Mỹ chứng nhận thuốc ngừa HIV Yeztugo của Gilead Sciences

Loại thuốc phòng HIV mới chỉ cần tiêm 2 lần/năm và có hiệu quả cao hơn loại uống hằng ngày, được ca ngợi là 'bước đột phá lớn' trong phòng chống AIDS.

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ vừa chứng nhận loại thuốc tiêm hai lần một năm phòng ngừa HIV của Gilead Sciences, một động thái được công ty ca ngợi là bước đột phá lớn trong cuộc chiến chống lại loại vi rút thường lây truyền qua đường tình dục này.

Thuốc ngăn ngừa lây truyền HIV, được gọi là thuốc dự phòng trước phơi nhiễm hoặc PrEP, đã ra đời cách đây hơn một thập niên. Tuy nhiên, chúng vẫn chưa tạo ra tác động đáng kể trong việc phòng chống AIDS vì thường cần uống một viên mỗi ngày.

"Đây là một ngày lịch sử trong cuộc chiến chống lại HIV kéo dài hàng thập niên", Chủ tịch kiêm CEO Gilead Sciences Daniel O'Day phát biểu.

Thuốc Lenacapavir, được tiếp thị dưới thương hiệu Yeztugo, đã được chứng minh là có thể giảm nguy cơ lây truyền HIV hơn 99,9% ở người lớn và thanh thiếu niên, khiến nó có chức năng tương tự một loại vắc xin mạnh.

Công ty đã tiến hành 2 thử nghiệm lâm sàng lớn. Thử nghiệm đầu tiên, với sự tham gia của hơn 2.000 phụ nữ ở châu Phi, đã giúp giảm 100% các ca nhiễm và chứng minh được tính ưu việt so với viên thuốc uống hằng ngày là Truvada.

Trong thử nghiệm thứ hai, với sự tham gia của hơn 2.000 nam giới và những người có giới tính đa dạng, chỉ có hai ca nhiễm HIV được ghi nhận, cho thấy tỷ lệ phòng ngừa là 99,9%, một lần nữa vượt qua Truvada.

Các tác dụng phụ được ghi nhận bao gồm phản ứng tại chỗ tiêm, đau đầu và buồn nôn.

Bất chấp những kết quả ấn tượng, sự kỳ vọng có thể giảm bởi giá thuốc sẽ cao. Một loại thuốc tiêm phòng ngừa HIV tác dụng kéo dài trước đó là Cabotegravir, được tiêm hai tháng một lần và đã được FDA phê chuẩn vào năm 2021, có giá hàng chục ngàn USD/năm và vẫn chưa tạo ra tác động lớn trên toàn cầu.

Trong khi Gilead Sciences chưa tiết lộ giá của Yeztugo, các nhà phân tích ước tính chi phí tại Mỹ có thể lên tới 25.000 USD mỗi năm. Giá niêm yết hiện tại của Lenacapavir cho mục đích sử dụng đã được chấp thuận trước đây để điều trị HIV là 39.000 USD/năm, dù mức giá dự kiến sẽ giảm khi được sử dụng như một biện pháp phòng ngừa.

Các nhà hoạt động đang kêu gọi Gilead Sciences giảm giá mạnh để góp phần chấm dứt đại dịch HIV.

Vào tháng 10, Gilead đã ký thỏa thuận với 6 công ty dược phẩm để sản xuất và phân phối các phiên bản thuốc gốc tại 120 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Thỏa thuận này đang chờ phê duyệt theo quy định.