Máy đọc sách e-ink thực sự tốt cho mắt hơn điện thoại?

Đọc sách trên điện thoại tiện lợi nhưng dễ gây mỏi mắt do ánh sáng xanh. Máy đọc sách e-ink được giới thiệu là giải pháp bảo vệ thị giác. Liệu e-ink có thực sự vượt trội hơn smartphone trong việc chăm sóc đôi mắt?

Trong thời đại số, việc đọc sách trên thiết bị điện tử ngày càng phổ biến. Hãy cùng tìm hiểu công nghệ e-ink và xem nó thực sự tác động đến mắt như thế nào.

Công nghệ màn hình e-ink 

Công nghệ e-ink, hay mực điện tử, được phát triển từ những nghiên cứu tại MIT vào cuối thế kỷ 20, sử dụng hàng triệu hạt mực siêu nhỏ chứa đầy các hạt tích điện dương và âm, được bao bọc trong một lớp gel trong suốt giữa hai lớp điện cực.

Khi áp dụng điện trường, các hạt mực di chuyển, cụ thể là hạt trắng nổi lên bề mặt tạo nền sáng, trong khi hạt đen chìm xuống để hình thành chữ cái hoặc hình ảnh. Quá trình này tạo nên hình ảnh ổn định mà không cần nguồn điện liên tục để duy trì, giống như mực in trên giấy thực thụ. 

Bên cạnh đó, màn hình e-ink phản xạ ánh sáng môi trường xung quanh thay vì phát sáng từ bên trong, giúp giảm chói lóa và cho phép đọc thoải mái dưới nắng trực tiếp mà không bị mờ. Hơn nữa, nó chỉ tiêu thụ năng lượng khi thay đổi nội dung, dẫn đến thời lượng pin kéo dài hằng tuần hoặc tháng.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ Online, các cải tiến mới nhất từ màn hình e-ink như Carta 1200 hay ComfortGaze được tích hợp đèn nền điều chỉnh nhiệt độ màu từ ấm đến lạnh, giảm ánh sáng xanh mà vẫn giữ bản chất phản xạ tự nhiên. Độ phân giải thường đạt 300 ppi, mang lại văn bản sắc nét mà không gây nhấp nháy, giúp mắt thư giãn trong thời gian dài.

Ngoài ra, công nghệ e-ink còn hỗ trợ các tính năng như chống lóa nâng cao và khả năng hiển thị màu sắc dần dần hơn trong các mẫu mới, giúp nó không chỉ dành riêng cho đọc sách mà còn mở rộng sang ghi chép hoặc xem tài liệu, tất cả đều ưu tiên sự thoải mái cho mắt.

Với Carta 1300 ra mắt năm 2025, tốc độ làm mới tăng 25% so với Carta 1200, giảm hiện tượng ghosting và cải thiện tương phản lên 20:1, mang lại trải nghiệm mượt mà hơn cho cả đọc và viết tay.

So sánh với màn hình điện thoại và tác động đến sức khỏe mắt

Màn hình điện thoại chủ yếu dùng LCD hoặc OLED, phát ra ánh sáng trực tiếp từ pixel để tạo hình ảnh, khiến mắt tiếp xúc liên tục với ánh sáng nhân tạo, đặc biệt là ánh sáng xanh có thể gây rối loạn giấc ngủ và tăng mỏi mắt.

Khác biệt lớn là LCD/OLED yêu cầu tần số quét cao để hình ảnh mượt mà, tạo nhấp nháy vi mô mà mắt cảm nhận được, góp phần vào hội chứng thị giác máy tính như khô mắt hay đau đầu.

Nghiên cứu từ Harvard School of Public Health năm 2023, vẫn được xác nhận qua các phân tích mới năm 2025, cho thấy e-ink gây ít stress cho tế bào võng mạc hơn ba lần so với LCD, nhờ phản xạ ánh sáng tự nhiên thay vì phát sáng.

Trong khi OLED mang màu sắc sống động và tương phản cao, chúng vẫn dễ gây khô mắt hơn e-ink, vì màn hình phát sáng làm giảm tần suất chớp mắt - một nghiên cứu năm 2025 từ Université Paris nhấn mạnh e-ink giảm rối loạn bề mặt mắt ở cả môi trường tối và sáng.

Tổng thể, e-ink mang trải nghiệm gần sách giấy hơn, giảm mỏi mắt lâu dài, dù một số ý kiến cho rằng cả hai loại đều có thể gây kích ứng nếu dùng sai cách.