Mượn tiền ngân hàng cho bạn vay nhưng không làm hợp đồng, có thể khởi kiện không?

Tôi vay ngân hàng 70 triệu đồng trong 3 năm để giúp người bạn chữa trị cho mẹ nhưng giờ bạn không muốn trả khoản nợ này nữa.

Trong 1 năm rưỡi đầu tiên, bạn trả góp hằng tháng cho ngân hàng nhưng từ tháng 9-2023 đến nay, bạn không muốn trả khoản nợ này nữa.

Trong lúc cho mượn thì tôi không làm hợp đồng, hiện tại vẫn còn tin nhắn giữa tôi và bạn về khoản nợ. Tôi có thể kiện bạn ấy được không?

- Luật sư Mai Trần (Đoàn luật sư TP.HCM) trả lời:

Đối với câu hỏi của bạn, bạn đưa ra dữ kiện rằng lúc cho mượn tiền các bên không làm hợp đồng nhưng vẫn còn tin nhắn giữa bạn và người bạn về khoản nợ.

Tuy việc vay mượn không lập thành văn bản theo cách hiểu thông thường là phải bằng giấy trắng mực đen nhưng vẫn còn tin nhắn giữa hai bên.

Về hình thức của một giao dịch dân sự, pháp luật quy định giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc hành vi cụ thể.

Theo điều 119 Bộ luật Dân sự 2015: "Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản".

Như vậy việc vay mượn tiền qua tin nhắn giữa hai bên cũng được xem là giao dịch bằng văn bản, đáp ứng về mặt hình thức của một giao dịch dân sự.

Về việc vay tài sản, điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: "Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định".

Bạn cần xem kỹ lại phần tin nhắn trao đổi giữa hai bên có đề cập chi tiết đến số tiền vay, hạn trả, lãi suất hay không.

Nếu người vay vi phạm về thời hạn trả theo thỏa thuận của các bên và làm phát sinh thiệt hại đối với bạn thì bạn có quyền khởi kiện tranh chấp về giao dịch dân sự, hợp đồng dân sự tại tòa án có thẩm quyền.

Trường hợp hai bên không có thỏa thuận về hạn trả thì bạn cần có động thái ấn định một hạn trả cụ thể, khi người vay vi phạm hạn trả này thì mới có thiệt hại phát sinh cho bạn và lúc này mới phát sinh quyền khởi kiện vụ án dân sự.

Về phần khoản vay giữa bạn và ngân hàng, do bạn trực tiếp vay tiền từ ngân hàng nên bạn có nghĩa vụ trả nợ khoản vay này cho ngân hàng theo các điều kiện và điều khoản đã ký kết tại hợp đồng vay.

Nếu nhận thấy việc vi phạm hợp đồng vay dẫn đến thiệt hại phát sinh, ngân hàng cũng có quyền khởi kiện bạn tại tòa án có thẩm quyền.