Mỹ âm thầm thúc đẩy sự thống trị toàn cầu của đồng USD

Trong bối cảnh Trung Quốc đang thách thức sự thống trị của đồng bạc xanh, Washington tìm cách khuyến khích nhiều quốc gia sử dụng đồng USD làm tiền tệ chính thức.

Mỹ được cho là đang âm thầm xem xét chiến lược nhằm thúc đẩy việc sử dụng đồng USD trên thị trường toàn cầu. Ảnh: Reuters.

Từ tháng 8, các cố vấn cấp cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tục tổ chức nhiều cuộc họp với giới chuyên gia, nhằm tìm ra cách khuyến khích thêm nhiều quốc gia sử dụng đồng USD làm đồng tiền chủ chốt hoặc dự trữ.

Một trọng tâm trong chiến lược này là hướng tới các nền kinh tế mới nổi đang gặp khăn, trong đó ứng viên hàng đầu là Argentina, sau đó là các nền kinh tế nhỏ như Lebanon, Pakistan, Ghana, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Venezuela và Zimbabwe.

Thách thức từ phía Trung Quốc

Theo Financial Times, trong mùa hè vừa qua, các quan chức Bộ Tài chính và Nhà Trắng đã gặp Giáo sư Steve Hanke - chuyên gia hàng đầu về "USD hóa" thuộc Đại học Johns Hopkins - để thảo luận cách thức thúc đẩy chính sách này.

"Họ đang nghiên cứu rất nghiêm túc, nhưng chưa có quyết định cuối cùng", ông Hanke nói.

Nguồn tin cho biết giới chức Mỹ tỏ ra lo ngại trước chiến dịch do Trung Quốc dẫn dắt nhằm giảm sử dụng USD trong các giao dịch xuyên biên giới giữa các thị trường mới nổi. Ông Hanke tiết lộ rằng một "nhân vật chính trị" có liên hệ với Nhà Trắng đã nêu rõ mối quan ngại đó trong cuộc họp cuối tháng 8.

"Nhân vật đó nói rõ điều tôi vốn đã nhận thấy: Có một nhóm cấp cao trong chính quyền quan tâm đến việc củng cố vai trò quốc tế của đồng USD", ông Hanke cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng sáng kiến "USD hóa" này gắn liền với nỗ lực mở rộng sử dụng các đồng stablecoin được bảo chứng bằng USD.

Theo phân tích của tổ chức tài chính J.P. Morgan, có hai yếu tố chính đang dần bào mòn vị thế thống trị của đồng USD. Thứ nhất là sự suy giảm niềm tin vào nền kinh tế Mỹ, bắt nguồn từ tình trạng chia rẽ trong chính quyền và những chính sách thuế gây tranh cãi của ông Donald Trump, khiến giới đầu tư lo ngại về tính ổn định dài hạn.

Thứ hai là động lực bên ngoài, khi các nền kinh tế lớn và mới nổi ngày càng thúc đẩy việc sử dụng các đồng tiền thay thế.

J.P. Morgan nhận định "về bản chất, quá trình phi USD hóa có thể làm thay đổi cán cân quyền lực giữa các quốc gia và tái định hình cấu trúc của nền kinh tế toàn cầu cũng như thị trường tài chính quốc tế".

Chính vì vậy, Washington ngày càng lo ngại trước chiến lược "phi USD hóa" mà Bắc Kinh theo đuổi, bao gồm việc mở rộng sử dụng đồng nhân dân tệ (RMB) và các loại tiền tệ khác trong thương mại quốc tế.

Mỹ ngày càng lo ngại về nỗ lực phi USD hóa của Trung Quốc, bao gồm việc thúc đẩy sử dụng đồng nhân dân tệ và các loại tiền tệ khác cho thương mại quốc tế. Ảnh: Reuters.

Giới phân tích cảnh báo xu hướng này có thể làm suy yếu đồng USD - một trong những công cụ quyền lực nhất của Mỹ vốn đóng vai trò trụ cột trong cả thương mại, tài chính và ngoại giao toàn cầu.

Bất chấp những đe dọa áp thuế trừng phạt từ chính quyền ông Trump, Trung Quốc vẫn kiên trì thúc đẩy ký kết các thỏa thuận hoán đổi tiền tệ song phương với nhiều đối tác thương mại và khuyến khích thanh toán bằng nội tệ nhằm giảm phụ thuộc vào USD.

Mới đây, Bắc Kinh đã tăng gấp đôi hạn mức hoán đổi tiền tệ với Hàn Quốc, một động thái được giới quan sát cho rằng nhằm nâng cao vai trò quốc tế của đồng nhân dân tệ và củng cố dự trữ tài chính để ứng phó với rủi ro từ các lệnh trừng phạt phương Tây.

Không dừng lại ở đó, Trung Quốc còn mở rộng giao dịch dầu khí bằng nhân dân tệ với Nga và các nước vùng Vịnh - bước đi được đánh giá là có thể thách thức vai trò thống trị lâu nay của đồng USD trong lĩnh vực định giá năng lượng toàn cầu.

