Một tuần thành công chưa từng có của ông Trump, rủi ro lớn đang chờ

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ghi dấu một tuần đầy ấn tượng với các thành công ngoại giao và thương mại, từ thỏa thuận ngừng bắn Israel-Iran, chi phí quốc phòng NATO, đến khung thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.

Tuy nhiên, căng thẳng thương mại với Canada và các rủi ro tài chính, ngoại giao đang đặt ông Trump trước những thách thức lớn.

Ông Trump liên tiếp ghi dấu ấn

Trong tuần từ 23-27/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump ghi dấu ấn với chuỗi thành công nổi bật trên trường quốc tế, củng cố vị thế lãnh đạo của mình kể từ khi nhậm chức.

Đầu tiên, ông đã thành công trong việc dàn xếp một thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Iran, một bước đột phá ngoại giao góp phần hạ nhiệt căng thẳng ở Trung Đông. Thỏa thuận không chỉ là thắng lợi ngoại giao cá nhân cho ông Trump mà còn củng cố vai trò trung gian của Mỹ trong các vấn đề toàn cầu.

Tiếp nối thành công đó, tại hội nghị thượng đỉnh NATO hôm 25/6 tại Hà Lan, ông Trump đã thành công trong việc buộc các quốc gia thành viên cam kết nâng chi tiêu quốc phòng từ mức 2% GDP hiện nay lên 5% vào năm 2035.

Đây là một bước tiến lớn, phản ánh chiến lược cứng rắn của ông Trump trong việc yêu cầu các đồng minh chia sẻ gánh nặng tài chính để duy trì liên minh quân sự. Cam kết này không chỉ củng cố sức mạnh của NATO mà còn giúp Mỹ giảm bớt áp lực tài chính trong vai trò lãnh đạo liên minh, thậm chí có thể gia tăng xuất khẩu vũ khí.

Ngoài ra, ông Trump cũng công bố một bước tiến quan trọng trong quan hệ thương mại với Trung Quốc. Ngày 26/6, Nhà Trắng xác nhận Mỹ và Trung Quốc đã đạt được một “thỏa thuận khung” để triển khai các điều khoản từ vòng đàm phán thương mại tại Geneva hồi tháng trước.

Phát biểu tại một sự kiện ở Nhà Trắng, ông Trump tuyên bố: “Chúng tôi đang bắt đầu mở cửa thị trường Trung Quốc, những điều trước đây không thể xảy ra". Thỏa thuận này được xem là một nỗ lực nhằm giảm thâm hụt thương mại và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Mỹ tiếp cận thị trường lớn thứ hai thế giới.  

Ông Trump cũng tiết lộ rằng Mỹ sắp ký một "thỏa thuận lớn" với Ấn Độ, cùng với các “thỏa thuận tuyệt vời” khác.

Những thành tựu này không chỉ củng cố hình ảnh của ông Trump như một nhà lãnh đạo quyết đoán mà còn mang lại lợi thế chính trị trong nước, khi ông chuẩn bị cho các kế hoạch tiếp theo.

Rủi ro lớn đang chờ phía trước

Mặc dù tuần vừa qua là một cột mốc thành công, Tổng thống Trump vẫn đối mặt với nhiều rủi ro lớn, từ căng thẳng thương mại đến các vấn đề tài chính và ngoại giao, có thể đe dọa những thành tựu vừa đạt được.

Một trong những thách thức lớn nhất là căng thẳng thương mại với Canada, đồng minh thân cận và đối tác thương mại quan trọng của Mỹ. Ngày 27/6, ông Trump bất ngờ tuyên bố chấm dứt toàn bộ đàm phán thương mại với Canada, sau khi Ottawa áp thuế dịch vụ kỹ thuật số 3% lên các công ty công nghệ Mỹ như Amazon, Google và Meta. 

Ông Trump gọi đây là “cú tấn công trắng trợn” và đe dọa áp thuế cao lên hàng hóa Canada trong vòng một tuần. Động thái này là phản ứng trước việc Canada giới hạn nhập khẩu thép và nhôm từ Mỹ dưới dạng “quota” để đáp trả thuế 50% của Washington.

Với giá trị thương mại song phương đạt 762 tỷ USD trong năm ngoái, căng thẳng này có thể gây tổn thất lớn cho cả hai phía và làm suy yếu mối quan hệ đồng minh.

Không chỉ Canada, ông Trump còn đối mặt với rủi ro từ các cuộc chiến thương mại với nhiều quốc gia khác. Ông tuyên bố sẽ áp thuế 25% hoặc cao hơn lên hàng loạt quốc gia, từ EU đến các nước Mỹ Latinh, Nhật Bản và Hàn Quốc nếu không đạt được thỏa thuận thương mại “công bằng”.

Tuy nhiên, các đối tác này có thể đáp trả bằng các biện pháp thuế quan tương tự, dẫn đến vòng xoáy chiến tranh thương mại. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) gần đây cảnh báo rằng các biện pháp thuế quan này có thể đẩy giá tiêu dùng tăng cao, gây ra tình trạng đình lạm (lạm phát kết hợp với tăng trưởng kinh tế thấp) ở Mỹ và toàn cầu.

Trong nước, dự luật “One Big Beautiful Bill”, do ông Trump hậu thuẫn, đang vấp phải phản đối mạnh mẽ. Dự luật này, bao gồm gia hạn cắt giảm thuế từ năm 2017 và tăng chi tiêu, dự đoán sẽ làm thâm hụt ngân sách Mỹ tăng thêm hàng nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới.

Tỷ phú Elon Musk, một nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn, đã công khai chỉ trích dự luật trên mạng xã hội X, gọi nó là “điên rồ” và “tàn phá nền kinh tế tương lai”. Ông Musk đặc biệt phản đối các khoản trợ cấp cho ngành than đá và thuế tăng đối với các lĩnh vực năng lượng tái tạo như pin, điện mặt trời và gió - những ngành mà Tesla đang dẫn đầu.

Sự phản đối từ Elon Musk không chỉ làm phức tạp quá trình thông qua dự luật mà còn cho thấy sự chia rẽ ngay trong nội bộ các doanh nhân công nghệ từng ủng hộ ông Trump.

Chính sách thương mại cứng rắn và dự luật chi tiêu lớn của ông Trump cũng đang gây ra lo ngại trên thị trường tài chính. Dù chỉ số S&P 500 và Nasdaq Composite vẫn phục hồi, nhà đầu tư tỏ ra thận trọng trước sự thiếu nhất quán trong chính sách của ông Trump. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cảnh báo rằng lạm phát có thể quay trở lại do tác động của thuế quan lên giá cả hàng hóa.

Trên bình diện quốc tế, chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump, với việc áp thuế và gây áp lực lên các đồng minh, đang làm gia tăng nguy cơ mất liên kết chiến lược. Các khu vực như Mỹ Latinh, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc có thể chuyển hướng đẩy mạnh hợp tác với các quốc gia khác, qua đó có thể làm suy yếu vai trò lãnh đạo kinh tế toàn cầu của Mỹ.