Mùa nước nổi với những lo âu của người dân vùng Đồng Tháp Mười

Mùa nước nổi năm 2025 không còn mang phù sa, tôm cá như xưa mà nước dâng cao nhấn chìm ruộng vườn, nhà cửa, khiến người dân vùng Đồng Tháp Mười 'oằn mình' trong lo âu và chia cắt.

Những lo âu trong mùa nước nổi

Với người miền Tây chứ không riêng vùng Đồng Tháp Mười (Tây Ninh), mùa nước nổi từng là mùa no đủ. Nước dâng cao mang về tôm cá, phù sa, giúp nông dân có niềm vui mưu sinh. Thế nhưng, năm 2025, triều cường và mưa lớn liên tiếp đã biến mùa nước nổi thường niên thành mùa chia cắt giao thông và thiệt hại cây trồng.

Tại xã Vĩnh Châu, tỉnh Tây Ninh (trước đây là H.Tân Hưng, Long An), hàng trăm căn nhà ngập sâu, vườn cây ăn trái chỉ còn nửa thân nhô lên giữa biển nước mênh mông. "Không nghĩ là ngập vậy luôn. Từ năm 2000 tới giờ chưa thấy nước dâng cao như vầy. Tôi phải ôm con gái nhỏ vào lòng, ngồi trên xuồng, tay bấu chặt vào cột nhà", chị Yến Nhi (ở xã Vĩnh Châu) kể về đêm đầu tiên nước ngập toàn bộ mặt sàn nhà mình.

Ngôi nhà nhỏ là thành quả hơn 10 năm dành dụm của vợ chồng chị Nhi và anh Đoàn. Cả gia đình 4 người của chị phải ngủ trên chiếc giường cao kê dạt bằng gạch, cạnh bên là chiếc xuồng để phòng giữa đêm nước dâng cao hơn. Hầu hết đồ đạc nặng như bàn ghế thì kê cao hoặc treo lủng lẳng giữa nhà, còn vật dụng thiết yếu như bếp, chén… thì chất lên chiếc xuồng mua vội với giá 3 triệu đồng trong những ngày đầu nước lên.

"Xuồng này thường dùng đi bắt cá những ngày nước nổi, không ngờ năm nay tôi phải mua làm bếp nấu ăn, để đồ đạc thiết yếu và phòng nước lên bất chợt. Cả tháng nay, hễ mưa là hai vợ chồng ngồi rầu suốt đêm, không dám ngủ", chị Yến Nhi nói.

Gần đó, gia đình ông Hướng vừa dọn về căn nhà mới xây chưa đầy một năm, nay cũng chìm trong biển nước. Ông bà đành gửi cháu nội về quê ngoại, còn mẹ già 75 tuổi phải nhờ người quen đưa đi sơ tán. "Nhà giờ chỉ còn hai vợ chồng, chỗ nấu ăn cũng là thử thách lớn, ngồi nhìn nước mà rơi nước mắt", ông Hướng nói.

Vợ chồng ông Nguyễn Huệ (đều ngoài 80 tuổi, ở xã Khánh Hưng, Tây Ninh) sống neo đơn trong căn nhà cũ. Mỗi ngày, ông bà phải lội nước gần 300 m ra đầu đường mua nhu yếu phẩm, đồ dùng thiết yếu. "Sợ nhất là nửa đêm có người bệnh, không đi cấp cứu kịp. Nước bao vây bốn bề, ai mà tới kịp", ông Huệ nói, giọng run run.

Tiếng thở dài trên những "ốc đảo" bị chia cắt

Không chỉ ngập nhà, nước dâng cao còn làm hàng chục ha sầu riêng, cam và xoài bị ngập úng, héo đọt, thối gốc. Những vườn sầu riêng từ 3 - 5 năm tuổi là "cần câu cơm" và "giấc mơ đổi đời" của nhiều gia đình tại Đồng Tháp Mười đang chết dần trong nước.

Ông Năm Cẩn (ở xã Vĩnh Châu) chỉ biết đứng nhìn vườn sầu riêng 1,5 ha ngập tới thân cây, lá úa vàng, trái rụng lả tả. "Công chăm bón mấy năm trời coi như mất trắng. Cây chết rồi, nước rút cũng đâu cứu được", giọng ông Cẩn buồn rầu.

Theo người dân địa phương, mưa lũ năm nay được ghi nhận cao nhất trong 20 năm qua. Tính đến giữa tháng 10, gần 280 hộ dân ở 2 xã Vĩnh Châu và Khánh Hưng (vùng Đồng Tháp Mười, tỉnh Tây Ninh) bị cô lập hoàn toàn. Hàng trăm ha cây trồng chìm trong nước, nhiều tuyến kênh bờ bao sạt lở nghiêm trọng.

Đặc biệt, khoảng 25 hộ dân ở Kênh Nông Trường (ấp Láng Sen, Cà Dằm, xã Vĩnh Châu) phải sống biệt lập hơn nửa tháng nay. Đường bộ bị nhấn chìm, phương tiện cơ giới tê liệt. "Đường KT4 - tuyến đường chính vừa được rải đá xanh chưa đầy một năm giờ biến thành con sông. Chắc là vật liệu trên đường bị nước cuốn trôi sạch", anh Hải, người dân địa phương ngao ngán.

Khoảng nửa tháng qua, tại vùng này, học sinh đi học vô cùng khó khăn. Em H. (13 tuổi, ở xã Khánh Hưng) nói: "Con sợ đi xuồng bị té, nước ngập ướt sách vở. Nhiều bạn nghỉ học luôn".

Cảnh tượng ở Đồng Tháp Mười bây giờ trái ngược hoàn toàn những mùa nước nổi xưa. Thời ấy, từng đoàn người chèo xuồng đi đặt lọp, giăng lưới, bắt cá linh, cá rô, rộn ràng tiếng cười. Nay, thay vì cá tôm, người dân chỉ còn những đêm thức trắng giữ đồ, tát nước và lo sập nhà.

Nông dân Đồng Tháp Mười bây giờ chỉ thở dài nhìn ruộng vườn tan hoang. Chỉ tay về phía cánh đồng lúa chìm sâu, ông Bảy Phong (ấp Kênh Nông Trường, xã Khánh Hưng) nói: "Năm rồi, nước về còn có cá, năm nay chỉ toàn bùn với xác cây. Những ngày nước nổi bây giờ khác gì ngày dài đầy nước mắt".

Mùa nước nổi từng là biểu tượng của sự trù phú miền Tây. Năm 2025, con nước trở lại với nhiều khắc nghiệt. Nó không còn đơn thuần mang cá tôm mà về cùng sự chia cắt, mất mát và nỗi lo âu.

Chính quyền địa phương đã huy động lực lượng công an, dân quân giúp người dân chằng nhà, chuyển đồ, hỗ trợ xuồng ghe cứu trợ. Nhiều đoàn công tác đến tận nơi thăm hỏi, hứa sẽ sớm xây cầu, nâng cấp đê bao. Nhưng giữa dòng nước mênh mông, người dân vẫn ngày đêm ngóng trông. Họ không mong phép màu, chỉ mong mùa nước nổi năm nay rút nhanh để dọn dẹp nhà cửa, cứu lấy mảnh vườn đang chết dần.