Lừa đảo tăng mạnh, thiệt hại hàng ngàn tỉ đồng

Tình trạng lừa đảo trực tuyến xuất hiện khắp nơi, biến tướng tinh vi ở tất cả các lĩnh vực của cuộc sống. Dù các cơ quan chức năng liên tục cảnh báo nhưng vẫn có nhiều người bị sập bẫy lừa với tổng số tiền lên đến hàng ngàn tỉ đồng.

Lại giả mạo thuế và vé cào trúng thưởng

Anh A.H, chủ một doanh nghiệp tại P.Minh Phụng (TP.HCM), vừa nhận được thư gửi từ "Thuế cơ sở 11 TP.HCM" mời đến làm việc để cập nhật kê khai thông tin quy định chính sách giảm thuế giá trị gia tăng", trong thư mời có cả số điện thoại để liên hệ. Anh đã suýt làm theo hướng dẫn truy cập vào website để kiểm tra thông tin. Tuy nhiên sau khi tìm hiểu kỹ, anh H. nhận ra có nhiều điểm nghi vấn: Thứ nhất, tên Cục Thuế TP.HCM hiện nay đã thay đổi, tên của người ký thư mời cũng không còn chính xác. Từ những chi tiết đáng ngờ đó, anh dặn người nhà đến trực tiếp cơ quan thuế để xác minh và được khẳng định đây là thư mời giả mạo.

Thời gian gần đây, cơ quan công an cũng ghi nhận nhiều trường hợp người dân bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua hình thức "trúng thưởng vé cào trực tuyến". Một nạn nhân tường trình đã tham gia chơi vé cào trúng thưởng trên mạng và nhận được thông báo trúng giải lớn. Đối tượng liên hệ yêu cầu người chơi chuyển 6,8 triệu đồng gọi là phí hoàn vé trước khi nhận thưởng. Sau khi chuyển tiền, các đối tượng tiếp tục yêu cầu chuyển thêm 16 triệu đồng với lý do "nhầm hồ sơ", rồi lại đòi thêm 20 triệu đồng để xử lý sự cố. Khi nạn nhân nghi ngờ và kiểm tra lại, các tài khoản liên lạc đều bị chặn, lúc này mới biết mình đã bị lừa.

Theo cơ quan công an, đây là thủ đoạn lừa đảo phổ biến trong thời gian qua. Các đối tượng thường lập trang web, fanpage giả mạo chương trình khuyến mãi, sử dụng hình ảnh của các thương hiệu lớn để tạo lòng tin, sau đó lợi dụng tâm lý nhẹ dạ, ham trúng thưởng để dụ dỗ nạn nhân chuyển tiền nhiều lần với lý do khác nhau.

Khi nạn nhân cắn câu, các đối tượng liên tục yêu cầu chuyển thêm tiền với nhiều lý do khác nhau cho đến khi người bị hại phát hiện. Cơ quan công an khuyến cáo người dân không tin tưởng vào các chương trình "trúng thưởng", "vé cào may mắn" trên mạng xã hội hoặc qua tin nhắn; không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng cho người lạ; không chuyển tiền trước dưới bất kỳ hình thức nào khi chưa xác minh rõ ràng.

Thống kê của dự án Chongluadao.vn cho thấy, trong số các hình thức lừa đảo trực tuyến phổ biến và đáng báo động hiện nay thì chiêu trò lừa đảo mua hàng online đứng top đầu. Trong đó, các chiêu trò thường xuyên xảy ra gồm bán hàng giả, kém chất lượng; chương trình khuyến mãi ảo, yêu cầu chuyển khoản trước nhưng không giao hàng; lập website giả mạo sàn thương mại điện tử (TMĐT) để đánh cắp thông tin.

Chị N.H, ngụ tại P.Vĩnh Hội (TP.HCM), không phải là khách hàng thường xuyên mua hàng qua mạng, nhưng tình cờ một lần lướt web, chị nhìn thấy video clip của một KOL khá nổi tiếng chuyên bán hàng Nhật kêu gọi mua hàng điện máy giải cứu vì kho hàng bị ngập bởi bão Bualoi vừa rồi. Với ý muốn chia sẻ một phần mất mát của người này và cũng có nhu cầu, chị N.H đặt mua một chiếc nồi áp suất. Nhưng tự dưng chị cảm thấy nghi ngờ nên lên mạng tìm hiểu kỹ hơn thì phát hiện đây là trang giả mạo, đã được chính KOL kia cảnh báo. Vì vậy, khi người bán hàng gọi đến, chị kiên quyết từ chối mua hàng.

