Lý do giá vàng thế giới tăng hơn 60% từ đầu năm

Giá vàng thế giới liên tục phá vỡ kỷ lục và đạt đỉnh gần 4.380 USD/ounce, trước khi quay đầu giảm cuối tuần này. Theo các chuyên gia, giá vàng sẽ còn tăng mạnh.

Giá vàng thế giới đang ghi nhận xu hướng tăng chưa từng có trong lịch sử giao dịch. Ảnh: Reuters.

Giá vàng thế giới đã đạt cột mốc lịch sử mới vào ngày 8/10, khi phá vỡ ngưỡng 4.000 USD/ounce. Sau đó, kim loại quý liên tục khiến giới đầu tư chao đảo với các kỷ lục "chưa từng có trước đây", đạt đỉnh lịch sử gần 4.380 USD/ounce trong phiên giao dịch cuối tuần này, trước khi đảo chiều giảm về vùng 4.254 USD/ounce hiện tại. Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), giá vàng đang trên đà tăng mạnh nhất trong một năm kể từ giai đoạn 1979. Nhà đầu tư rốt ráo gom vàng Đà tăng của vàng trong năm nay chủ yếu liên quan đến nhu cầu đầu tư, đặc biệt từ phương Tây. Các nhà đầu tư toàn cầu đang rốt ráo gom mua tài sản trú ẩn an toàn trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị, đồng USD yếu đi, kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục cắt giảm lãi suất và các lo ngại thị trường chứng khoán có sự điều chỉnh. Đáng chú ý, căng thẳng thương mại Mỹ và Trung Quốc leo thang càng hỗ trợ đà tăng phi mã của kim loại quý. Vào tháng 8, Mỹ và Trung Quốc từng đạt thỏa thuận hoãn thuế quan, khi các mức thuế được tạm dừng trong 90 ngày. Tuy nhiên, việc Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm vào ngày 10/10 đã khiến "cuộc chiến" leo thang trở lại. Đáp lại động thái này, ông Trump cho biết Mỹ sẽ áp thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1/11, bổ sung vào mức 30% hiện hành. Chỉ 2 ngày sau, Bắc Kinh cáo buộc Washington áp đặt "tiêu chuẩn kép" sau khi Tổng thống Trump đe dọa áp thêm mức thuế 100% lên nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Hai tuần trước cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump​​ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, ông Trump cho biết cuộc "tranh chấp" thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã bùng phát thành một "cuộc chiến thương mại" toàn diện. Đến ngày 15/10 (giờ Mỹ), vị Tổng thống tiếp tục gây sức ép, buộc các nước EU áp thuế 500% với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc. Số tiền thu được sẽ dùng để tài trợ cho các hoạt động quân sự của Ukraine. Bên cạnh những rối ren của tình hình địa chính trị, WGC nhận định hoạt động mua vào từ các ngân hàng trung ương cũng góp phần quan trọng đẩy giá vàng tăng vọt khi vừa tạo lực cầu trực tiếp, vừa củng cố niềm tin tích cực vào vàng. Theo đó, từ năm 2022, khi Mỹ đóng băng gần 300 tỷ USD dự trữ của Nga, nhiều cơ quan tiền tệ toàn cầu đã nỗ lực đa dạng hóa dự trữ, giảm phụ thuộc vào đồng USD. Chỉ số USD-Index đã giảm gần 10% trong năm 2025, khiến nhà đầu tư rời xa tài sản định giá bằng USD. Mặt khác, khối lượng mua vàng hàng năm của các ngân hàng trung ương đã tăng hơn gấp đôi - từ khoảng 400 tấn/năm trước năm 2022 lên trên 1.000 tấn/năm hiện nay. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc là một trong những nhà đầu tư vàng lớn nhất thế giới, đã liên tục bổ sung lượng vàng dự trữ trong hơn một năm qua. Các ngân hàng trung ương trên thế giới liên tục đẩy mạnh việc tích trữ vàng. Ảnh: Reuters. Dù vậy, chuyên gia từ StockX cho rằng đây không phải là làn sóng mua vàng "trú ẩn trước suy thoái" truyền thống mà thay vào đó, các nước thể hiện mong muốn đạt được sự tự chủ về tài chính - hàng rào chống lại rủi ro địa chính trị và nguy cơ bị hạn chế tiếp cận tài sản dự trữ bằng USD. Việc giá kim quý