Mục đích chính của nền tảng blockchain quốc gia

NDAChain là nền tảng blockchain do Việt Nam phát triển giúp xác thực nguồn gốc sản phẩm một cách minh bạch và không thể làm giả, cho phép người tiêu dùng kiểm tra thông tin thật của hàng hóa.

4 tháng đầu năm 2025 các cơ quan chức năng tại Việt Nam bắt giữ và xử lý hơn 34.000 vụ vi phạm về hàng giả hàng nhái, khởi tố hình sự hơn 2.100 đối tượng và thu nộp ngân sách Nhà nước hơn 4.800 tỷ đồng. Chỉ trong 4 tháng, số vụ vi phạm bị phát hiện đã bằng 3/4 năm 2024. Các con số, được một đại biểu Quốc hội đoàn Kon Tum dẫn ra vào ngày 17/6 trong kỳ họp vừa qua, cho thấy hàng giả hàng nhái trở thành một vấn đề nóng và không có dấu hiệu thuyên giảm.Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), hàng giả chiếm khoảng 3,3% thương mại toàn cầu, gây thiệt hại hàng trăm tỷ USD mỗi năm. Tại Việt Nam, vấn nạn này gần đây liên tục xuất hiện trong các lĩnh vực “nhạy cảm” như thực phẩm, dược phẩm và hàng tiêu dùng. Khi các kênh bán hàng nở rộ, từ các nền tảng thương mại điện tử đến bán “qua tay” trên các mạng xã hội, bất kỳ ai cũng có thể trở thành người bán và mặt hàng nào cũng có thể bán được. Trong khi đó người tiêu dùng không có nhiều cách để tự mình xác thực, các phương pháp chống giả như tem vỡ, mã QR, thậm chí cả mã chống giả SMS đều có thể bị sao chép.Giải pháp blockchainTrong bối cảnh này, Hiệp hội dữ liệu quốc gia cho biết đã phát triển NDAChain, blockchain quốc gia của Việt Nam cung cấp hạ tầng lưu trữ và truy xuất dữ liệu minh bạch cho nhiều lĩnh vực. Một trong số các ứng dụng đang được triển khai là chống hàng giả. NDAChain là nền tảng blockchain quốc gia do Hiệp hội dữ liệu quốc gia dự kiến triển khai diện rộng trên toàn quốc. Ảnh: NDA. Blockchain là công nghệ để lưu giữ dữ liệu mà không cần một máy chủ trung tâm. Mỗi thông tin khi được ghi lên blockchain gần như không thể bị chỉnh sửa hoặc xóa mà không để lại dấu vết. Và chính điều đó khiến nó hữu ích trong việc xác minh tính thật giả của bất cứ thứ gì có thể gắn mã số như sản phẩm, văn bằng, hồ sơ. Đây cũng là công nghệ góp phần xây dựng nên các hệ thống tiền mã hoá lớn nhất hiện nay như Bitcoin, Ethereum.Blockchain quốc gia cho phép gắn định danh số (DID) cho từng sản phẩm, ghi lại toàn bộ hành trình từ sản xuất, vận chuyển đến phân phối. “Người tiêu dùng chỉ cần quét mã QR hoặc scan chip định danh để kiểm tra thông tin, đảm bảo tính xác thực của sản phẩm”, Trung tâm Dữ liệu Quốc gia cho biết.NDAChain là nền tảng lõi (Layer 1) trong hệ sinh thái dữ liệu quốc gia, hỗ trợ các hệ thống quốc gia (Layer 2) như Nền tảng định danh phi tập trung quốc gia, Sàn dữ liệu quốc gia và sàn giao dịch tài sản số quốc gia, hệ thống NAPAS, các blockchain Layer 2 của tập đoàn như SunGroup, Masan, VNVC, Sovico. Layer 3 là các ứng dụng tiện ích dân sinh như Zalo, VNPay, Be, giao diện trực tiếp với người dùng. Mỗi khối dữ liệu được gắn thời gian, bảo mật bằng mã hóa, và một khi đã ghi vào chuỗi, không thể chỉnh sửa hay xóa bỏ mà không để lại dấu vết. Tính chất minh bạch và phi tập trung này khiến blockchain trở thành “tiêu chuẩn vàng” trong việc xác thực. NDAChain là Layer 1 trong hệ sinh thái số. Ảnh: