Một đơn hàng, nhiều shipper và cú lừa không ngờ tới

Giao hàng tận nơi, một dịch vụ quen thuộc trong thời đại số, đang trở thành công cụ để các đối tượng lừa đảo khai thác. Lợi dụng sự bận rộn và lòng tin của người tiêu dùng, nhiều đối tượng đã dựng lên các kịch bản giả mạo shipper, từ đó chiếm đoạt tài sản và thậm chí thu thập dữ liệu cá nhân một cách tinh vi.

Từ đơn hàng thật đến cú lừa giả

Những vụ việc lừa đảo từ các đơn hàng đã không còn là chuyện hiếm. Điểm đáng chú ý trong các vụ việc gần đây là những thông tin mà chỉ đơn vị vận chuyển mới có, như tên người nhận, số tiền, mã vận đơn, lại bị các đối tượng giả danh nắm rõ. Người nhận hàng thường được gọi điện từ số lạ, với giọng điệu thân thiện và thao tác chuyên nghiệp như một shipper thật sự. Khi kiểm tra mã vận đơn, hệ thống cũng cho thấy đơn hàng đang được vận chuyển, khiến nạn nhân hoàn toàn không có lý do nghi ngờ.

Sau khi người dùng chuyển khoản theo yêu cầu, các đối tượng tiếp tục tung ra “màn hai”, một cuộc gọi khác báo rằng tiền vừa chuyển là khoản phí bảo hiểm giao hàng và sẽ bị trừ định kỳ hàng tháng. Đồng thời, nạn nhân nhận được tin nhắn xác nhận từ một đơn vị tự xưng là bảo hiểm, yêu cầu cung cấp căn cước công dân hoặc mã OTP để “hủy dịch vụ”.

Lừa đảo nhiều tầng, khai thác dữ liệu cá nhân

Chiêu thức không chỉ dừng lại ở việc lừa chuyển tiền một lần. Các đối tượng đánh vào tâm lý hoang mang, lo sợ mất tiền định kỳ để thúc ép nạn nhân khai báo thêm thông tin cá nhân, từ số căn cước đến OTP ngân hàng. Đây là lúc kẻ gian có thể chiếm đoạt không chỉ số tiền ban đầu, mà còn xâm nhập vào tài khoản ngân hàng, ví điện tử hoặc sử dụng danh tính của nạn nhân cho các hành vi phạm pháp khác.

Thực tế cho thấy, nhiều trường hợp người dùng chỉ nhận ra bị lừa khi shipper thật giao hàng đến sau đó vài giờ. Nhưng lúc ấy, tiền đã mất, dữ liệu đã bị lộ, và thiệt hại thì không dễ gì lấy lại.

Điểm mấu chốt nằm ở việc dữ liệu cá nhân, vốn phải được bảo mật nghiêm ngặt, lại bị rò rỉ, tạo điều kiện cho các đối tượng lừa đảo tiếp cận và dựng kịch bản. Không rõ thông tin này bị lộ từ sàn thương mại điện tử, đơn vị vận chuyển, hay từ một bên thứ ba trung gian.

Sự lỏng lẻo trong quản lý dữ liệu khiến quyền riêng tư của người dùng bị đặt trước nhiều rủi ro. Nhiều nạn nhân còn bị khủng bố tinh thần sau vụ việc, bởi các số điện thoại lạ liên tục gọi đến, đe dọa hoặc chèo kéo nhằm moi thêm thông tin.

Lỗ hổng pháp lý đang dần được bịt kín

Luật Dữ liệu cá nhân 2025, vừa được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực từ 1.1.2026, được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý chặt chẽ hơn trong việc bảo vệ người tiêu dùng. Luật quy định rõ nghĩa vụ bảo mật dữ liệu của các cơ quan, tổ chức khi giao dịch với khách hàng. Các đơn vị trung gian, doanh nghiệp dịch vụ sẽ phải chịu trách nhiệm liên đới nếu để xảy ra rò rỉ dữ liệu gây hậu quả.

Bên cạnh đó, Bộ luật Hình sự 2015 cũng quy định hành vi đe dọa, cưỡng ép người khác cung cấp thông tin nhằm chiếm đoạt tài sản có thể bị xử lý hình sự theo Điều 170 về tội cưỡng đoạt tài sản, kể cả khi tài sản chưa bị chiếm đoạt, nhưng đã gây tổn hại tinh thần nghiêm trọng.

Cần làm gì để tự bảo vệ?

Trước khi luật có hiệu lực, người dân vẫn cần tự nâng cao cảnh giác. Kiểm tra kỹ thông tin vận đơn qua ứng dụng chính thức, không chuyển khoản khi chưa xác minh, không cung cấp mã OTP hay căn cước qua điện thoại, đó là những nguyên tắc tối thiểu để bảo vệ bản thân.

Đồng thời, nếu nghi ngờ bị lừa đảo, cần ngay lập tức liên hệ với cơ quan công an và ngân hàng để yêu cầu phong tỏa tài khoản. Việc hành động sớm có thể ngăn chặn thiệt hại lan rộng.

Trong thời đại dữ liệu, mỗi chi tiết tưởng chừng nhỏ, một tin nhắn, một cuộc gọi, đều có thể trở thành mắt xích trong một chuỗi lừa đảo lớn. Lòng tin là thứ quý giá, nhưng không thể đặt sai chỗ. Đừng để một đơn hàng đánh cắp cả tài sản lẫn danh tính của bạn.