Mỹ điều máy bay ‘đánh hơi hạt nhân’ tới gần căn cứ của Nga

Máy bay WC-135R của Mỹ được thiết kế để theo dõi các vụ thử hạt nhân trong khí quyển, đã bay gần các căn cứ hạt nhân ở phía tây bắc nước Nga.

Tờ Newsweek đưa tin, trang web theo dõi chuyến bay Flightradar24 ghi nhận, máy bay WC-135R của Không quân Mỹ đã cất cánh từ RAF Mildenhall, một căn cứ lớn ở miền đông nước Anh trước khi bay về hướng bắc dọc theo bờ biển phía tây Na Uy. 

Máy bay của Mỹ được xác định mang mã hiệu COBRA29 sau đó bay vòng quanh biển Barents, phía bắc khu vực Murmansk và phía tây quần đảo Novaya Zemlya của Nga ở Bắc Cực vào ngày 5/8, trước khi quay trở lại Anh gần 14 giờ sau đó.

Khu vực Murmansk ở tây bắc nước Nga giáp với các nước thành viên NATO là Na Uy và Phần Lan cũng như là nơi hoạt động của một số căn cứ hải quân và không quân chiến lược, bao gồm các cơ sở phục vụ Hạm đội Phương Bắc đóng vai trò quan trọng trong kho vũ khí hạt nhân của Nga.

WC-135W Constant Phoenix, mệnh danh "máy bay đánh hơi hạt nhân", được phát triển từ nền tảng vận tải cơ Boeing C-135. Máy bay làm nhiệm vụ thu thập dữ liệu từ khí quyển với mục đích hỗ trợ Hiệp ước cấm thử hạt nhân một phần năm 1963 giữa Mỹ, Liên Xô và Anh. Theo Không quân Mỹ, máy bay có thể "phát hiện các đám mây phóng xạ theo thời gian thực".

Trong những tuần gần đây, Mỹ và Anh đã cử máy bay do thám thực hiện nhiều chuyến bay gần khu vực Murmansk của Nga.

Các nhà phân tích theo dõi chuyến bay trực tuyến nhận định, điều này cho thấy Nga có thể sớm tiến hành thử nghiệm tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân 9M730 Burevestnik tại bãi phóng trên quần đảo Novaya Zemlya. Quần đảo xa xôi hẻo lánh này lâu nay là nơi diễn ra các vụ thử nghiệm hạt nhân của Nga.

NATO gọi tên lửa Burevestnik là SSC-X-9 Skyfall. Theo Nga, vũ khí này chạy bằng năng lượng nguyên tử và có thể mang đầu đạn hạt nhân, có khả năng né tránh hệ thống phòng không của phương Tây và di chuyển gần như không giới hạn.

Ông Decker Eveleth, nhà phân tích của tổ chức tư vấn CNA, người đã có nhiều bài viết về Burevestnik, đã chia sẻ trên mạng xã hội ảnh chụp màn hình chuyến bay của WC-135R. Ông cho rằng, chuyến bay này có thể liên quan đến "một cuộc thử nghiệm tên lửa Burevestnik tiềm năng" của Nga. Ông cũng nhấn mạnh, bãi thử tại Pankovo trên đảo Novaya Zemlya đang "hoạt động".

Theo Hiệp hội Kiểm soát vũ khí, tổ chức phi lợi nhuận tại Mỹ, phần lớn các vụ thử hạt nhân trong nhiều thập kỷ qua đều được thực hiện dưới lòng đất. Hiệp ước cấm thử hạt nhân một phần năm 1963 đã chấm dứt gần như mọi vụ thử nghiệm trên không, vốn rất phổ biến trong những ngày đầu phát triển vũ khí hạt nhân.

Hiệp hội Kiểm soát vũ khí thống kê, tổng cộng 528 vụ thử vũ khí hạt nhân ban đầu liên quan đến các vụ nổ trong khí quyển và làm phát tán vật liệu phóng xạ. Lần gần nhất, Nga thực hiện thử hạt nhân là vào cuối năm 1990.

Hôm 4/8, Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố, Moscow đã không còn bị ràng buộc bởi Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) ký năm 1987 với Mỹ. Theo Bộ Ngoại giao Nga, các điều kiện duy trì hiệp ước INF "đã không còn tồn tại" và Moscow cũng không còn bị ràng buộc với các hạn chế tự nguyện về việc triển khai tên lửa tầm trung và tầm ngắn.

INF được ký kết giữa Liên Xô và Mỹ vào tháng 12/1987, cấm các bên triển khai tên lửa phóng từ mặt đất có tầm bắn từ 500 – 5.500km. Song, INF đã sụp đổ vào năm 2019 khi Washington đơn phương rút khỏi hiệp ước với lý do Nga vi phạm. Moscow sau đó bác bỏ cáo buộc này và tố ngược rằng Mỹ đang phát triển các loại tên lửa bị cấm.