Phát động toàn dân chống lừa đảo

Chiều 22.10, Trung tâm truyền hình VN tại TP.HCM (VTV9) chính thức phát động chiến dịch truyền thông "Toàn dân chống lừa đảo", với mục tiêu nâng cao nhận thức cộng đồng, củng cố niềm tin số và xây dựng lá chắn an toàn trước làn sóng tội phạm mạng ngày càng tinh vi.

Thống kê của A05 Bộ Công an, trong 8 tháng năm 2025, VN ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo qua mạng, tăng 65% so với cùng kỳ năm 2024, với thiệt hại ước tính hơn 1.660 tỉ đồng. Hơn 4.532 tên miền độc hại được phát hiện (tăng 90%), với các thủ đoạn tinh vi như deepfake, lừa đảo crypto, chiếm đoạt OTP, giả danh cơ quan công an hoặc ngân hàng...

Không chỉ gây thiệt hại tài chính, tội phạm mạng còn đe dọa niềm tin số và quá trình chuyển đổi số quốc gia. Tại buổi tọa đàm trong sự kiện nói trên, ông Vũ Duy Hiền, Phó tổng thư ký, Chánh văn phòng Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, chia sẻ: Trước đây các nạn nhân dễ bị lừa đảo có thể người già, những người ít hiểu biết về mặt công nghệ, nhưng bây giờ ngay cả những người trẻ biết và đã từng sử dụng công nghệ cũng bị lừa đảo thông qua các hình thức thao túng về mặt tâm lý. Các trường hợp như chúng ta đã thấy ở biên giới Campuchia là hồi chuông cảnh báo. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng là mục tiêu nhắm tới của các đối tượng lừa đảo.

"Để chống lại hành vi lừa đảo đang ngày càng bùng phát, lan rộng, chúng tôi kêu gọi doanh nghiệp hãy chủ động đầu tư vào hệ thống an ninh mạng như một phần của chiến lược phát triển bền vững. Các nhà đầu tư và quỹ tài chính hãy cùng tạo dựng niềm tin số, hỗ trợ những sáng kiến công nghệ bảo mật VN để cùng chung tay chống lại các hình thức lừa đảo. Khi doanh nghiệp được bảo vệ, nhà đầu tư yên tâm, người dân tin tưởng thì niềm tin số sẽ trở thành động lực mới cho việc tăng trưởng kinh tế", ông Hiền nhấn mạnh.

Đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng nỗ lực phòng chống, truy bắt tội phạm của cơ quan công an là rất cần thiết. Tuy nhiên, thực tế cho thấy mặc dù chúng ta có cố gắng nhiều, nhưng khi phá được các đường dây lừa đảo thì rất khó thu hồi tài sản, khó bù đắp lại những thiệt hại cho người bị hại. Do đó, vấn đề quan trọng là phải trang bị cho người dân những kiến thức để tự bảo vệ mình.

Đồng tình với ý kiến này, chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu, Giám đốc dự án Chongluadao.vn, lưu ý: "Tội phạm mạng ngày nay dễ dàng tiếp cận những công cụ, cách thức mới. Nếu trước đây hacker thường độc lập tác chiến thì ngày nay có những tổ chức, băng nhóm kết hợp, bắt tay với nhau, các chiêu trò ngày càng tinh vi hơn, bám sát thông tin, diễn biến thời sự trong nước nên người dân càng khó đề phòng. Chúng tôi có thể cảnh báo, cơ quan công an có thể điều tra, ngân hàng có thể khóa tài khoản, nhưng người duy nhất cứu được bạn khỏi lừa đảo chính là bạn. Khi bạn tỉnh táo, bạn đã trở thành một hiệp sĩ mũ trắng của chính mình. Vì vậy hãy cảnh giác, đừng để bị lừa hay bị dẫn dụ một cách dễ dàng".