Theo dữ liệu của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), tỷ trọng thanh toán quốc tế bằng đồng nhân dân tệ hiện đã vượt 5% - mức cao nhất trong lịch sử, phản ánh nỗ lực rõ rệt của Bắc Kinh trong việc đưa đồng tiền của mình tiến gần hơn tới vị thế toàn cầu.

Người phát ngôn Nhà Trắng xác nhận đã có cuộc gặp với ông Hanke nhưng nhấn mạnh chưa có quyết định chính thức nào được đưa ra. "Tổng thống Trump nhiều lần khẳng định cam kết duy trì sức mạnh và quyền lực của đồng USD. Giống như với nhiều vấn đề quan trọng khác, chính quyền thường xuyên tham khảo ý kiến chuyên gia bên ngoài", phát ngôn viên Kush Desai cho biết.

"Những cuộc trao đổi này không phản ánh lập trường chính thức hay định hướng chính sách của chính quyền", ông Desai nói thêm.

Hướng tới các nền kinh tế mới nổi và gặp khó khăn

Những cuộc thảo luận diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang can dự nhằm xoa dịu khủng hoảng tài chính tại Argentina. Nhiều nhà hoạch định chính sách và kinh tế học cho rằng nền kinh tế Mỹ Latinh này là ứng viên tiềm năng cho việc "USD hóa" do liên tục mất niềm tin vào đồng peso, dù cả Washington lẫn Buenos Aires đều khẳng định chưa cân nhắc nghiêm túc giải pháp này.

Argentina đang trở thành tâm điểm chú ý khi quốc gia Nam Mỹ này tiếp tục vật lộn với cuộc khủng hoảng tiền tệ nghiêm trọng, trong bối cảnh lạm phát hàng năm đã vượt mốc 200% vào đầu năm nay.

"USD hóa" từng là cam kết trọng tâm trong chiến dịch tranh cử của Tổng thống Argentina Javier Milei 2023. Ảnh: Reuters.

Sau khi nhận gói hỗ trợ tài chính 20 tỷ USD từ Mỹ, chính quyền của Tổng thống Argentina Javier Milei được kỳ vọng sẽ có thêm dư địa để khởi động loạt cải cách kinh tế mạnh mẽ nhằm ổn định thị trường và khôi phục niềm tin của nhà đầu tư. Nhà kinh tế học kỳ cựu Jay Newman nhận định rằng việc USD hóa hoàn toàn nền kinh tế Argentina có thể là "chìa khóa phá vỡ vòng luẩn quẩn" của tình trạng mất giá đồng nội tệ và dòng vốn tháo chạy liên miên. "Nếu không thực hiện điều đó, mỗi khi USD được bơm vào nền kinh tế, chúng sẽ nhanh chóng bị rút sạch bởi giới tài phiệt và những người nắm giữ tài khoản ngân hàng ở nước ngoài", ông cảnh báo.Tuy nhiên, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cảnh báo việc "USD hóa" có thể khiến Argentina tăng trưởng chậm do phải tuân theo chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Một số nền kinh tế nhỏ hơn ở Mỹ Latinh như Ecuador và El Salvador hiện đã sử dụng USD làm tiền tệ chính thức. Bên cạnh tiền giấy, ông Hanke cho biết chính quyền Mỹ cũng đang thúc đẩy việc mở rộng sử dụng các stablecoin - loại tiền số được neo theo giá trị của đồng USD. Washington coi đây là công cụ hiện đại, dựa trên công nghệ blockchain, nhằm củng cố vị thế toàn cầu của đồng bạc xanh trong hệ thống tài chính số hóa. Tháng 7 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký ban hành Đạo luật Genius Act - khung pháp lý đầu tiên điều chỉnh hoạt động của các đồng tiền số ổn định được neo theo tiền pháp định. Đạo luật này mở ra khả năng thanh toán và chuyển giao tài sản kỹ thuật số, nhưng yêu cầu các stablecoin phải được bảo chứng bằng tài sản có tính thanh khoản cao như USD hoặc trái phiếu chính phủ Mỹ ngắn hạn. "Điều này mang lại lợi ích kép, vừa bảo vệ sức mạnh của đồng USD, vừa củng cố vị thế của nước Mỹ", ông Trump tuyên bố khi ký ban hành đạo luật. Tri Thức - Znews giới thiệu độc giả Tủ sách kiến thức kinh tế với đa dạng cuốn sách, câu chuyện trong lĩnh vực kinh doanh, kinh tế. Những cuốn sách, câu chuyện trong Tủ sách không đơn thuần là những tác phẩm của tri thức mà còn chứa đựng bí quyết, kinh nghiệm quý báu từ các tác giả, nhà quản lý có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong ngành.

Đọc sách không chỉ giúp tiếp cận những kiến thức mới mà còn giúp mở rộng tầm nhìn và phát triển bản thân. Tủ sách kiến thức kinh tế mong muốn lan tỏa tri thức trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời phát triển văn hóa đọc cho người Việt.