tăng mạnh cũng thu hút lượng lớn nhà đầu tư tiềm năng. Điều này thể hiện qua dòng vốn đổ vào các quỹ ETF vàng. Từ cuối tháng 8, các quỹ đã bổ sung 21 tỷ USD, đưa tổng giá trị ròng năm nay lên 67 tỷ USD. Tuy nhiên, lượng nắm giữ vàng ETF vẫn chưa vượt đỉnh cũ. Các quỹ ETF vàng đã bổ sung 638 tấn trong năm nay, nâng tổng lượng nắm giữ lên 3.857 tấn nhưng vẫn thấp hơn 2% so với đỉnh tháng 11/2020 (3.929 tấn). Tốc độ tăng chóng mặt WGC cho biết tốc độ tăng giá lần này của kim loại quý diễn ra rất nhanh. Cụ thể, giá vàng tăng từ 3.500 USD/ounce lên 4.000 USD/ounce chỉ trong 36 ngày, trong khi trung bình trước đây, mỗi bước tăng 500 USD của vàng phải mất tới 1.036 ngày. Thậm chí, chỉ trong vòng 207 ngày, giá vàng đã tăng 1.000 USD/ounce. Các chuyên gia phân tích cho biết trước đây, vàng mất gần 15 năm để tăng từ 1.000 USD lên 2.000 USD, còn hiện tại thì "cú nhảy" từ 2.000 USD lên 3.000 USD chỉ mất 14 tháng (tính đến giữa tháng 3), theo Business Standard. Dù ghi nhận cú giảm mạnh trong phiên giao dịch cuối tuần này, giá vàng thế giới hiện vẫn cao hơn 62% so với đầu năm. Nguồn: Tradingview. Dù vậy, xét theo tỷ lệ tương đối, mức tăng của kim loại quý chỉ khoảng 14%, tương đương 0,5%/ngày và giống với giai đoạn tăng mạnh năm 2011. Lịch sử cho thấy những đợt tăng mạnh nhất của vàng thường gắn với nỗi sợ về lạm phát và các bất ổn khác. Tuy nhiên, khác với quá khứ, các ngân hàng trung ương giờ đây trở thành những người mua vàng lớn nhất. Nhu cầu bền vững từ các tổ chức này có thể giúp giá vàng duy trì ổn định, ngay cả khi tâm lý đầu cơ hạ nhiệt. Các nhà phân tích cảnh báo nếu lạm phát giảm mạnh và lãi suất thực tăng, vàng có thể chứng kiến một đợt điều chỉnh tương tự năm 1980 - thời điểm lạm phát lên mức 2 chữ số, kèm theo cú sốc về dầu mỏ và bất ổn địa chính trị. Phát biểu tại một diễn đàn kinh tế đầu tháng này, tỷ phú Ray Dalio, nhà sáng lập công ty đầu tư Bridgewater Associates, cho rằng đợt tăng giá vàng cùng với đà tăng của thị trường chứng khoán hiện nay phản ánh bối cảnh của thập niên 1970, theo Business Insider. Dalio khuyến nghị nhà đầu tư nên phân bổ 15% danh mục đầu tư vào vàng, đồng thời ông gọi đây là "tài sản hoạt động rất tốt khi các phần còn lại trong danh mục sụt giảm". Dù mức tăng ngoạn mục này khiến nhiều người lo ngại về làn sóng đầu cơ, nhà phân tích Lina Thomas của Goldman Sachs cho biết đà tăng này hiện vẫn dựa trên các yếu tố cơ bản. "Thực tế, biến động này không có dấu hiệu bất thường. Các ngân hàng trung ương vẫn đang mua vàng ở mức kỷ lục và nhà đầu tư tư nhân chỉ đang cố bắt kịp đà tăng khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất", cô nói. Đầu tháng này, Goldman Sachs đã nâng dự báo giá vàng tháng 12/2026 lên 4.900 USD/ounce từ mức 4.300 USD/ounce, do dòng vốn tăng mạnh vào các quỹ ETF vàng phương Tây và nhu cầu từ ngân hàng trung ương. Tri Thức - Znews giới thiệu độc giả Tủ sách kiến thức kinh tế với đa dạng cuốn sách, câu chuyện trong lĩnh vực kinh doanh, kinh tế. Là nguồn tư liệu cho những người quan tâm và muốn nâng cao kiến thức trong lĩnh vực kinh tế. Những cuốn sách, câu chuyện trong Tủ sách không chỉ đơn thuần là những tác phẩm của tri thức mà còn chứa đựng bí quyết, kinh nghiệm quý báu từ các tác giả, nhà quản lý có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong ngành.

Đọc sách không chỉ giúp người đọc tiếp cận những kiến thức mới mà còn giúp mở rộng tầm nhìn và phát triển bản thân. Tủ sách kiến thức kinh tế mong muốn lan tỏa tri thức trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời phát triển văn hóa đọc cho người Việt.