Lợi ích của giấc ngủ ngắn - Báo VnExpress

Giấc ngủ ngắn (còn gọi là power nap) là những giấc ngủ chỉ khoảng 10-20 phút. Đây là thói quen tốt để cơ thể nghỉ ngơi, phục hồi năng lượng sau thời gian làm việc hoặc học tập liên tục. ThS.BS.CKII Phạm Ngọc Danh Khoa, Khoa Thần Kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết một số lợi ích mà giấc ngủ ngắn có thể mang lại.

Tăng tỉnh táo và tập trung

Ngủ có thể giúp đầu óc tỉnh táo và tập trung hơn, nhờ giảm tích tụ chất dẫn truyền thần kinh adenosine - yếu tố khiến não mệt mỏi, buồn ngủ khi hoạt động liên tục. Trong 10-30 phút ngủ, não bộ được tạm nghỉ và khởi động lại quá trình chuyển hóa năng lượng, giúp sảng khoái, làm việc hiệu quả hơn khi thức dậy. Bác sĩ Khoa lưu ý ngủ quá lâu có thể khiến cơ thể chuyển sang giai đoạn ngủ sâu, khi bị đánh thức đột ngột dễ gặp tình trạng choáng váng, đau đầu, mệt mỏi.

Có lợi cho tim mạch, não bộ

Ngủ 10-30 phút hỗ trợ giảm huyết áp tạm thời, điều hòa nhịp tim, kiểm soát căng thẳng. Khi nghỉ ngơi, hệ thần kinh giao cảm được điều chỉnh, huyết áp và nhịp tim ổn định, bớt gánh nặng cho tim. Đồng thời, não bộ được nạp lại năng lượng sau nhiều giờ hoạt động liên tục, từ đó tránh quá tải thần kinh, tăng cường khả năng tập trung và xử lý thông tin.

Cân bằng cảm xúc và tinh thần

Cách ngủ này không chỉ giúp phục hồi thể chất mà còn cải thiện cảm xúc, tinh thần, nhất là khi cơ thể căng thẳng hoặc thiếu ngủ. Theo bác sĩ Khoa, ngủ khoảng 10-30 phút làm giảm hormone gây stress như cortisol, đồng thời thúc đẩy tiết endorphin - "hormone hạnh phúc". Người thường xuyên có thói quen này vào buổi trưa có thể duy trì tâm trạng tích cực, ít nguy cơ lo âu, mệt mỏi vào buổi chiều.

Tăng cường miễn dịch và hiệu suất làm việc

Ngủ ngắn kích thích cơ thể tiết các cytokine - nhóm protein quan trọng trong phản ứng miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng. Ngoài ra, khi ngủ, lượng adenosine trong não được tái chuyển hóa thành năng lượng, góp phần giảm mệt mỏi, hỗ trợ học tập và làm việc hiệu quả. Điều này đặc biệt quan trọng với tài xế lái xe, nhân viên vận hành máy móc hay làm việc trí óc cường độ cao.

Bác sĩ Danh Khoa khuyến nghị người lớn nên ưu tiên ngủ ngắn trong khung 12h-14h. Ngủ dưới 20 phút giúp não nghỉ ở giai đoạn nông, cơ thể tỉnh táo, sảng khoái khi thức dậy. Ngủ quá muộn, nhất là sau 16h, có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ ban đêm, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc đang gặp rối loạn giấc ngủ. Để hiệu quả, hãy chuẩn bị không gian ngủ yên tĩnh, thoáng mát, ánh sáng dịu nhẹ và đặt báo thức giới hạn trong 20-30 phút để tránh ngủ quá sâu.

Giấc ngủ ngắn hỗ trợ cơ thể phục hồi nhanh giữa ngày nhưng không thể thay thế giấc ngủ ban đêm. Người thường xuyên mất ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ nên khám chuyên khoa thần kinh để được kiểm tra và điều trị phù hợp. Hiện, kỹ thuật đo đa ký giấc ngủ là xét nghiệm hiện đại, không xâm lấn, an toàn, đánh giá chất lượng giấc ngủ và phát hiện các rối loạn trong giấc ngủ, có thể áp dụng cho nhiều nhóm tuổi, theo bác sĩ Khoa. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định kích thích từ trường xuyên sọ. Đây là phương pháp điều trị không xâm lấn, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm lo âu, tinh thần thoải mái.

Trọng Nghĩa