiên liệu hóa thạch và hàng điện tử.

Ông Trump, người vào đầu tuần này nói rằng ông tin Ukraine có thể giành chiến thắng trong cuộc chiến, kêu gọi các đồng minh phương Tây phải ngừng mua dầu và khí đốt của Nga trước khi ông áp đặt thêm bất kỳ lệnh trừng phạt nào đối với Moscow.

Tổng thống Mỹ cho biết ông đang thảo luận nghiêm túc về việc Thổ Nhĩ Kỳ muốn mua F-35, cũng như mua thêm các tiêm kích F-16 đời cũ hơn.

Khi được hỏi về thời điểm Mỹ có thể đảo ngược chính sách với Thổ Nhĩ Kỳ liên quan chương trình F-35, ông Trump trả lời: “Nếu chúng tôi có một cuộc gặp tốt, gần như ngay lập tức".

Ông Trump và ông Erdogan cũng tìm cách che lấp khác biệt về vấn đề Gaza và Syria. Ông Erdogan có quan điểm phản đối Israel, một đồng minh then chốt của Mỹ, liên quan đến cuộc chiến ở Gaza.

“Tổng thống Trump có ảnh hưởng to lớn. Tôi tin rằng chúng ta có thể vượt qua tất cả thách thức và các vấn đề trong khu vực”, ông Erdogan nói với các phóng viên qua lời phiên dịch.

Ông Erdogan muốn định vị Thổ Nhĩ Kỳ là một điểm tựa ổn định trong giai đoạn biến động. Ông tin rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể đóng vai trò thiết yếu cho an ninh châu Âu và có khả năng bắc cầu qua các chia rẽ địa chính trị. 

Thổ Nhĩ Kỳ cũng tin rằng họ đã nổi lên như một nhà trung gian đáng tin cậy ở khu vực Biển Đen, duy trì quan hệ với cả Ukraine và Nga.