Lý do phụ huynh cho con dùng AI để giải Toán, làm Văn

"Ngày trước, khi máy tính cầm tay ra đời, cũng đã có nhiều ý kiến trái chiều về việc có nên cho học sinh sử dụng thay vì tự tính toán hay không? Nhưng rồi, mọi thứ vẫn tốt đẹp hơn đó thôi.

Ngày nay, khi nhìn vào một vấn đề được AI giải quyết, sẽ có hai nhóm người có cái nhìn khác nhau: Một bên chỉ nhìn vào kết quả của AI trả lời và sao chép; còn một bên nhìn vào phương pháp giải mà AI đã cho ra kết quả đó để học hỏi và rút ra kinh nghiệm. Thế nên, ở đây, sẽ có tranh luận không hồi kết xảy ra giữa những người ủng hộ và không ủng hộ AI trong giáo dục.

Trường hợp cụ thể của nhà tôi, con trai tôi đã sử dụng AI để làm bài được một thời gian. Tôi để ý thấy, khi nhận được kết quả của AI trả về, con đã thốt lên 'Chat GPT khôn quá ba ạ'. Tôi hỏi con: 'Nó khôn như thế nào?'. Và con tôi đã chỉ ra được những điểm 'khôn' trong cách AI giải quyết vấn đề, suy luận và giải bài tập, chứ không chỉ nhìn vào kết quả cuối cùng. Chỉ cần có thế thôi là tôi hoàn toàn yên tâm để con sử dụng AI trong học tập".

Đó là chia sẻ của độc giả Vinaguy về tình trạng học sinh sử dụng ChatGPT, Grok, Deepseek... (các công cụ trí tuệ nhân tạo - AI) để giải hộ bài tập. Dấu hiệu khiến thầy nhận biết là lời giải dùng phương pháp không phù hợp với chương trình, chủ yếu là vượt cấp. Hiện, chưa có nghiên cứu cụ thể về tình trạng học sinh lạm dụng AI ở Việt Nam, song các nhà giáo đánh giá ngày càng phổ biến. Nhiều giáo viên lo lắng, lạm dụng AI rất "tai hại và nghiêm trọng" với học sinh phổ thông. Tác động dễ thấy nhất là học sinh sẽ thụ động, lười biếng và ngại suy nghĩ hơn.

>> Con tôi bốn năm liền 'đội sổ' trên lớp vì không theo kịp chương trình

Tuy nhiên, không phải ai cũng ủng hộ cho học sinh sử dụng AI trong quá trình học tập. Bạn đọc Nhdantgdd bày tỏ lo lắng: "Đứng trước một bài Toán, học sinh phải động não để giải; gặp một bài Văn, học sinh phải suy nghĩ để tìm ý, diễn đạt thành câu, thành bài. Đó mới là cách giáo dục đúng đắn. Thế nhưng, giờ đây, cứ gặp bài Toán hay đề Văn nào, bất kể khó hay dễ, học sinh cũng dùng AI để giải hộ. Như vậy, chúng sẽ chỉ có những cái đầu trống rỗng, chứ đâu biết gì.

Chẳng hạn như giáo viên ra đề Văn: Anh (chị) hiểu thế nào là lòng dũng cảm? Nhưng thay vì suy nghĩ, phân tích, học sinh lại nhờ AI viết hộ và chép vào bài để nộp. Như vậy, trong đầu các em đâu có chút định nghĩa nào về lòng dũng cảm, không hề biết dũng cảm là gì? Thử hỏi, nếu từ lớp 1 đến lớp 12, bài tập nào các em cũng nhờ AI giải giúp như vậy thì sau 12 năm học, trong đầu học sinh có kiến thức gì không? Như vậy đi học vô ích hay sao?

Ví dụ đơn giản, bạn học Toán thì phải nắm được cách làm bốn phép tính cơ bản (cộng, trừ, nhân, chia), biết tìm chu vi, diện tích, thể tích. Chứ cái gì cũng phải nhờ máy hết hay sao? Chẳng hạn nói miếng đất có hình chữ nhật, chiều dài 10 mét, chiều ngang 5 mét, vậy chu vi miếng đất là bao nhiêu? Không lẽ cái đơn giản vậy cũng phải nhờ AI? Rồi ai hỏi bạn 'thế nào là người con hiếu thảo?', chẳng lẽ cũng lại nhờ AI trả lời? Như vậy, trong đầu bạn sẽ rỗng tuếch, vì không tự động não suy nghĩ".

Khẳng định việc học sinh tiếp cận AI là xu thế tất yếu của thời đại, độc giả Vu cho rằng vấn đề là cách người lớn kiểm soát và biến đây trở thành công cụ giáo dục hiệu quả thay vì cấm đoán: "Thực tế này đặt ra cho chúng ta một thách thức: cần phải làm gì để tận dụng AI? Theo tôi, một mặt, bộ công cụ đánh giá kiến thức thực tế của học sinh không chỉ có một. Nếu các thầy cô muốn biết năng lực thực sự của học sinh và đánh giá công tâm, khách quan cũng không quá khó. Nhận định kết quả học tập của các cháu là một hành trình dài với nhiều hình thức khác nhau thay vì điểm số.

Mặt khác, chúng ta cần cải tiến chương trình theo hướng cho phép, hướng dẫn các học sinh sớm tận dụng ưu điểm của AI, nhưng cũng không đánh mất sự rèn luyện bản thân, dần trở nên phụ thuộc vào công nghệ. Đó là cách để chung sống hòa hợp và cùng nhau tiến bộ. Tất nhiên, không thể kỳ vọng tất cả học sinh đều được như vậy, nhưng chúng ta chỉ có thể làm tối đa những gì có khả năng làm được để định hướng cho trẻ phương pháp học tập đúng đắn".

Thành Lê tổng hợp