Mối nguy hại khôn lường sau lũ lụt ít người nhận ra

Hội An (TP Đà Nẵng) cùng nhiều địa phương tại khu vực miền Trung đang bị ngập lụt do mưa lớn kéo dài. Ảnh: Người Hội An.

Lũ lụt không chỉ mang theo nước và bùn đất, mà còn để lại vô số mối nguy khó nhìn thấy bằng mắt thường. Khi nước rút, nhiều người bắt đầu dọn dẹp nhà cửa trong tâm thế an toàn, song ít ai biết rằng bụi khô, nấm mốc và vi khuẩn mới là tác nhân âm thầm gây hại cho sức khỏe.

Theo bác sĩ Trần Tôn, Viện Pasteur TP.HCM, nước lũ chứa hỗn hợp hóa chất độc hại, kim loại nặng, thuốc trừ sâu và các mầm bệnh lây truyền qua nước. Khi rút đi, chúng lắng lại trong bùn và khô dần thành bụi mịn. Trong quá trình quét dọn, các hạt bụi này dễ bay vào không khí và được hít sâu vào phổi, gây kích ứng hoặc viêm đường hô hấp.

Ngoài ra, nước lũ bị ô nhiễm còn là môi trường lý tưởng để vi khuẩn và virus sinh sôi, làm tăng nguy cơ các bệnh truyền nhiễm như viêm phổi, cúm, tiêu chảy cấp, leptospirosis (bệnh do vi khuẩn từ nước tiểu chuột) hoặc viêm gan A. Những mầm bệnh này có thể bám trên bề mặt vật dụng, quần áo, hoặc phát tán trong không khí ẩm ướt.

Ngay cả những ngôi nhà không bị ngập sâu cũng có thể chịu ảnh hưởng nếu nước mưa xâm nhập qua mái nhà, cửa sổ hay hệ thống thông gió. Độ ẩm cao kéo dài tạo điều kiện lý tưởng cho nấm mốc phát triển nhanh chóng, đặc biệt ở những vật liệu hữu cơ như gỗ, vải hoặc thảm trải sàn.

Nấm mốc có thể hình thành chỉ sau vài ngày trong môi trường ẩm ướt. Chúng phát tán hàng triệu bào tử nhỏ trong không khí, dễ dàng xâm nhập vào đường hô hấp khi con người hít thở. Tiếp xúc lâu dài với nồng độ cao bào tử nấm mốc có thể gây ra hen suyễn, viêm xoang, dị ứng, ho kéo dài hoặc khó thở.

Trẻ em, người cao tuổi và người có bệnh nền về phổi là nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất. Bác sĩ Tôn cảnh báo, việc sống trong môi trường ẩm mốc không chỉ khiến bệnh hô hấp tái phát mà còn làm tăng khả năng nhiễm trùng do hệ miễn dịch bị suy yếu. Nhiều trường hợp sau bão lũ phải nhập viện vì viêm phổi, nhiễm trùng da hoặc tiêu hóa, bắt nguồn từ việc tiếp xúc với nước và không khí ô nhiễm trong nhà.

Theo bác sĩ Trần Tôn, việc phòng ngừa và xử lý nấm mốc, vi khuẩn nên được thực hiện càng sớm càng tốt, lý tưởng là ngay từ khi thời tiết bắt đầu có mưa lớn. Trước bão, người dân cần kiểm tra mái nhà, cửa sổ và máng xối để tránh rò rỉ nước. Cống rãnh nên được dọn dẹp thông thoáng, các vết nứt quanh tường hoặc cửa phải được trám kín để ngăn nước tràn vào.

Sau khi nước rút, cần hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nước lũ và bùn đất còn sót lại, vì có thể chứa nhiều mầm bệnh. Việc thoát nước, làm khô vật dụng và khử trùng bề mặt cần được tiến hành sớm.

Các bề mặt ẩm ướt nên được làm sạch bằng xà phòng hoặc dung dịch chứa chlorine. Nhà cửa cần mở toàn bộ cửa sổ, sử dụng quạt, máy hút ẩm hoặc máy lọc không khí có bộ lọc HEPA để giảm nồng độ bào tử nấm mốc và vi khuẩn trong không khí.

Nếu phát hiện nấm mốc, người dân nên đeo khẩu trang N95, găng tay và ủng cao su khi dọn dẹp. Các vật liệu bị mốc cần được loại bỏ trong túi nhựa kín, không phơi trong nhà hoặc đốt tại chỗ để tránh phát tán bào tử.