NDA. Trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc, blockchain giúp theo dõi toàn bộ vòng đời của sản phẩm – từ nguyên liệu, sản xuất, vận chuyển, đến tay người tiêu dùng mà không ai có thể can thiệp để “bẻ cong sự thật”. Người dân chỉ cần một thao tác quét mã là có thể tra cứu thông tin đáng tin cậy, thay vì phải nghi ngờ hay phán đoán.Khả năng nhân rộng trong tương laiNgoài chống hàng giả, blockchain quốc gia còn giải quyết các vấn đề xã hội khác như gian lận tài chính, buôn lậu và quản lý hành chính. Ví dụ, trong quản lý thuế, blockchain có thể minh bạch hóa giao dịch, giảm thất thoát ngân sách. Trong lĩnh vực giáo dục, nó giúp xác thực bằng cấp, ngăn chặn nạn bằng giả. Tính phi tập trung của blockchain đảm bảo rằng không một cá nhân hay tổ chức nào có thể thao túng dữ liệu, từ đó củng cố niềm tin của xã hội.Tuy nhiên, để mô hình này thực sự hữu ích, không chỉ công nghệ là đủ. Doanh nghiệp phải thực sự tham gia vào hệ thống, cập nhật dữ liệu sản xuất lên nền tảng. Doanh nghiệp có thể tích hợp NDAChain vào chuỗi cung ứng để ghi lại thông tin về nguồn gốc, quy trình sản xuất và phân phối. Không còn là một công nghệ thử nghiệm, blockchain đang được các quốc gia phát triển như Estonia, Hàn Quốc, Singapore, UAE triển khai làm nền tảng cho chính phủ điện tử, định danh số, y tế và quản lý chuỗi cung ứng. Estonia – một hình mẫu về chính phủ số – đã áp dụng blockchain từ năm 2008 để đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu công dân. Singapore sử dụng công nghệ sổ cái phân tán trong nền tảng định danh số quốc gia SingPass, giúp người dân thực hiện hơn 2.000 dịch vụ công trực tuyến một cách an toàn. Các tính năng kỹ thuật của NDAChain. Ảnh: NDA. Ở thời điểm hiện tại, NDAChain đã được tích hợp với một số thương hiệu và nền tảng lớn, nhưng vẫn còn là một nền tảng đang phát triển. Tức là, sẽ cần thời gian để hệ thống này phủ rộng và được sử dụng rộng rãi. “Không có công cụ chống hàng giả nào có thể đạt hiệu quả nếu không có sự tham gia của nhiều bên cùng lúc”, Trung tâm đánh giá.NDAChain chính thức hoạt động từ quý 1/2025, tích hợp với nền tảng định danh phi tập trung quốc gia, xử lý khoảng 20.000 giao dịch/ngày (dữ liệu con người, vật phẩm, nơi chốn, hoạt động). Mạng lưới nút xác thực giai đoạn đầu bao gồm Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, Bộ Công an, SunGroup, Zalo, Masan, MISA, Sovico, VNVC. Một số ứng dụng xác thực đã được triển khai, hỗ trợ quản lý định danh và dữ liệu an toàn.Trung tâm cho biết, trong quý 3 và quý 4 năm nay, NDAChain sẽ được tích hợp vào Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, thiết lập Trung tâm làm nút xác thực gốc. Sau đó, sẽ mở rộng mạng lưới với các nút xác thực tại các tỉnh/thành phố lớn, doanh nghiệp, viện nghiên cứu và trường đại học. Rủi ro từ những đồng tiền ảo như Pi, Bitcoin

Tiền ảo, đặc biệt là Bitcoin và Pi, đã trở thành một hiện tượng tài chính toàn cầu, thu hút sự chú ý của giới đầu tư cũng như các cơ quan quản lý. Tuy nhiên, đi kèm với sự phát triển nhanh chóng, tiền ảo cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro đáng lo ngại, từ pháp lý, bảo mật, gian lận đến biến động thị trường.