Mỗi năm Việt Nam ghi nhận hơn 10.000 ca ung thư huyết học mới

Thông tin được PGS. TS Nguyễn Tuấn Tùng, Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết tại hội thảo khoa học Cập nhật chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý huyết học hôm 9/8. Đây là diễn đàn chuyên môn giúp các bác sĩ cập nhật kiến thức chống lại các bệnh lý về máu – nhóm bệnh hiểm nghèo đang gia tăng nhanh chóng trên toàn cầu.

Mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 10.525 ca ung thư huyết học mới, chiếm gần 6% tổng số ca ung thư. Trong đó, bạch cầu (leukemia) chiếm 3,2%, u lympho không Hodgkin 1,9%, u lympho Hodgkin 0,34% và đa u tủy xương 0,34%. Đây là nhóm bệnh có tỷ lệ tử vong cao, ước tính gây ra hơn 7.300 ca tử vong mỗi năm, chỉ đứng sau bệnh lý tim mạch.

Đặc biệt, các bệnh lý huyết học triệu chứng thường mờ nhạt và dễ nhầm với nhiều bệnh khác, khiến nhiều bệnh nhân chỉ được phát hiện khi ở giai đoạn muộn. Cùng với xu hướng dân số già hóa, số ca mắc các bệnh huyết học, cả lành tính lẫn ác tính, đều tăng nhanh. Đơn cử, đa u tủy xương tại Mỹ có tuổi chẩn đoán trung bình 69, với hơn 80% bệnh nhân trên 65 tuổi. Trong khi đó, u lympho thể da hoặc các thể hiếm gặp khác có thể diễn biến âm thầm hàng chục năm, dễ bị bỏ sót nếu không được khám chuyên khoa sâu.

Tại Việt Nam, ung thư huyết học ở Việt Nam cũng ghi nhận gia tăng qua các năm, song phần lớn do ngành y đang chẩn đoán tốt hơn. Theo PGS Tùng, trước kia, năng lực phát hiện bệnh còn hạn chế nên nhiều ca bệnh chưa được ghi nhận hoặc xác định chính xác. Những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học thế giới, nhiều công nghệ tiên tiến đã được đưa vào Việt Nam.

"Đặc biệt các phương pháp xét nghiệm ở mức độ phân tử, phân tích gene và phát hiện đột biến. Nhờ vậy, bác sĩ có thể xác định bệnh ở giai đoạn rất sớm, thậm chí khi người bệnh chưa có triệu chứng rõ ràng.. Điều này tạo cảm giác số ca mắc tăng nhanh, trong khi thực tế, bệnh vốn đã tồn tại từ lâu với tỷ lệ không hề thấp", bác sĩ Tùng nói.

Về điều trị, trước kia bệnh nhân ung thư huyết học có tiên lượng khá dè dặt, nay đã có nhiều cơ hội sống do ngành y đạt nhiều bước tiến trong chẩn đoán và điều trị. Các kỹ thuật xét nghiệm sinh học phân tử, di truyền học được áp dụng để xác định chính xác thể bệnh, phân tầng nguy cơ và lựa chọn phương pháp điều trị tối ưu.

"Nhiều phương pháp tiên tiến như thuốc nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch, ghép tế bào gốc tạo máu đã mang lại kết quả khả quan. Bệnh viện Bạch Mai đã thực hiện thành công 142 ca ghép tế bào gốc, giúp nhiều người bệnh hồi phục và kéo dài sự sống", bác sĩ Tùng nói, dẫn chững nhiều bệnh nhân hồi phục tốt, trở lại cuộc sống bình thường, như trường hợp ung thư máu ác tính điều trị từ năm 21 tuổi, nay đã có gia đình và con khỏe mạnh.

Chi phí ghép tế bào gốc tại Việt Nam thấp hơn nhiều so với nước ngoài, chỉ khoảng 40-50 triệu đồng sau hỗ trợ từ Quỹ BHXH, trong khi ở nước khác có thể lên tới 2-6 tỷ đồng. Điều này giúp mở rộng cơ hội điều trị cho nhiều người bệnh.

Tại hội thảo, các chuyên gia cho biết một số cơ sở y tế, trong đó có Bệnh viện Bạch Mai, đang đẩy mạnh phát triển liệu pháp gene trị liệu – phương pháp tiềm năng cho các bệnh phức tạp như di truyền, ung thư, rối loạn miễn dịch. Liệu pháp này bổ sung hoặc thay thế gene lỗi bằng vector virus đưa gene mới vào tế bào, giúp tạo protein cần thiết hoặc sửa chức năng gene.

PGS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, cho biết thời gian tới đơn vị sẽ tập trung nguồn lực nghiên cứu, triển khai liệu pháp tế bào, gene trị liệu, thuốc nhắm đích thế hệ mới, mở rộng ghép tế bào gốc; đồng thời phát triển kỹ thuật xét nghiệm di truyền, sinh học phân tử và ứng dụng AI, dữ liệu lớn trong chẩn đoán, điều trị bệnh huyết học.

Trên thế giới, liệu pháp gene đã được FDA Mỹ phê duyệt để điều trị một số bệnh huyết học như thalassemia, hemophilia và một số bệnh ung thư.

Lê Nga