Nhiều nguồn tin cho biết Iran đã sơ tán máy ly tâm và uranium khỏi các cơ sở hạt nhân trước khi bị Mỹ tấn công. Nước này cũng tích lũy được kiến thức hạt nhân suốt vài thập kỷ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng các cuộc không kích của Mỹ ngày 21/6 “phá huỷ triệt để” các cơ sở hạt nhân của Iran là Fordow, Natanz và Isfahan. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ mức độ thiệt hại thực sự và tác động lâu dài đối với chương trình hạt nhân của Iran sẽ như thế nào.
Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (AEOI) xác nhận các cuộc tấn công đã xảy ra tại các cơ sở Fordow, Isfahan và Natanz, nhưng khẳng định rằng chương trình hạt nhân của họ sẽ không bị dừng lại.
Chưa thể biết thiệt hại thực sự
Cuộc tấn công của Mỹ, mật danh Búa Đêm, được thực hiện bởi 7 máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit bay từ Mỹ và tàu ngầm lớp Ohio. Các máy bay ném tổng cộng 14 quả bom xuyên phá GBU-57, mỗi quả nặng khoảng 14 tấn và mang đầu đạn 2,5 tấn, xuống các cơ sở hạt nhân của Iran.
 |
| Ngày 22/6, Mỹ thông báo cách thực hiện chiến dịch Búa Đêm nhằm vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran. Ảnh: Reuters. |
Fordow, mục tiêu khó tấn công nhất trong các cơ sở hạt nhân của Iran, nơi có các thiết bị làm giàu uranium, là mục tiêu chính của chiến dịch. Các báo cáo cho biết địa điểm này nằm sâu 45-90 mét dưới lớp đá nền.
Video từ hiện trường cho thấy một vụ cháy ngay sau cuộc tấn công, và hình ảnh vệ tinh ngày 22/6 cho thấy một số dấu hiệu thiệt hại nhưng chưa thể kết luận chính xác, theo The Guardian. Cụ thể, địa hình của một khu vực có vẻ đã trở nên phẳng hơn phẳng và có một số vết đá vỡ gần hai hố bom.
2 quan chức Israel nói với New York Times rằng có thiệt hại nghiêm trọng tại Fordow, nhưng địa điểm này không bị phá hủy hoàn toàn. Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), Rafael Grossi, cho biết đến nay, cơ quan này cũng như bất kỳ ai khác cũng không thể đánh giá về mức độ thiệt hại dưới lòng đất.
 |
| Ảnh vệ tinh cơ sở hạt nhân Fordow sau vụ tấn công của Mỹ ngày 21/6 cho thấy các hố bom và địa hình có thay đổi, nhưng chưa thể xác định thiệt hại. Ảnh: Maxar. |
Trung tâm công nghệ hạt nhân Isfahan đã bị tấn công bởi các tên lửa hành trình Tomahawk được bắn từ tàu ngầm. Video được đăng trên mạng xã hội cho thấy một vụ nổ tại địa điểm này vào ngày 21/6.
Theo IAEA, ngoài 4 tòa nhà bị tấn công trước đó bởi các cuộc không kích của Israel, đã có thêm 6 tòa nhà khác tại cơ sở này chịu thiệt hại sau ngày 21/6, bao gồm một cơ sở sản xuất thanh nhiên liệu uranium. Tuy nhiên, các cơ sở bị tấn công tại Isfahan không chứa vật liệu hạt nhân hoặc chỉ chứa một lượng nhỏ uranium tự nhiên hoặc uranium được làm giàu ở mức độ thấp.
Natanz đã bị thiệt hại trước đó bởi các cuộc không kích đầu tiên của Israel trong cuộc xung đột. Các đánh giá khi đó cho thấy Israel đã tấn công vào nhà máy cung cấp năng lượng cho máy ly tâm. Có vẻ như khu vực đặt máy ly tâm làm giàu uranium dưới lòng đất của Natanz là mục tiêu trong cuộc không kích ngày 21/6. Hình ảnh vệ tinh sau cuộc tấn công cho thấy thiệt hại mới ở các tòa nhà trên mặt đất và hố bom mới tại trung tâm địa điểm này.
Chương trình hạt nhân của Iran chưa bị huỷ diệt
Iran tuyên bố rằng họ đã sơ tán các cơ sở này từ nhiều ngày trước, và hình ảnh vệ tinh từ vài ngày trước cho thấy có sự di chuyển xe tải bất thường tại Fordow. 3 ngày trước các cuộc tấn công của Mỹ, 16 xe tải chở hàng đã được nhìn thấy gần đường hầm vào Fordow.
Trước đó, Iran đã thông báo vào ngày 22/5 rằng họ đang có kế hoạch thực hiện "các biện pháp đặc biệt" để bảo vệ kho uranium của mình trong trường hợp Israel tấn công.
 |
| Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi thăm triển lãm thành tựu hạt nhân của Iran tháng 4 năm 2025. Đến nay Iran đã thu thập nhiều kiến thức kỹ thuật trong chương trình hạt nhân kéo dài nhiều thập kỷ. Ảnh: Reuters. |
Đến nay, IAEA vẫn không biết chi tiết về những biện pháp này và đã mất dấu vị trí của kho uranium làm giàu mức độ cao của Iran, vì các cuộc tấn công quân sự liên tục của Israel đã ngăn cản việc thanh tra.
Hassan Abedini, quan chức đài truyền hình nhà nước Iran, cho biết Iran đã sơ tán cả 3 cơ sở hạt nhân từ lâu. "Kho uranium đã được chuyển ra khỏi các trung tâm hạt nhân và không còn vật liệu nào ở đó có thể gây ra bức xạ và ảnh hưởng đến người dân", ông nói.
Giám đốc AEOI, Mohammad Eslami, tuyên bố vào tháng này rằng Iran có một cơ sở làm giàu hạt nhân khác "ở một vị trí an toàn và không thể bị tấn công", nơi có thể đặt các máy ly tâm. Iran cũng có hàng nghìn nhà khoa học và kỹ sư làm việc tại hàng chục địa điểm khác nhau trên khắp đất nước.
Các nhà phân tích từ lâu đã tranh luận rằng mặc dù có thể làm gián đoạn chức năng vật lý của một cơ sở hạt nhân và kìm hãm một chương trình hạt nhân thông qua các vụ tấn công và ám sát, kiến thức kỹ thuật mà Iran có được trong chương trình hạt nhân kéo dài nhiều thập kỷ là điều không thể tiêu hủy.
Câu hỏi đặt ra là liệu các cuộc tấn công của Mỹ-Israel có đủ để buộc Iran đầu hàng, hay liệu sẽ khuyến khích chính quyền Iran tăng tốc nỗ lực sản xuất vũ khí hạt nhân.
Dùng ChatGPT thế nào để không tạo ra nội dung vô tri
Sự phát triển của AI mở ra nhiều tiềm năng nhưng cũng có không ít mối lo đối với ngành xuất bản, đặc biệt là nhóm tác giả viết sách.
Các tác giả sách cần phải chấp nhận sự vươn lên của AI, sử dụng chúng như một "siêu trợ lý" thay vì chối bỏ trào lưu. Chia sẻ với Tri thức - Znews, nhiều cây viết cho rằng người làm sách vẫn có thể đứng vững trong thời đại AI nếu biết cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo.
Showroom: D11-47 KĐT Geleximco Lê Trọng Tấn, Hà Đông, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Email: info@daisan.vn